Ecdad yadigarı: Üsküp saat kulesi

◾ Vakit, insanoğlunun hayatı boyunca önem atfettiği, güneşe ve hareketlerine bakarak tayin etmeye çalıştığı önemli bir kavramdır. ◾ Müslümanlar tarih boyunca 'vakit' mefhumunun hakikatinin farkında olarak eylemler gerçekleştirmiş ve bu minvalde hareket etmişlerdir. Osmanlı'nın Balkanlar'da yaşayan 10 eseri ◾ On üçüncü yüzyıl itibariyle meydanlarda, halkın toplandığı rahat yerlerde dikilerek başlayan saat kulesi geleneği on altıncı yüzyıl ile beraber Osmanlı topraklarında da görülmeye başlar. ◾ Kule sistemine Osmanlıların bu denli geç geçmesinin sebepleri arasında mekanik sisteme olan güvensizlik ve muvakkithanelerin varlığı gösterilir. ◾ Osmanlılar saat kulelerinin ekseriyetini taş malzemelerden yaptıkları gibi az bir kısmını estetik ve doğa kaygısı güderek ahşap malzemeden inşa eder. ◾ Şehrin ortasına ve yamaçlarına dikilen bu kuleler zamanı bildirdikleri gibi Osmanlı kültür ve medeniyetinin birer nişanesi olarak İslam topraklarında yer aldılar. Balkanlarda İslam nasıl yayıldı? ◾ Osmanlılar Balkanlar'da saat kulelerini takribi olarak 16. yüzyılda inşa etmeye başladılar. Bu nadide eserler, ekseriyetle herkes tarafından bilinen meydanlar ve yükseltisi ile öne çıkan tepelerde yer alır. ◾ Makedonya'da Osmanlı döneminde yaklaşık 20 saat kulesi inşa edildiği biliniyor, bunlardan on ikisi günümüzde hala varlığını sürdürüyor. Bu kuleler arasında mimari özellikleri ile öne çıkanlardan birisi de hüç şüphesiz Üsküp Saat Kulesi. ◾ Üsküp Çarşısı, Sultan Murad Camii'nin yanı başında bulunan saat kulesi, şehre hakim tepenin üzerindeki konumuyla Üsküp'ün sembol yapılarından biri olarak öne çıkıyor. ◾ Otantik bir mimariye sahip olan kule, Osmanlı döneminde Üsküp'te inşa edilen ilk saat kulesi olmasıyla tanınıyor. Avusturyalı General 'Enea Silvio Piccolomini'nin, 1689'da kenti işgal ettikten bir gün sonra şehri yakma emrini vermesiyle Üsküp, büyük bir soykırıma uğradı. Türk kültürüyle harmanlanan Balkan edebiyatı ◾ On altıncı yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği düşünülen saat kulesi, yangında büyük zarara uğramasına rağmen ilk günkü özgün şeklini koruyor. ◾ 1904'te dönemin Kosova Valisi Hafız Mehmet Paşa'nın talimatıyla yenilenen saat kulesi, 1963'te Üsküp'te meydana gelen büyük depremde de zarar gördü. ◾ 1963 depreminde kulenin saat mekanizması hasara uğradı. Hasar gören kulenin saatleri, tamir bahanesiyle söküldü ve ardından kayboldu. ◾ Tarihi Osmanlı kulesi ülkemizin de katkılarıyla 2008'de yeni saatlerine kavuştu. Saat kulesinin kubbesi, Orta Çağ Rus mimarisine benzetilmesi sebebiyle farklı mimari izler taşıyor. Balkanlar'ın İncisi: Makedonya ◾ Kule uzunluğu ile dikkat çekerken toplam 105 basamağa sahip. Saat kulesi ile Sultan Murad Camisi'nin bulunduğu külliye, TİKA tarafından restore edildi. ◾ Ayrıca Osmanlılar iktidar süreçleri boyunca yüzden fazla saat kulesi inşa ettiler. Tarih boyunca bazı saat kuleleri görünüşleri ve işlevleri ile diğerlerinden ayrıldı. Osmanlı saat kulelerinden bazıları ◾ Osmanlılar Anadolu ve Balkanlar başta olmak üzere hüküm sürdükleri topraklarda bir nişane olarak saat kuleleri inşa ettiler. Bu kulelerden öne çıkanlardan bazıları: ➡ Dolmabahçe Saat Kulesi ➡ İzmir Saat Kulesi ➡ Tophane Saat Kulesi ➡ Çanakkale Saat Kulesi ➡ Safranbolu Saat Kulesi ➡ Bilecik Saat Kulesi Kosova'dan ata mirası deyimler ◾ Büyük bir gayretle hakim olduğu toprakları mamur hale getiren Osmanlılar, toprakları üzerinde en çok kalıcı eser bırakan devletlerden biri oldular. ◾ İmparatorluğun bir ucundan diğer ucuna saat kuleleri inşa eden Osmanlı, zamanla arasındaki bağı kuvvetli tuttuğu gibi bu eylemi ile farklı alanları da beslemeyi başardı.