II. Bayezid kimdir? Sultan II. Bayezid dönemi külliyeleri...

II. Bayezid veya II. Beyazıt, ayrıca bilinen adıyla Sultan Bayezid-i Veli Osmanlı İmparatorluğu'nun sekizinci padişahıdır. Fatih Sultan Mehmed'in oğlu, Yavuz Sultan Selim'in de babasıdır. Amasya, Edirne ve İstanbul'da yaptırdığı külliyelerden dolayı, II. Bayezid dönemine Büyük Külliyeler Devri denir. Cem Sultan ile Sultan Bayezid arasındaki söz düellosu Bu devir aynı zamanda Osmanlı mimarisinin klasik döneminin de başlangıcıdır. Bayezid'in Edirne, Amasya ve İstanbul'da yaptırdığı külliyeler, bu kentlerin Osmanlı kimliği kazanmasında önemli rol oynamışlardır. Edirne'deki 1488 tarihli Bayezid Külliyesi ve İstanbul'daki II. Bayezid Külliyesi mimar Hayreddin'in eseridir. II. Bayezid, 1448'de Dimetoka'da doğdu. Fatih Sultan Mehmed'in Gülbahar Hatun'dan doğan büyük oğlu. Yedi yaşında iken Amasya sancak beyliğine gönderildi. Şehzade Bayezid, Amasya'da idarecilik bilgilerini geliştirdi. Şeyh Hamdullah'tan hat dersleri aldı. Bayezid'in, Amasya'daki ilk külliyesi şehzadeler şehrine vurulan en esaslı Osmanlı mührüdür. Türkçeden başka Arapça, Farsça ve Uygurcayı öğrendi. Kendi devrinde Türkoloji âlimlerini imrendirecek kadar Çağatay ve Uygur diline hâkimdi. Bayezid devrinin en önemli olayı Memluklerle altı yıl süren bir savaşa girilmesidir. 1485'te başlayan Osmanlı-Memluk savaşında taraflar kesin bir zafer kazanamadılar. Bayezid içte sükûneti sağlamaya ve fetihlerle gelişen imparatorlukta idarî sistemi yerleştirmeye yöneldi. Orduyu güçlendirecek bazı tedbirler de alındı. Bayezid ortadan uzun boylu, yağız çehreli, elâ gözlü, geniş göğüslü olan Bayezid yumuşak, hatta melankolik bir tabiata sahipti. Padişahlığında ibadete ve hayır işlerine yöneldi. Bu sebeple de Bâyezîd-i Velî diye anılır olmuştu. Etrafına ünlü bilginleri toplamış ve kendisini yetiştirmeye çalışmıştı. Orta derecede bir şair olan padişah hat sanatında oldukça yetenekliydi. Şiirlerinde Adlî mahlasını kullandı. Osmanlı tarihçiliği onun zamanında ilk büyük eserlerini vermiştir. Kudret-i Hakka nazar kıl revnâk-ı ezhara bak Bayezid İstanbul, Amasya, Edirne, Osmancık, Geyve ve Saruhan'da pek çok hayrat yaptırdı. Cami, medrese, imaret ve şadırvandan oluşan Amasya'daki külliyesi 1481-1486 yılları arasında yaptırıldı. Sultan Bayezid'in oğlu Şehzade Ahmet gözetiminde Mimar Şemseddin Ahmet'e yaptırıldı. Edirne'deki Bayezid Külliyesi, Amasya'dakinden iki yıl sonra 1488 yılında inşa edildi. Mimarı, İstanbul Bayezid Külliyesi'nin yapımında da bulunan Mimar Hayreddin'dir. Külliyenin önemli bir bölümünü oluşturan Tıp Medresesi, medrese ve şifahane bölümlerinden oluşur. 18 öğrenci odası, bir dershane ve bunların açıldığı bir orta avlu vardır. Şifahane bölümüne iki avludan geçilerek girilir. 12 odanın bulunduğu birincisi geniş avluda poliklinik hizmet ve yönetici odaları vardı. 4 odanın bulunduğu ikinci avlu eczane ve ilaç depolarıydı. Ruh hastalıklarına yönelik hizmet veren Darüşşifa'da hastalar, dönemin tıp bilgi ve ilaçlarının yanı sıra müzik ve su sesiyle tedavi edilirdi. Şadırvandan fışkıran suların çıkardığı ses, tedavinin önemli bir kısmını oluşturmakta hastayı huzura kavuşturmaktaydı. Bu şifahanede tedavi parasızdı ve haftada 2 gün şehirdeki hastalara parasız ilaç dağıtılırdı. Darrüşşifa'nın Trakya Üniversitesi bünyesinde Sağlık Müzesine dönüştürülmesi çalışmalarına ise 1993 yılında başlandı. 30 Haziran 2000 tarihinde de Şifahane kısmı Psikiyatri Tarihi Bölümü olarak düzenlendi. İstanbul'daki Bayezid Külliyesi, yedi tepeli şehrin üçüncü tepesinde yükselir. Sultan II. Bayezid tarafından İstanbul'un fethinden sonra şehre yaptırılan ikinci selatin cami unvanını taşıyan cami, aynı zamanda İstanbul'da orijinalliğini koruyan en eski selatin cami kabul ediliyor. Evliya Çelebi tarafından açılıştaki ilk namazı padişahın kıldırdığını aktarılan cami, İstanbul'da 1509'da meydana gelen ve 'Küçük Kıyamet' diye anılan depremden zarar görmesi dolayısıyla sonraki yıllarda Mimar Sinan tarafından güçlendirildi. 1500 yılında temeli atılan ve 1505 yılında tamamlanan Bayezid Cami'ndeki ilk namaz, tarih sayfalarına çok ilginç bir detayı da eklemiş. Sultan Bayezid, içinde meşhur alim ve vaiz Muhyiddin Mehmet Çelebi, Baba Yusuf Sivrihisarî gibi önemli şahsiyetlerin de bulunduğu cami cemaatine dönerek, ilk namazı kıldıracak olanın bulûğ çağından itibaren ikindi namazının sünnetini hiç terketmemiş biri olmasını ister. Uzun bir süre beklemesine rağmen kimse namaz kıldırmaya çıkmaz. Bunun üzerine kendisi imam olur. Hattat ve bestekâr olan, Adli mahlasıyla şiirler yazan Sultan 2. Bayezid, dindar kişiliğiyle tanındı. 62 yaşında vefat eden II. Bayezid, oğlu Yavuz Sultan Selim tarafından yaptırılan türbeye defnedildi. Büyük külliyeler sultanı II. Bayezid'in türbesi, İstanbul Bayezid Camii'nin kıble tarafındaki hazirede yer alır. Tarihe tanıklık eden camiler