Bursa'da medfun padişah türbeleri

Yaklaşık 600 yıl 3 kıtaya hükmeden Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi'nin naaşı, Gümüşlü Kümbet'te bulunuyor. Osman Gazi vefat ettiğinde vasiyeti üzerine Söğüt'te gömüldüğü babası Ertuğrul Gazi'nin türbesinden, Bursa'nın alınışından sonra 'Gümüşlü Kümbet' olarak tanınan ve eski bir Bizans şapeli üzerine inşa edilen bu türbeye nakledildi. Sekizgen planlı, üzeri kubbeyle örtülü türbenin ortasındaki ahşap sanduka Osman Gazi'ye ait. Etrafı sedef kakmalı, pirinç parmaklıklarla çevrili sandukanın üzeri sırma işlemeli kadifeyle örtülüdür. Türbede 17 sanduka arasında Osman Gazi'nin oğlu Alaaddin Bey, Orhan Bey'in eşi Asporça Hatun ve oğlu İbrahim Bey, I. Murad'ın oğlu Savcı Bey'e ait sandukalar bulunuyor. Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Gazi, 1257 veya 1258'de Söğüt'te doğdu. Osman Gazi, gençliğinde babası Ertuğrul Bey ile Söğüt'te oturuyordu. Osman Gazi, ata binmekte, kılıç kullanmakta ve savaşmaktaki becerisiyle ün kazandı. Genç yaşta babasının vefatı üzerine beyliğe geçen Osman Gazi, yaklaşık kırk beş sene hüküm sürdü. Güzel ahlakı, yiğitliği ve liderliğiyle öne çıkan Osman Gazi gerçekleştirdiği fetihlerle kısa sürede beyliği devlete çevirdi. Orhan, Alaeddin, Pazarlu, Hamid, Melik Bey ve Çoban Bey isimlerinde altı oğlu ve Fatma isimli bir de kızı vardı. Osman Bey öldüğünde üç oğlu hayattaydı. Dünyanın en uzun süreli devletlerinden birini kuran Osman Gazi'nin başlangıçtan beri yoldaşları Turgut, Aykut, Saltuk, Hasan gibi alplerdi. Başlangıçtan beri uç beylerinin fetih politikasına gazâ ve istimâlet olmak üzere iki prensip yön verdi. Böylece yoldaşları olan alplerle yaptığı seferlerle Eskişehir'den Bilecik ve Yenişehir'e kadar geniş bir ülke sahibi oldu. Sonrasında İnönü'yü oğlu Orhan Bey'e, Yarhisar'ı Hasan Alp'e, İnegöl'ü Turgut Alp'e yurt olarak verdi. Osman Gazi'nin manevi destekleyicisi, ahîler ve fakihlerdi. Osman Gazi, bir bölgeyi ele geçirdikten sonra burayı nasıl örgütleyeceğini ve dinî kuralları fakihlerden sorardı. Osman Gazi, Ahi şeyhlerinden Edebali'nin görüşlerine değer verir ve ona saygı duyardı. Sık sık Şeyh Edebali'nin Eskişehir Sultanönü'ndeki dergâhına gider ve misafir kalırdı. Osman Gazi, bir gece Şeyh Edebalî'nin dergâhında misafirken, bir rüya gördü. Sabah olunca rüyasını Şeyh Edebalî'ya anlattı: 'Şeyhim, rüyama girdiniz. Göğsünüzden bir ay çıktı. Yükseldi, yükseldi, sonra benim koynuma girdi. Göbeğimden bir ağaç büyümeye başladı. Büyüdü, yeşillendi. Dal, budak saldı. Dallarının gölgesi bütün dünyayı tuttu. Rüyam ne manaya gelir?' Şeyh, bir süre sustuktan sonra şöyle dedi: 'Müjdeler olsun ey Osman! Hak Tealâ, sana ve senin evlâdına saltanat verdi. Bütün dünya, evlâdının himayesinde bulunacak, kızım da sana eş olacak.' Bu olaydan sonra Şeyh, kızı Bala Hatun'u Osman Bey'e verir. Bu evlilikten Alaeddin doğmuştur. Osman Gazi, Bursa'yı fethetmek istese de ömrü yetmeyince bunu oğluna vasiyet etti. Âşıkpaşazâde'nin ifadesine göre 'Oğul, ben öldüğüm vakit beni Bursa'da şol Gümüşlü kubbenin altına koyasın' diyerek fethe iştiyakını ifade etti. Gümüşlü kubbe olarak anılan yer, Bursa'nın yüksekçe bir yerinde, kubbesi kurşun kaplı bir Bizans yapısıydı. İlk dönem tarihçilerinden Mehmed Neşrî Kitab-ı Cihannümâ'sında ise Osman Gazi'nin vasiyetini şöyle anlattı: 'Osman Gazi, oğlu Orhan'a vasiyet etti kim, ben vefat idicek, beni Bursa'da şol Gümüşlü kubbenin altında koyasın didi, ol vakit kâfirler Manastır'ı yeni örtmüşlerdi, gümüş gibi yalabırdı, ıraktan gören gümüş sanırdı.' Osman Gazi, 1326'da Bursa'da nikris hastalığından vefat etti. 1284 senesinde Kulaca Hisarı fethedildi. 