Laleyi dünyaya tanıtan seyyah Kanuni’yi nasıl anlatmıştı?

Birçoklarının Türk lalesini dünyaya tanıtan insan olarak tanıdığı, Avusturyalı diplomat ve bitki bilimci Augier Ghislain de Busbecq, 16. yüzyıl Osmanlı İstanbul'u ve Kanuni Sultan Süleyman devrini seyahatnamesinde anlatmıştı. 1522 yılında dünyaya gelen Busbecq, bugün Fransa sınırları içinde kalan Bousbecque şehrinde doğdu. Üniversiteden sonra İtalya'da farklı birkaç üniversitede yüksek eğitimini tamamladı ve kamu görevlisi oldu. 1554 yılında Avusturya Arşidükü I. Ferdinand tarafından Osmanlı Devleti'nin payitahtına elçi olarak gönderildi. Elçilik heyetinde, İstanbul'a dair kendi seyahatnamesini kaleme alan Hans Dernschwam da bulunuyordu. İki ülke arasındaki barışı yenileme göreviyle İstanbul'a gelen Busbecq'in İstanbul'daki görevi yedi yıl devam etti. İstanbul'dan sonra Paris büyükelçisi olarak görev alan seyyah, emekli olup ülkesine dönerken yolda bir saldırıya uğradı. Aldığı yaralar sonucunda birkaç gün içerisinde öldü. Busbecq, seyahat notlarını mektup tarzında kaleme alanların öncüsü sayılabilecek bir seyyahtır. İstanbul'da bulunduğu sırada dikkatli gözlemlerini ve izlenimlerini Macar bir diplomat olan arkadaşı Nicholas Michault'a yolladığı dört mektupla paylaştı. Dönemin şartlarına nispeten tarafsız sayılabilecek bir bakışla Osmanlı topraklarındaki gelişmeleri, yönetimin savaştığı ülkeler ile arasındaki münasebetleri, İstanbul'un gündelik yaşamını muhatabına aktarmıştı. Kaldığı yedi yıl boyunca Türkiye'deki bitki yayılımını da inceleyen seyyah, Avrupa'da hiç bilinmeyen lale soğanlarını botanik uzmanı olan arkadaşı Charles de l'Ecluse'e gönderdi. Bu andan itibaren lale, 40 yıl içinde tüm Avrupa'da bilinen ve çok kıymetli sayılan bir bitki haline geldi. Busbecq'in Osmanlı topraklarında kaldığı sürece ilgilendiği başka bir saha da eski kitabeler ve paralardı. Bu sürece hatırı sayılır kitabe kopyası ve eski para elde etti. Busbecq, İstanbul'da kaldığı sürede gözlemlediklerine dair şu sözleri kaleme aldı: 'Eylül'de muzaffer ve muazzam donanma, esirler, ganimetler ve zaptolunan sefinelerle beraber İstanbul'a döndü.' 'Bu bizim için ne kadar elim, acıklı bir manzara ise Osmanlılar için, o kadar hoş, zevkli bir manzara idi. Muzaffer donanma ilk gece İstanbul kapılarında demirledi. Maksat sabahleyin büyük bir seyirci kalabalığı karşısında şanlı, şerefli, tantanalı bir şekilde limana girmekti.' 'Sultan Süleyman Han liman methalinin yanındaki sütunlu mevkiye inmişti. Burası sultan sarayının bahçesine dâhildir. Padişah muzaffer donanmayı, donanmada teşhir edilen Hristiyan amiralleri yakından görmeyi arzu ediyordu.' 'Amiral gemisinin ta arkasında, meşhur Don Alvaro ile Napoli ve Sicilya donanmalarının amiralleri, Don Berenguer ve Don Sancho teşhir olunmuştu. Zaptolunan kadırgaların kürekleri, küpeşteleri alınmış, silahsız askerler gibi sadece tekneleri bırakılmıştı. Bunlar Türk gemilerinin yanında bayağı ve biçimsiz görünüyorlardı.' 'Bu büyük merasimde muhteşem Süleyman'ın yüzünü görenler, onda bir zerre bile gurur nişanesi görmediklerini katiyetle söylüyorlardı. Ben de kendini iki gün sonra dini vazifesini ifa etmek üzere saraydan çıktığı zaman gördüm.' 'Yüzünün ifadesi hiç değişmemişti. Halinde aynı huşumet ve hüzün eseri vardı. O kadar ki kazanılan zaferin, sanki kendisiyle hiç alakası yokmuş, beklenmedik hiçbir hadise olmamış zannedersiniz. Talihin mukadderatını kabule, bu ihtiyar hükümdarın kalbi öyle alışmış ve hazırlanmıştı ki, alkışlara kulağını tıkıyordu, nazarında büyük zaferler adeta hiçti.'

Laleyi dünyaya tanıtan seyyah Kanuni’yi nasıl anlatmıştı?

TÜRK LALESİNİ DÜNYAYA O TANITTI