II. Dünya Savaşı’nın seyrini değiştiren Stalingrad Muharebesi

🔹 II. Dünya Savaşı, 1939'da Almanların Polonya'yı işgal etmesiyle başlayıp 1945'e kadar devam eden küresel bir savaştı. Savaşa, dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin çoğu katıldı. Savaş, Müttefikler ve Mihverler olarak iki grup halinde şekillendi. 🔹 Bu topyekun savaşta, 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla kişi doğrudan yer aldı. Savaş boyunca, büyük devletler tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini harcadılar. İNSANLIĞIN UTANÇ TARİHİ 🔹 70 - 85 milyon arasında insanın hayatını kaybettiği bu dünya harbi, insanlık tarihindeki en ölümcül çatışmalara sahne oldu. Sivil kayıplar, askeri personel kaybını aştı. Savaş meydanlarındaki kayıp haricinde milyonlarca insan, soykırımlar, planlanmış açlık ölümleri, katliamlar ve hastalıklar sonucunda yaşamını yitirdi. 🔹 II. Dünya Savaşı'nda tanklar, savaş uçakları, uçak gemileri, denizaltılar, radar ve sonar gibi birçok yeni savaş teknolojisi önemli roller üstlendi. Ayrıca, savaş sırasında nükleer silahlar ve roketler gibi teknolojik ilerlemeler de kaydedildi ancak bunlar savaş esnasında kullanılamadan savaş sona erdi. 🔹 Tarih boyunca, komutanların dehası bazen savaşların seyrini değiştirebilirken, stratejik hatalar da savaşların kaderini belirleyebilir. İkinci Dünya Savaşı'nın en kritik anlarından biri, belki de Stalingrad'da yaşandı. Bu şehir, savaşın seyrini değiştiren kararların alındığı, stratejik hataların yapıldığı ve bir savunma başarısının hikayesinin yazıldığı yer olarak tarih sayfalarında yer alacaktı. 🔹Stalingrad Muharebesi, Nazi Almanyası ve müttefikleriyle Sovyetler arasında yaşanmış bir muharebeydi. Muharebe öncesi hem asker sayısı hem de uçak sayısı bakımından Almanlar oldukça üstün bir konumdaydı. Önce Moskova'ya yöneldi sonra Stalingrad'ı kuşattı 🔹 Mihver grubunun en büyük gücü Nazi Almanyasıydı. Hitler, Avrupa ülkelerine şiddetli saldırılar düzenlenmiş ve birçok şehri yerle bir etmişti; ancak Hitler'in aklında Moskova'yı alma fikri vardı. Sovyetler, özellikle Avrupa devletlerine askeri personel ve petrol takviyesi yapmaktaydı. Hitler, Moskova'yı alarak Sovyetleri savaşın dışına iterek Avrupa devletlerini yalnız bırakacak büyük bir planı gerçekleştirmek niyetindeydi. Çünkü Hitler, İngiltere ve Fransa ile savaşırken arkasında Sovyet tehditi olmasından rahatsızdı. 🔹 Moskova'ya ilerleyişi Kızıl Ordu tarafından ilk başlarda dirençle karşılandı ve Naziler büyük kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kaldı. Aynı zamanda Nazi ordusunun bir bölümü de güneyde Stalingrad ve Rostov'da şiddetli çatışmalara girmiş durumdaydı ve orada da savunma hattına doğru geri çekilmek zorunda kalmışlardı. 🔹 Hitler, Sovyetlerle olan savaşının ikinci yılında Moskova'daki askeri birliğini geri çekerek Stalingrad'a götürmeye karar verdi. Generallerinin hemen hepsinin Moskova'daki taarruza devam etmeleri gerektiği yönündeki raporlarına rağmen Hitler inatçıydı ve dediği gibi yaptı. 