Mehmet Akif'i daha iyi tanımamızı sağlayacak anılar

📌 Mehmet Akif, verilen söze oldukça ehemmiyet gösterirdi ve hangi şartta olursa olsun yerine getirmeye çalışırdı. Bir keresinde evine gelen misafirleri orada bırakmak durumunda kalmıştı. Hafız Asım bu anısını şöyle anlatır: 'Bir gün Çengelköyü'nde oturduğu Fıstıklı Köşk'te birleştik. Oradan bir yere gidecektik. Vapurun hareketine de pek az kalmıştı. Bir de baktık, Hüseyin Kâzım, Fatin Hoca, daha bir iki kişi çıkageldiler. Üstad onlara buyurun dedi, her birine ayrı ayrı iltifattan sonra: 'Müsaadenizi rica ederim. Biz Âsım'la bir yere gidiyoruz. Söz verdik. Mazur görünüz. Siz buyurun, istirahat edin. Başka gün yine görüşürüz inşallah...' dedi. Çıktık. Mehmet Akif Ersoy hakkında bilgiler Misafirler evde kaldı. Süratle yokuşu indik, vapura yetiştik. Bu hareketi benim havsalam pek almadı.'Üstad, dedim, bu tuhaf bir iş oldu!' 'Hayır, hiç de tuhaf değil. Söz verdik, bizi bekliyorlar. Her medenî insanın bunu kabul etmesi tabiîdir. Hele Hüseyin Kazım böyle şeyleri pekâlâ bilir, tabiî görür.' Hakikaten birkaç gün sonra Hüseyin Kâzım Bey'i gördüğüm zaman Üstad'ın bu hareketini pek tabiî gördüğünü, hatta takdir ettiğini anladım.' 📌Kurun gazetesi başmuharriri Âsım Us, Milli Mücadele'ye bağlılığını şöyle anlatır: 'Anadolu hareketinin ilk başladığı sıralarda idi. Bir gün Bâbıâli caddesinde Sebîlürreşâd idarehanesinde birkaç kişi konuşuyorduk. Hazirûndan biri Anadolu hareketinin bir İttihatçılık eseri olduğunu söyledi. O zamana kadar düşünceli bir tavır içinde, hemen hiç söz söylemeyen merhum Âkif birdenbire heyecanlandı; bu sözü söyleyene dönerek: 'Hayır, dedi; artık buna da İttihatçılık denemez. Bu memleket meselesidir. Buna herkes el birliğiyle sarılmalıdır.' O zaman Âkif'in bu sözü benim içime büyük bir ferahlık vermişti. Bunu hiçbir zaman unutamam.' Mehmet Akif'in şiirlerinde kullandığı kelimeler 📌 Mehmet Akif'in kuvvetli bir hafızaya sahip olduğu söylenirdi. Derslerinde okuduğu hiçbir şiir için kitaba bakma ihtiyacı duymazdı. Hatta hatimli teravih namazlarını evinde tek başına kılardı. Eşref Edip Fergan, onun hafızasını şöyle anlatır: 'Mehmet Akif'in hâfızası şâyân-i hayretti. Ezberlemiş olduğu şeyler, zannetmem ki on binden aşağı olsun. Herhangi mevzu hakkında bir bahis geçse, Üstad ona dair birçok beyitler okurdu. Herhangi kasideden bir parça okunsa, altını üstünü tamamlardı. Bütün divanları kim bilir kaç defa tekrar etmişti. Yalnız Türk edebiyatında değil, Arabî, Fârisî edebiyatında da böyle idi. Hemen bütün meşhur kasideler, şiirler mahfûzu idi. Herhangi bir kaside yahut bir rubai, bir beyit okursanız size onun şairini bile söylerdi. Bunları ne vakit okumuş, ne vakit ezberlemiş, nasıl ezberlemiş... İnsan hayretler içinde kalır. Dârülfünûn'da dersine devam edenler Üstad'ın bu müthiş hâfızasını çok iyi bilirler. Üstad ders okuturken eline kitap