Fes Osmanlı'ya nereden geldi?
Arabi veya sıfır numara; yar tekmesi veya kuş yuvası; ayıp kapayan veya kel örten; limon kabuğu, ve saksı dibi. Bu sıfatlara aşina olanınız var mı? Bir asır kadar Osmanlı'nın başında taht kuran feslerden bir moda oluşturulmuştu. Padişahlar dahi belli bir türde olmayan fesleri giymezdi. Öyle ki baş tacı olan bu feslerden kişinin ne iş yaptığı dahi anlaşılırdı. İşte tarihin mahzenlerine gömülmeden önce günlük hayatın başrollerindeki feslerin tarihi geçmişi...
FES OSMANLI’YA NASIL GELDİ?
🔘 Kaptan-ı Derya Hüsrev Paşa, Tunus taraflarında gördüğü fesi, askerlerine giydirir. Bunu gören II. Mahmud, 1828'de bütün asker ve memurların fes giymesini ister; bir nizamname çıkarır ve fes kabul görür.
🔘 Evliya Çelebi, 17. asırda Cezayir leventlerinin al fesli olduğunu belirtir. İsmini Fas'ın Fes şehrinden alan bu serpuş, Anadolu'nun Frigya külâhı ile benzerdir. Rum veya Macar işi değildir; Akdeniz'in müşterek serpuşudur. Dine ve âdete aykırı değildir. Zaten Osmanlı ıslahatı hep millî bünyeye uygun tezahür etmiştir.
🔘 Osmanlı kadınları 16. asırdan beri başörtüsü altına kısa fino fes giyer, üstüne altın dizer veya süs takardı. Bilhassa sofrada başı açık oturmak, hele büyüklerin yanına çıkmak pek ayıp olduğundan evde de fes giyilirdi. Bazısı eve gelince fesi kalıbına veya rafa koyar, pamuklu takkesini başına geçirirdi.