🔹 Hitler ve müttefiği Mussolini'nin, Stalingrad'ı ele geçirmek istemelerinin arka planında ekonomik gerekçeler vardı. Hitler'in başlıca hedefi şöyleydi: - Stalingrad'ın alınması, Adolf Hitler için iki ana nedenle büyük önem taşıyordu. Birincisi, İdil Nehri'nin Hazar Denizi ile Rusya'nın genelinde önemli bir ulaşım hattı olmasıydı. Bu nedenle, Stalingrad'ın kontrolü, Volga Nehri üzerindeki ticaretin yanı sıra petrol gibi kaynakların kuzeye taşınmasını ciddi şekilde engelleyecekti. - İkincisi, Stalingrad'ın ele geçirilmesi, Alman kuvvetlerinin Kafkasya bölgesine doğru ilerlemesinde stratejik bir adım olacaktı. Bu, Stalin'in savaş gücünü destekleyen önemli kaynaklardan biri olan petrolün geldiği bölgenin güvenliğini sağlayacaktı. - Ayrıca, Sovyetlerin lideri Stalin'in adını taşıyan bu şehrin düşmesi, Mihver Devletleri için psikolojik bir darbe olacak ve etkili bir propaganda aracı haline gelecekti. 🔹 Sovyet generaller, Hitler'in ordusunu güneye kaydırdığını ve Stalingrad'da taaruz planladığını erken fark etti. Zira bu durum onlar için büyük bir felakete yol açabilecek bir sonuca neden olabilirdi. Bu sebeple eli silah tutan tüm erkekleri askere alarak Stalingrad savunması için cepheye gönderdi. 🔹 Stalingrad'a Nazi Almanyası saldırısı başladığı anda, Almanlar, mühimmat konusunda oldukça üstün bir konumdaydı. Özellikle savaş uçakları daha saldırının ilk gününden itibaren şehrin birçok meydanını yerle bir etmiş durumdaydı. Üstelik Naziler, savaş meydanlarında etkili bir şekilde kullandıkları temel savaş doktrinleri olan Yıldırım harekatını kullanarak diğer Avrupa ülkelerinde fazlasıyla başarılı olmuşlardı. Stalingrad'da da aynı şekilde bu harekat taktiğini kullanmak istediler. *Yıldırım harekatı nedir? Doktrinin amacı hızlı ve ani saldırılarla, düşmanın düzenli bir savunma 🔹 Ağustos ayında başlayan Nazi taarruzunda Kızıl Ordu önemli kayıplar vermeye başladı. Hitler, özellikle Volga nehri üzerindeki Sovyet birliklerini havadan vurarak askeri ve gıda takviyesinin Kızıl Ordu'ya ulaşmasını engellemeye çalıştı. Yoğun top atışları ve kentin dört bir yanına dağılan Alman askerlerinin saldırıları Kızıl Ordu'yu kentin dışına kadar itmişti. 🔹 Sovyet askerleri, Almanların saldırılarından önce kenti savunabilmek amacıyla geniş meydanların etrafındaki yüzlerce binayı, kanalizasyonları askeri mühimmatla doldurmuş ve mevzilenmişti. Bu sayede, Nazi Almanyası askerleri her cadde ve her sokakta adeta açık birer hedef haline gelmiş ve önemli sayıda zayiat vermişti. 🔹 Stalingrad şehri bombalandırmalar sonucunda adeta hayalet şehir haline gelince iki taraf için de keskin nişancılara uygun ortam doğmuştu. Stalingrad Muharebesi'nin ünlü keskin nişancısı Vasili Zaytsev'in teyit edilmiş 225 vuruşu vardı. Zaytsev kadar tanınmamış ama Zaytsev'den daha fazla vuruş yapan Ivan Sidorenko 500, Lyudmila Pavlicheko 309, Nina Lobkovskaya'nın da 308 vuruş yaptığı kayıtlara geçmiştir. 🔹 Şehir merkezlerinde hemen her bina ve köşe başından saldırılara uğrayan Nazi askerleri, cephelerdeki konsantrasyonunu kaybetmiş durumdaydı. Nazi Almanyası, Stalingrad'ın büyük bir bölümünü ele geçirmesine rağmen henüz istenilen seviyede kontrolü sağlayamamıştı. 