Enrico Dandolo'nun Ayasofya'daki gizemi

✦ Enrico Dandolo, Orta Çağ Venedik Cumhuriyeti'nin en önemli figürlerinden biriydi. ✦ Zengin ve asil bir aileden olan Dandolo, Venedik tarihinde ekonomik ve siyasi anlamda etkin rol oynadı. İstanbul, o dönemki ismiyle Konstantiniyye'nin işgaliyle sonuçlanan IV. Haçlı Seferine komutanlık yapması isminin daha çok duyulmasını sağladı. ✦ IV. Haçlı Seferi'nde Müslümanların kontrolünde olan Kudüs'ü geri almak için toplanılmış ve komutan olarak Enrico Dandolo seçilmişti. Sefere çıktıktan sonra Haçlıları kandırarak Hristiyan Konstantiniyye'yi (İstanbul) yağmalamıştır. Haçlı Seferi amacından sapmış ve Venedikli Dük Enrico yağmalama sonrası siyasi ve ekonomik anlamda nüfuz kazanmıştır. ✦ Bugün bile, Enrico Dandolo'nun bu hamlesi Hristiyan dünyasında tartışma konusudur. Ancak Venedikliler o dönem için Dandolo'yu vatanperver bir lider olarak görürler. Çünkü İstanbul yağmasından hatırı sayılır ganimeti ülkelerine götürür. Venedik, bu yağma sonucunda hem siyasi hem de ekonomik güç elde eder. ✦ IV. Haçlı Seferi'nde yağmacıların ilk hedefi kutsal mabet Ayasaofya olur. ✦ Enrico Dandolo ve komutasındaki ordu, yağmalar sırasında dünyanın o zamana kadar görmüş olduğu en ihtişamlı yapısına zarar verir. Ayasofya nasıl inşa edildi? ✦ Ayasofya, yapımı 532-537 yılları arasında tamamlandığında dünyanın gördüğü en büyük mabet ünvanını alır. Bin yıl boyunca da ondan daha büyük bir yapı inşa edilememiştir. ✦ Bizans İmparatoru Justinyen'in en büyük hayali, dünyanın en büyük mabedini inşa ettirmekti. Bu görkemli yapının inşası hiç de kolay olmamıştı. Dönenim en sıradışı mimarları olan Antemios ve İsidoros tarafından bu devasa yapının yapımı tamamlanmıştır. ✦ Yapımı 5 yıl süren ve adını İmparator Justinyen'in 'Kutsal Bilgelik' anlamına gelen Ayasofya koymasıyla bu görkemli yapı, büyük bir törenle açılır. ✦ Ayasofya'nın kapısından içeri girer girmez bu muhteşem yapıdan oldukça etkilenir, Justinyen. Artık dünya üzerinde Süleyman Tapınağı'ndan daha büyük bir yapı olduğunu düşünür. İmparator Justinyen, Ayasofya'yı gördükten sonra tarihe geçen o sözleri söyler: 'Ey Süleyman, seni yendim' ✦ Dandolo'nun uzun süren Konstantiniyye işgali sonrasında şehir Bizans tarafından geri alınır. 1205 yılında ölen dükün cesedi ise Ayasofya'ya gömülür. Ancak tarihi kayıtlar, 1261'de işgal son bulduğunda mezarın açılıp kemiklerinin çıkarıldığını yazar. Fakat 1450'den sonra ve 1850'de mezar iki kez açıldığında kemiklerin orada olup olmadığına dair hiçbir kayıt tutulmaz. Dandolo'nun Ayasofya'daki mezarının boş mu dolu mu olduğu 750 yıldan uzun bir süre tartışma konusu olarak kalır.* ✦ Dandolo'nun, bir rivayete göre cesedi intikam için denize atılır. Başka bir rivayete göre ise II. Mehmed'in emriyle ceset, yeniçeriler tarafından denizden çıkartılmış ve Dandolo'nun tacının alınmıştır. *Trt belgesel ✦ 24 Temmuz 2020'de Ayasofya tekrar cami olarak ibadete açıldığında tarihte gizli kalmış bu sır ortaya çıktı. ✦ Enrico Dandolo'nun mezarı Ayasofya üst galerisinde binanın iki katı arasına oyularak yapılmış olduğu 800 yıl sonra keşfedildi. Jeoradar sistemi Dandolo'nun Ayasofya'nın duvarı içerisine yüzü Kudüs'e doğru gömülü cesedini görüntülemeyi başardı. Manyetik rezonans sistemiyle mezarın içinin 3 boyutlu haritasını oluşturan ekip, modern bilimin yardımıyla tartışmalara son noktayı koydu. Jeoradar görüntüleri sayesinde cesedin çıkarıldığı iddialarını çürütmüş oldu. *Jeoradar sistemi: akın yüzey araştırmalar için kullanılan yüksek frekanslı elektromanyetik prensip ile çalışan bir jeofizik yöntemdir. ✦ Enrico Dandolo, Konstantiniyye'yi uzun süre yağmalası ve halka kötü şöhretiyle nam salması, yıllar sonra Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesi sonrası Bizans halkının o meşhur sözleri kurmasına sebep olur. 'Latin serpuşu görmektense Türk sarığı görmek isteriz' ✦ II. Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra halk, 57 yıl süren Latin yağmasından bıkmış ve şehri fetheden yeni komutanın da aynı şekilde muamele edeceğini düşünürken, Sultan Mehmed halka inançlarını istedikleri gibi yaşayabileceğini ve kimsenin canına dokunulmayacağını ilan eder. ✦ Dan Brown'un ünlü romanı 'Inferno'ya da konu olan Enrico Dandolo'nun mezarı, mezar hakkındaki sırrın popüler bir hal almasını sağlar. ✦ 800 yıldır mezarı ve cesedi hakkında çeşitli teoriler üretilen Enrico Dandolo, Ayasofya'daki bu sismik radar keşfiyle aydınlanmış olur. ✦ Çağlar boyunca tüm dünyanın gözünün üzerinde olduğu bir mabeddir Ayasofya. Yeri doldurulamaz tarihsel değeri ve gün ışığına henüz çıkmamış nice gizemi de korumaya devam edecek. ✦ Enrico Dandolo'nun mezar gizemi 800 yıl sonra çözülmüş, ancak daha bir çok gizem açığa çıkmayı beklemektedir.