Görülmesi gereken antik kentler

Aspendos veya Belkıs Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan antik tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir. Aspendos, Serik ilçesinin 8 kilometre doğusunda, Köprüçayı'nın dağlık bölgesinden düzlüğe ulaştığı yerde M.Ö. 10. yüzyılda Akalar tarafından kurulmuş ve antik devrin mamur zengin kentlerinden biridir. Buradaki tiyatro M.S. 2. yüzyılda Romalı'lar tarafından inşa edilmiştir. Kent biri büyük, biri küçük iki tepe üzerine kurulmuştur. Myra, günümüz Türkiye'sinde Antalya İli'nin Kale (Demre) ilçesinin yer aldığı bölgede bulunan antik bir Likya kentidir. ünlü Myra Noel Baba'nın yani Aziz Nicholaos'un doğduğu yerdir. Myra'nın görkemli tiyatrosu oldukça sağlam olarak günümüze kadar gelebilmiştir. Arkasındaki dik dağın yamacında kurulan tiyatronun caveası büyük ölçüde kayalara oyulmuştur. Tiyatro daha sonraları arena olarak da kullanılmıştır. Kaya mezarlarıyla ünlü Myra'da mezarlar hemen tiyatronun üzerinde ve doğu taraftaki nehir nekropolü denilen yerde olmak üzere iki yerde toplanmıştır. Geç Klasik, Helenistik ve ağırlıklı olarak Roma İmparatorluğu dönemlerinde planlama açısından önemli bir kenttir. İlk kazıların 1946 yılında başladığı bölgede antik dünyadan günümüze kalan iyi korunmuş 13 bin kişilik stadyum bulunuyor. Antalya'ya 35 km uzaklıkta Tekirova Köyü'nde ormanın içinde Phaselis antik kenti bulunur. Şehrin kalıntıları askeri liman ile güney limanı birbirine bağlayan ana caddenin iki yanında bulunmaktadır. 125 m uzunlukta 20-25 m genişlikteki ana caddenin her iki yanında üçer basamakla çıkılan kaldırımlar bulunur. Cadde ortalarda bir meydan oluşturduktan sonra güney limanına ulaşır. Düzgün taşla döşenen bu caddenin altında kanalizasyon ve drenaj sistemi vardır. Kuruluşu milattan önce 6000'li yıllara uzanan yerleşim İyonya'nın 12 şehrinden biriydi. Bu yıl UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi. Eserlerin iyi korunmuş olmasından dolayı içeri girdiğinizde kendinizi zamanda yolculuk yapmış gibi hissedeceksiniz. Çatalhöyük, Konya'nın Çumra İlçesi sınırlarında olup, ilçenin 10 km. doğusunda yer almaktadır. İlk yerleşme, ilk ev mimarisi ve ilk kutsal yapılara ait özgün buluntuları ile insanlık tarihine ışık tutan bir merkezdir. Milattan önce 5. yüzyılda kurulan kent, güzellik tanrıçası Afrodit'e adanmış. Depremler ve istilalar sonucu yok olmaya yüz tutan yerleşim, fotoğrafçı Ara Güler'in tesadüf sonucu burayı keşfetmesiyle yeniden hayat buldu. Hitit Krallığı'nın başkenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor. Hattuşaş örenyeri,Çorum ilinin 82 km. güneybatısında yer almaktadır. Dünyanın ilk yazılı anlaşması olarak öğrendiğimiz Kadeş anlaşması Hattuşaş'ta yapılmıştı. İlk olarak dünyaya adının duyurulması 1834 yılında yabancı bir arkeolog tarafından gerçekleştirilmiştir. Muğla ili Datça ilçesinde bulunan antik kent. Knidos; bilim, mimarlık ve sanatta da oldukça ileri bir kentti. Bu kentin özelliği bilime ve sanata verdiği önemdir. Tarihin büyük astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus, doktor Euryphon, ünlü ressam Polygnotos ve dünyanın yedi harikasından biri sayılan İskenderiye Feneri'nin mimarı Sostratos burada yaşadı. Patara Antik Kenti Fethiye-Kalkan arasında Xanthos Vadisi'nin güneybatı ucunda bugünkü Ovagelemiş Köyü'nde yer almaktadır ve Likya'nın en önemli ve en eski şehirlerinden biridir. Akdeniz Üniversitesinden Prof. Dr. Fahri Işık ve ekibi tarafından 1988 yılından beri kazıları sürdürülen Patara Antik Kenti, arkeolojik ve tarihsel değerlerinin yanında Akdeniz kaplumbağaları Caretta-Carettaların milyonlarca yıldır yumurtalarını bırakıp yavruladıkları ender sahillerden biri olması ile de ayrı bir öneme sahiptir. Denizli ilinin 6 km kuzeyinde yer alan antik Laodikeia kenti, coğrafi bakımdan çok uygun bir noktada ve Lykos ırmağının güneyinde kurulmuştur. Kentin adı antik kaynaklarda daha çok 'Lykos'un kıyısındaki Laodikeia' şeklinde geçmektedir. Diğer antik kaynaklara göre ise, kent MÖ 261-263 yılları arasında II. Antiokhos tarafından kurulmuş ve kente Antiokhos'un karısı Laodike'nin adı verilmiştir. Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim İlçesi'nde Akkoy'un 5 km. kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir. 2014'te UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne eklenen kent, milattan önce 3. yüzyılda Pergamon Krallığı'nın başkentiydi. Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Burada 50 bin kişilik amfitiyatro ile 30 bin kişilik tiyatro vardı. Günümüzde Viran Kapı denilen kalıntılar tiyatronun ayakta kalan kemeridir. Kentin kalıntılarını, 1870'lerde Batı Anadolu'da demiryolu döşenmesinde çalışan Alman mühendis Carl Humann buldu. Bir zamanlar deniz kenarında kurulmuş olan kent, bugün Menderes Nehri'nin biriktirdiği alüvyonlardan dolayı kıyıdan kilometrelerce uzaklıkta yer alıyor. İnce matematik hesaplarıyla kent 80 eşit alanlı bloka ayrılarak inşa edilmiş. Antik Yunan'da Pisidya'nın başkenti olan kent Büyük İskender'in burayı almak istemesiyle adını duyurur. 1990'da başlayan kazılarda ortaya çıkan ihtişamlı heykeller, 9 bin kişilik tiyatro ve Roma hamamı dikkat çekiyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde olan, Homeros'un 2700 yıl önce yazdığı İlyada Destanı'nın geçtiği ve uğruna 10 yıl savaşılan yer burası. Troya örenyeri tarihöncesi dönem kazılarının yapıldığı ilk yerdir ve bu özelliği nedeniyle arkeolojinin bilim olduğu yerdir. Tarihin 'aşk, kahramanlık ve uygarlık yuvası' olarak tanımladığı bu şehir üzerine birçok destan yazılmış ve bu destanlar Troya'yı günümüze kadar yaşatmıştır. Troya'nın kurucuları Çanakkale İl'inde ilk yerleşim yerini kuran Dardanos'un çocukları ve torunlarıdır. Şehrin kuruluşuna dair bir efsanede Dardanos kral soyundan gelen İlos'un bir yarışmada benekli bir inek kazandığı, bilicilerin ona bu ineğin durduğu yerde bir şehir kurmalarını öğütledikleri, ineğin gide gide bugünkü Hisarlık Tepesi'nde durduğu ve bu sebeple İlos'un burada bir şehir kurarak adına Ilion dediği anlatılır. Göbeklitepe veya Göbekli Tepe, Şanlıurfa il merkezinin yaklaşık olarak 22 km kuzeydoğusunda, Örencik Köyü yakınlarında yer alan dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğudur. Göbeklitepe, kent olmaktan çok bir kültürdür. Toplanma alanı, yaşam merkezi gibi bir yerdir. Kent olmasa da kentlerin önünü açmış, tarihimize tam anlamıyla ışık tutmuş bir yerdir. Önemi ise bildiğimiz tarihi değiştiren bir özelliğe sahip olmasıdır. Şu andaki çalışmalara göre medeniyetimizi yaklaşık 12.000 yıl öncesine götürmekte. Göbeklitepe, bugüne kadar avcı toplayıcı insan toplulukları hakkındaki fikirlerimizi değiştirecek derece önemli bilgiler barındırır. Zeugma, MÖ 300 civarında Büyük İskender'in generallerinden Selevkos I Nikator tarafından kurulmuş bir antik şehirdir. Bugün, Gaziantep ilinin Nizip ilçesine 10 km uzaklıktaki[ Belkıs mahallesi eteklerindedir. İlk olarak kurucusu adına Fırat'da Selevkosya anlamına gelen 'Selevkaya Euphrates' olarak anılan şehir Roma İmparatorluğu tarafından ele geçtikten sonra köprü anlamına gelen 'Zeugma' ismiyle anılmaya başlandı. Antioch (Antakya) Çin arasında Fırat yoluyla oluşan geçitte liman olarak büyük bir ticari değer kazandı. Kentin kıyısında Aras Nehri'nin Arpa Çay kolu, Türkiye ile Ermenistan sınırını oluşturuyor. Ermeniler, Araplar, Urartular ve Türkler gibi 24 farklı uygarlık burada hüküm sürmüş. İki farklı dine ait eserleri görmek mümkün. Kent, Kars merkezine 42 km uzaklıkta bulunmaktadır. Buluduğu yer dolayısıyla ticarete ve şehri savunmaya elverişli bir konumdadır. Yakınındaki su kaynakları ve sahip olduğu konumu ile Ani, ortaçağda hep önemli bir yere sahip olmuş. Tarihte bilinen ilk açık hava heykel atölyesi milattan önce 1335-1375 tarihleri arasında kullanılmış. Geç Hitit İmparatorluk dönemine ait heykel üretimini sanatsal ve teknolojik açıdan ortaya koyan 300'den fazla eser var.

Görülmesi gereken antik kentler

ASPENDOS/ ANTALYA