🔹 Kuşatmanın her geçen gün uzaması ve şehrin tam anlamıyla alınamaması Mihver kuvvetlerinde psikolojik olarak tahribat yaratıyordu. Üstelik Almanlar bu kuşatmanın kış aylarına kalmadan biteceğini ön gördüğü için kış için gerekli hazırlıklarını yapmamıştı; ancak Sovyetler bu duruma hazır ve gerekli takviyelerini yapmışlardı. 🔹 Volga bölgesinin küçük bir alanında sıkışan Sovyet ordusu, Nazilere karşı bir karşı taarruz planı yapmaktaydı ama bunun hatasız olması için gerçekleştirecekleri operasyonu gelen istihbaratlar doğrultusunda erteliyorlardı. 🔹 Hitler, şehrin kendisine öylesine odaklanmıştı ki gözü başka bir şey görmüyordu. Sovyetler, Uranüs Harekatı adını verdiği harekat planında Stalingrad şehrini kanatlardan sararak, Almanların en büyük ordusu 6. Ordu'yu merkezde sıkıştırma planlarını yapıyordu. Alman generaller kanatlarda yeterli asker bulunmadığının farkındaydı ve Genelkurmay Başkanı General Franz Halder bu zaaftan Hitler'e bahsetti. Hitler, buna karşılık Halder'i görevinden alarak yerine başka birini atadı. Hitler'e göre General Franz Halder'de savaşı kazanacağına dair gerekli inanç yoktu. 🔹 Kızıl Ordu 19 Kasım 1942 günü karşı taarruza geçerek Uranüs Harekatı'nı başlattı. Harekat, planlandığı üzere Stalingrad'ı kanatlardan sararak merkeze doğru küçülmek şeklindeydi. Sovyet askerleri 6. Ordu'yu kıskaca alarak sıkıştırmış ve ordunun diğer birliklerle olan kara bağını kesmişti. 🔹 Savaş alanlarında bir ordunun başına gelebilecek en kötü olaylardan biri de düşman kuvvetlerince etrafının sarılmasıdır. Bu durum, etrafı sarılan askeri birliklerin ana birliklerle olan bağını kestiği gibi mühimmat ve gıda sevkiyatının da sonu demekti. Bu nedenle, tarihte pek çok örneğine rastlandığı üzere genellikle etrafı sarılan askeri birlikler bir şekilde o çemberi delerek gerekli lojistik desteği alabileceği ve ordusunun geri kalanıyla bir araya gelebileceği güvenli bir alana çıkma girişimlerinde bulunmaktadı. Ancak bu durum, Mihver grubu askerleri için böyle olmadı. 🔹 Almanların 6. Ordu'su Kızıl Ordu tarafından kuşatılmasına rağmen Hitler, askerlerin yerlerini terk etmemelerini, muharebeye devam etmeleri yönünde emir vermişti. Ancak acilen takviye gerekiyordu. Hitler her fırsatta gerekli takviyenin hava yoluyla ulaşacağını generallere iletiyordu. 🔹 Hitler'in söz verdiği takviyeler 6. Ordu'ya hiç ulaşmadı. Nazi Almanları 2 şubat 1943'te Kızıl Ordu'ya teslim olmak zorunda kaldı. 🔹 Stalingrad Muharebesi, Nazi Almanyası ve müttefikleri 647.300'den fazla askerin hayatına mal oldu. Sovyetler tarafında ise sayı daha da dramatikti: 1.1 milyondan fazla kayıp. Harap olan bir şehir: Stalingrad. 🔹 Stalingrad Muharebesi'nin Sovyetler tarafından başarıyla sonuçlanması Kızıl Ordu'nun egemenliğini ilan eden sembolik bir galibiyet de oldu. 🔹 Stalingrad Muharebesi, İkinci Dünya Savaşı'nın en şiddetli çarpışmalarına sahne olmuş ve Nazi ilerleyişini durduran bir muharebe oldu. Almanlar hem askeri hem psikolojik hem de ekonomik anlamda ağır kayıplar yaşadı. Bu durum, İkinci Dünya Savaşı'nın beklenenden daha hızlı sona ermesine ve Mihver grubunun yenilgisine sebep oldu.

II. Dünya Savaşı’nın seyrini değiştiren Stalingrad Muharebesi

Genel hatlarıyla İkinci Dünya Savaşı