Bilinmeyen yönleriyle Fuat Sezgin

◾ Hayatı ilim peşinde geçen Fuat Sezgin, hem doğu hem de batı usulünde çalışmayı bilen ve hayatını tamamen ilim öğrenmeye adamış bir karaktere sahipti. ◾ Hocası Helmutt Ritter'in 14 saatlik günlük çalışmasını yetersiz görmesi üzerine 70 yaşına kadar günde ortalama 17 saatlik bir çalışma süresi uyguladı. Sezgin bunu ilim yolundaki tüm öğrencilerine de tavsiye etmişti. Helmutt Ritter kim? 1892 - 1971 yılları arasında yaşayan Ritter, önemli bir şarkiyatçıydı. 1933-1949 yılları arasında İstanbul Üniversitesi'nde görev yapmıştı ve Fuat Sezgin'in yetişmesinde büyük katkısı vardı. FUAT SEZGİN'DEN İLHAM VEREN ALINTILAR ◾ Fuat Sezgin yorulmak bilmeyen bir medeniyet kahramanı, büyük eseri için üç yüz bin el yazmasını incelemeyi göze alabilecek çalışkanlığa sahip bir karakterdi. ◾ Sezgin'in ömrünü adadığı çalışmaları Arap-İslam Bilim Tarihi başlıklı emsalsiz eserini ortaya çıkardı. Bu eserin her sayfası on yıllar süren bir araştırma ve ilmi çabanın bir karşılığı idi. ◾ Doktora tezini 'Buhari'nin Kaynakları' başlıklı eseriyle tamamlayan Sezgin, bu çalışmasıyla hadis kaynağı olarak İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Buhari'nin, bilinenin aksine sözlü kaynaklara değil yazılı kaynaklara dayandığı tezini ortaya attı. Fuat Sezgin'in, 'Buhari'nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar' adındaki takdim tezi 1956'da yayımlandı. ◾ Mecazu'l-Kur'an'ın kaynaklarını aradığı sırada, İbn Hacer el-Askalanî'nin Tehzib adlı eseriyle karşılaşan Fuat Sezgin, Muammer b. Musemma'yı Buharî'nin kitabında Muammer diye zikrettiğini öğrendi. Buhari'nin bu kitapla ilgisini araştırmaya başlayan Sezgin, Buhari'nin yazılı kaynak kullanıp kullanmadığını merak etmiş ve araştırmaya koyulmuştu. ◾ Prof. Dr. Fuat Sezgin'in bu çalışması, Buhârî'nin yazılı kaynakları kullandığını ortaya koyarak, daha önce akademisyenlerin ve muhaddislerin mecmualarının sadece sözlü geleneğe dayandıklarına dair tezlerinin yanlış olduğunu kanıtladı. FUAT SEZGİN'DEN KALAN İLMİ MİRAS ◾ İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1943 yılında Türkiye'de üniversite eğitimi askıya alınmıştı. Helmutt Ritter bu süre boyunca öğrencilerinden yeni diller öğrenmelerini istemişti. ◾ Hocasını çok seven Fuat Sezgin, altı ay boyunca eve kapandı. Bu süreyi Arapça öğrenerek geçirdi. Ceriri ve Taberi tefsirlerini okuyarak hızlı şekilde iyi bir Arapça öğrendi. FUAT SEZGİN'İN FİKRİYAT.COM YAZILARI ◾ 27 Mayıs Darbesi'ne kadar çalışmalarını Türkiye'de sürdüren Fuat Sezgin, '147'likler' olarak bilinen listenin yayınlanmasının ardından çalışmalarını Almanya'da sürdürmüştü. ◾ Fuat Sezgin o günü şöyle anlatmıştı: 'Bir gün evden dışarı çıktım, Enstitü'ye gidiyordum. Gazeteler yazmış. Çocuklar, 'Yazıyor, yazıyor! Profesörlerin üniversiteden atıldığını yazıyor!' diye bağırıyordu. Baktım benim de ismim vardı. İhtilali gördükten sonra Türkiye'de çalışılamayacağına karar vermiştim. Ancak kendi kendime Türkiye'yi terk etmeye karar veremiyordum. Neyse! O sırada Amerika ile Almanya arasında da kararsızdım. Almanya'dan davet gelince Almanya'yı tercih ettim ve Almanya'ya geldim. Almanya'ya misafir doçent olarak davet edilmiştim. Gelince tabiî ilimler tarihi derslerini takip ettim. Aynı senelerde de bilim tarihçisi olmaya karar vermiştim.' ◾ Fuat Sezgin Almanya'ya giderken yanına sadece iki bavul almıştı. Bu bavullarda çalışmalarına dair fişlemeler ve araştırmalarını destekleyen belgeler vardı. ◾ O, hayatı boyunca sürekli olarak ilimle hemhal olmuş bir karakterdi. Kürsüsünden uzaklaştırıldığında dahi tek düşüncesi çalışmaları idi. ◾ Beş dilden fazla dil bilenler polyglot olarak adlandırılıyor. Fuat Sezgin için polyglot ifadesi yetersiz kalıyordu. Çünkü Sezgin iyi derecede 27 dil biliyordu. Sezgin araştırmalarına Arapça, Süryanice, İbranice, Latince ve Almanca başta olmak üzere dillere hakimdi. ◾ Kendisi bu konuda kendisine gelen sorulara, 'Hayır mübalağa ediyorlar. Bu kitabı yazmak için bilimler tarihinde birçok eski dili bilmem lazım, Avrupalı etütleri okumam lazım. Zaruri bulduğum zaman hemen bir dili öğrenmeye çalışıyorum' diyerek cevap vermişti. RİTTER İSLAM BİLİM TARİHİNE NASIL YÖNLENDİRDİ? ◾ İlk eğitimini Doğubeyazıt, orta mektep ve lise eğitimini ise Erzurum'da tamamlayan Sezgin, 1943'de İstanbul'a gelmişti. Ne okuyacağını bilmiyor ama matematiği çok seviyordu. ◾ Zamanın şartlarından olsa gerek Sezgin'in tek bir hedefi vardı: Mühendis olmak. Lakin bir seminerde Ritter'i dinlediğinde tüm dünyası değişti. Ardından Edebiyat Fakültesi'ne kaydoldu ve 33 dil bilen Ritter'in kanatları altına girdi. ◾ Fuat Sezgin edebiyata ve güzel söze oldukça ilgili bir yapıdaydı. 1947 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap ve Fars Filolojisi bölümünden mezun olduğunda bitirme tezi çok dikkat çekmişti. ◾ Sezgin'in bitirme tezinin adı 'Bedî' İlminin Tekâmülü ve İstanbul'da Bulunan Bedîiyyat Yazmalar Kataloğu' idi. Sezgin güzel sözün edebiyata yansımasını en güzel şekilde ele almıştı. TANINMAYAN BÜYÜK ÇAĞ KİTABINDAN BİLİM TARİHİNE DAİR GERÇEKLER ◾ Dünya tarihinin en büyük bilim tarihi araştırmacılarından olan Fuat Sezgin ömrünün son döneminde Türkiye'ye döndü ve eserleri ile birlikte geniş çaplı bir müze kurdu. ◾ Hayatı boyunca pek çok eseri yok olmaktan kurtaran ve kütüphanesine katan Sezgin'in kitaplarına Almanya tarafından enstitünün malı oldukları gerekçesiyle alıkonuldu. İlk 20 bin kitap ülkemize ulaşsa da geri kalan 25 bin kitabın akıbeti hala meçhul.

Bilinmeyen yönleriyle Fuat Sezgin

Gerçek bir araştırmacı