1288 yılında İnegöl ve Karacahisar tekfurlarının kuvvetleri bozguna uğratıldı. 1301 senesinde Yenişehir'i ele geçirdi. Bu sayede, İznik ve Bursa'nın fethine zemin hazırlandı. Bursa, Kite ve Atranos tekfurlarının kuvvetleri Koyunhisar dolaylarında bozguna uğratıldı. Kestel, Kite, Ulubat kaleleri alındı. Karahisar, 1308 senesinde Osman Bey tarafından alındı. OSMANLI'NIN KURULUŞUNU SAĞLAYAN TARİHİ ZAFER 11. yüzyılda bu alanda mevcut olduğu bilinen Saint Elias (Aya Elia) Manastırı'ndaki kilisenin yerine yapıldı. Kare planlı türbe 4 sütun üzerine oturan küçük bir kubbe ile örtülü olup içinde 21 sanduka bulunuyor. Türbenin ortasında yer alan Orhan Gazi'nin sandukasının üstünde, kadife kumaş üzerine gümüş simle işlenmiş örtü yer alıyor. Türbede ayrıca Orhan Gazi'nin eşi Nilüfer Hatun, Cem Sultan'ın oğlu Abdullah ve II. Bayezid'in oğlu Şehzade Korkut'a ait sandukalar da bulunuyor. Osman Gazi'nin oğlu olan Orhan Gazi'nin doğum tarihi tartışmalıdır. Osman Gazi'nin vefatı üzerine 1324 yılında hüküm sürdü. Orhan Gazi, beyliğin başına geçince Bizans'ın iki büyük merkezi Bursa ve İznik üzerindeki kuşatmayı sıkılaştırdı. Bursa önüne gelip, tekfurdan teslim olmasını istedi. Böylece şehri fethetti. Dünyanın en büyük seyyahlarından biri olan İbn Battuta, Orhan Bey'i 'Sultan Osmancık oğlu İhtiyârüddin Orhan Bey' diye andı. Ayrıca ünlü seyyah, Orhan Gazi'nin zenginlik, arazi, askerî kuvvet bakımından Türkmen sultanlarının en büyüğü olduğunu, 100 kadar kalesinin bulunduğunu, zamanının çoğunu bu kaleleri dolaşmakla geçirdiğini, her birinde birkaç gün kalıp durumu teftiş ettiğini, bir şehirdeki ikametinin asla bir ayı bulmadığını, kâfirlerle sürekli savaşta olup onları kalelerinde kuşatma altında tuttuğunu aktardı. Dimboz Savaşı, Lefke seferine katıldı. Pelekanon Savaşı ile Kocaeli'ni ele geçirdi ardından İznik'i fethetti. 1337 yılında Orhan Gazi 36 gemilik donanma ile İstanbul'a çıkartma yaptı. Ankara ve Sivrihisar'ı ele geçirdi. 1357 yılında Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman bir kaza yahut suikast sonucu hayatını kaybetti. Bu olaydan yaklaşık on yıl sonra ise Edirne'yi fethetti. Hüdavendigar Külliyesi olarak adlandırılan 1363-1366 yıllarında Bursa Ovası'nı yüksekten gören bir alana yapılan Sultan I. Murad Külliyesi, medrese, cami, çeşme, imaret, hamam ve türbeden oluşuyor. İçinde iki katlı Hüdavendigar Camisi bulunan külliyede cami dışında imaret olarak yapılan ve günümüzde Hüdavendigar Kültür Merkezi olarak bilinen bir bina yer alıyor. Yıldırım Bayezid tarafından yaptırılan türbede ise pirinç parmaklıklarla çevrelenmiş Sultan I. Murad'ın sandukası bulunuyor. 1326 yılında Bursa'da doğan Murad Hüdavendigar, Osmanlı'nın üçüncü sultanıydı. 'Derviş gazilerin, şeyhlerinin sultanı Murad Gazi' olarak anılan Sultan I. Murad, alim ve sanatkârlara hürmet gösterir, fakirlere ve kimsesizlere şefkatli davranırdı. Orhan Bey, İzmit fethine hareket etmeden önce ona Bursa ile Bey sancağını verdi. Murad, on iki yaşında Bursa Bey sancağına gönderildi. Birinci Murad, babası Orhan Gazi'nin 1362'de ölümünden sonra Osmanlı tahtına geçti. Döneminde Rumeli'de yapılan fetihlerle tarihe Balkan fatihi olarak geçti. Osmanlı fetihleri karşısında Bosna, Sırp ve Bulgar Kralları ittifak kurdular. Osmanlılar ise bu ittifaka bazı darbeler vurarak, karşılarındaki cepheyi küçülttüler 5 Haziran 1389'da meydana gelen Kosova sahrasındaki savaşta Osmanlılar, büyük bir zafer kazandılar. Birinci Kosova zaferi neticesinde Balkanlar'da Osmanlılara karşı direnebilecek bir kuvvet kalmadı. Düşmanın bozguna uğrayıp kaçmasından sonra, büyük bir zafer kazanmış olan I. Murad harp sahasını dolaşmaya başladı. Bu sırada savaşta yaralanmış olan Miloş Obiliç, sultana itaat edeceğini söyleyerek hükümdarın yanına geldi. Bir hançerle Murad Hüdavendigâr'a saldıran Miloş Obiliç, hükümdarı kalbinden yaraladı. Saldırgan, hükümdarın etrafındaki adamlar tarafından hemen öldürüldü. I. Murad'ın yaralandığı yerde bir çadır kurularak hükümdar tedavi altına alındı. Ancak yarası ağırdı. Sultanın şehit olmasından sonra Bayezid hükümdar ilan edildi. Sultan Yıldırım Bayezid tarafından 1390 yılında inşa ettirilen külliye; cami, medrese, imaret, hastane, ahır, mektep, mutfak, hamam ve türbeden oluşuyor. Külliye içinde bulunan Yıldırım Beyazıt Türbesi, revaklı Osmanlı türbelerinin ilki olarak bilinirken türbenin içinde Yıldırım Bayezid ve oğlu İsa Çelebi'nin sandukası bulunuyor. I. Bayezid, 1354 yılında doğdu.Germiyanoğlu Süleyman Çelebi'nin kızı Sultan Hatun ile evlendi ve hanımının çeyizi olarak Osmanlı'ya bırakılan topraklara sancak beyi tayin edildi. Frenk Yazısı Savaşı'nda gösterdiği cesaret ve atılganlık dolayısıyla 'yıldırım' lakabını aldı. Şehzade Bayezid, 15 Haziran 1389'da Osmanlı'nın Rumeli'deki geleceğini tayin eden Kosova Savaşı'nın kazanılmasında önemli rol oynadı. Murad Hüdavendigar'ın şehit edilmesinden sonra Osmanlı tahtına geçen Bayezid, Doğuda Anadolu işleriyle ilgilendiği sırada batıda sınır boylarındaki uç beyleri düşmanlarını baskı altında tutuyor ve gaza faaliyetlerini sürdürüyorlardı. İstanbul'u kuşatma altına alan Yıldırım Bayezid'a karşı Bizans İmparatoru Manuel, İstanbul'u kaybetme korkusuyla, Papa ve çeşitli Avrupa hükümdarlarından sürekli yardım istiyordu. Bizans İmparatoru'nun gayretleri ve papanın vaazları ile yayınladığı beyannameler, Batı Avrupa'daki Hristiyanları ilk defa Osmanlılara karşı harekete geçirdi. Başta Fransa olmak üzere, Orta Avrupa ve hatta İngiltere'deki birçok şövalye ve asil, Osmanlılara karşı oluşturulacak ittifaka katıldılar. Bu sırada, İstanbul kuşatmasıyla uğraşan Yıldırım Bayezid, Haçlı ordusunun hududu geçtiğini duyar duymaz kuvvetlerini Edirne'de toplayıp düşmanın üzerine yürüdü. Sultan, lakabına uygun bir şekilde yıldırım gibi hareket ederek Niğbolu'ya 6 saatlik bir mesafeye kadar geldi. Osmanlı öncüleri, sultanın kalenin büyük bir düşman ordusu tarafından sarıldığı haberini getirdiler. Yıldırım Bayezid, Niğbolu'nun düşman eline geçip geçmeyeceğini merak ediyordu. Kale komutanı Doğan Bey, son derece iyi bir askerdi ancak bu kadar kalabalık bir orduya karşı dayanamayıp, teslim olabilirdi. Kaleye, Osmanlı ordusunun geldiğinin bildirilmesi için bir haberci gönderilmesi gerekiyordu. Yıldırım Bayezid, düşmanın ortasında, gidilmesi imkansız gibi görülen kaleye kadar geldi ve yardımın ulaştığını haber verdi. Klasik Türk savaş taktiğiyle etrafları çevrilen Fransız şövalyelerin büyük kısmı Osmanlı kılıçlarına yem oldu, kalanları da esir edildi. Son büyük Haçlı Seferi olarak nitelendirilen 1396 seferinin Haçlıların hezimetiyle sonuçlanması Avrupa'da büyük yankılar uyandırdı. Osmanlılar hakkında pek çok eser neşredildi. Osmanlı padişahlarının beşincisi Çelebi Mehmed'in inşa ettirdiği ve tarihi vesikalarda İmaret-i Sultan, İmaret-i Sultan Çelebi Mehmed Han gibi isimlerle anılan külliye, cami, medrese, imaret, türbe, hamam ve hanlardan oluşuyor. Bulunduğu semte de adını veren külliyeye, cami ve türbedeki çinilerinden dolayı 'Yeşil Külliye' olarak adlandırılıyor. Yıldırım Bayezid'in ölümünden sonra 11 yıl süren Fetret Devri'nin sona ermesiyle yapımına başlanan Osmanlı'nın yeniden şahlanışını simgeler nitelikteki külliye, Osmanlı mimari eserleri arasında en zengin süslemelere sahip yapılardan oluşur. İznik çinileriyle bezenen türbenin içinde Çelebi Mehmed'in sandukası yer alıyor. Sekiz köşeli, yanları mermer, üzeri çini kaplı bir mermer kaide üzerine yerleştirilmiş Çelebi Mehmed'in sandukası sarı, lacivert ve beyaz renkte kabartma çinilerle kaplı. Türbede, Çelebi Mehmed'in oğulları Mustafa, Mahmud ve Yusuf ile kızları Selçuk, Hafsa, Sitti ve Ayşe Sultan ile sütannesi Daye Hatun'a ait çinili sandukalar da yer alıyor. Sultan I. Mehmed, 1389 yılında Edirne'de doğdu. Osmanlı'nın beşinci sultanı olan Çelebi Mehmed, 11 yıl süren Fetret devrine son verdi, bu nedenle de Osmanlı'nın ikinci kurucusu olarak adlandırıldı. Osmanlı'nın yaşadığı bu zor zamandan sonra devletin tekrar Anadolu ve Balkanlarda hakim bir güç konumuna gelmesini sağladı.1413 yılında tahta çıkan Çelebi Mehmed, hem Bizans'la hem de iç savaşla mücadele etti. Sultan Çelebi Mehmed 26 Mayıs 1421 de Edirne'de vefat etti. Osmanlı padişahları arasında ölümü gizlenen ilk padişah o oldu. Bursa'da, hanedana ait en büyük türbe topluluğunun yer aldığı Muradiye Külliyesi, Bursa'da Osmanlı sultanları tarafından yaptırılan son külliyedir. Padişah sultan II. Murad tarafından 1425-1426 yıllarında yaptırılan külliye, cami, medrese, hamam, darüşşifa ve türbeden oluşuyor. Fatih Sultan Mehmed, II. Bayezid ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde yapıldığı bilinen türbelerin de eklenmesiyle 12 türbenin yer aldığı külliyede, hanedana mensup 40 kişinin mezarı bulunuyor. Muradiye Külliyesi, Osmanlı ruhunun sadeliğiyle zarafetini aynı anda gösterir. 1404 yılında Amasya'da doğan Sultan II. Murad, Osmanlı'nın altıncı padişahıydı. On iki yaşına girince Amasya, Tokat, Sivas, Çorum ve Osmancık bölgelerini içine alan Rum vilâyeti beyliğiyle Amasya'ya gönderildi. 1421 yılında tahta geçen II. Murad, yaptığı fetihlerle Osmanlı'nın Balkanlar'da yayılması ve yerleşmesini kesinleştirdi. Otuz yıllık saltanatı süresince, emri altında bulunan herkesin sevgisini kazandı. Sultan II. Murad Han, devletin başına geçtikten sonra, ilim ve edebiyata büyük önem verdi. Sultanın şairliği hakkında Sehî Bey tezkiresinde 'çok üstün derecede güzel, derin manalı şiirler söylediği, hatta konuşurken bile çoğu vakit, hislerini nazım hâlinde ifade ettiği' söylenilir. Şiirlerinin çoğu tasavvufdir. Sultan 'Murâdî' mahlasını kullandı.

Bursa'da medfun padişah türbeleri

Osman Gazi Türbesi