almazdı. Herhangi bir kasideyi, herhangi bir şiiri ezbere tahtaya yazar, yahut yazdırır, sonra onu tahlil ederdi. O münasebetle o mevzua müteallik birçok şeyler okurdu. Bir fikri muhtelif şâirlerin ne suretle ifade ettiklerini gösterir, talebesini hayretler içinde bırakırdı. Derste yalnız kendi şiirlerini okumaz, kendisinden bahsetmezdi. Onu ayıp telâkki ederdi.' Mehmet Akif'in Darülfünun'da verdiği ilk ders 📌Mehmet Akif'in bir hocasının önerisi üzerine Fransızcayı ana dil seviyesinde öğrendi. Fakat etrafındaki insanlara bunu açıkça belli etmez, tevazu gösterirdi. Hüsnü Açıksöz, Fransızca makaleyi zorlanmadan çevirmesini şöyle anlatır: 'Bir gün idarehanede oturuyoruz. O vakit ki İstiklâl Mahkemesi azalarından iki zat, ellerinde Fransızca Tan gazetesi olduğu halde geldiler. Bu nüshada Kuvâ-yi Milliye hakkında sitâyişkâr (öven) yazılar vardı. Fransızca makaleyi cümle cümle okuyarak tercüme etmeye, bana da Türkçesini yazdırmaya başladılar. Fakat aralarında kelime ve cümle tercümeleri hakkında ihtilâf baş gösterdi. O zamana kadar pencereden dışarıyı seyreden Üstad, bu münakaşa üzerine döndü: 'Müsaade ederseniz ben söyleyeyim de yazsın' dedi. Gazeteyi aldı. Fransızcasını hiç söylemeden doğrudan doğruya Türkçesini yazdırdı. Tercümeye savaşan arkadaşlar bunu görünce:' Affedersiniz üstad, biz sizi zahmete sokmak istemezdik' dediler. Hâlbuki Üstad'ın Fransızca bildiğini zannetmediklerini sonradan bana söylediler.' Mehmet Akif'in bestelenen şiirleri 📌İslam'ı yaşamına aksettiren Mehmet Akif, dinimizce sevilmeyen cimrilik hasletine sahip olanlara çok kızardı. Şefik Kolaylı şöyle anlatır: Hasislere çok kızardı. Hasis kimselerle katiyen görüşmezdi. Hasisler hakkında söz açıldı mı, hemen fıkralar naklederdi. Hasislere dair çok fıkraları vardı: Meşrutiyet'ten evvel, Akif Bey, Ziraat Vekâleti'nde memurdu. Müfettiş Abdullah Bey namında hasisliğiyle meşhur bir zat da Âkif Bey'in âmiriydi. Abdullah Bey, Çengelköyü'nde İcâdiye'de oturuyor. Orada birçok arazisi var. Âkif Bey de İcâdiye'ye her gün yaya inip çıkıyor. Bir gün Abdullah Bey'le görüşürken bir beygir almak istediğinden bahseder. Abdullah Bey: 'Benim beygiri sana satayım' der. Pazarlık ederler. Üstad beygiri alıp eve götürür. Arpa verir, hayvan arpayı yemez. Üstad gülerek bunu anlattıktan sonra: 'Ne dersin, Şefik! Hayvan arpayı tanımadı!' dedi.' 📌Mehmet Akif ve arkadaşlarının çıkardığı Sebilürreşad, ilk günden itibaren İttihad-ı İslam düşüncesinin savunucusu aynı zamanda milli mücadelenin destekçisiydi. Yayın hayatına ara verdiği dönemler bulunsa da bu uzun yürüyüşüne devam etti. Bu dönemlerden birinde Talat Paşa, Mehmet Akif'i yanına çağırdı. Onun kendisine sunduğu teklif Akif'i oldukça sinirlendirdi. Eşref Edip bu olayı şöyle anlatır: Sebîlürreşâd'ı kapadıkları sırada bir gün Talât Paşa kendisine: 'Akif Bey' dedi. 'Şu Merkez-i Umûmî'dekilerle (Nazım Bey'i, Ziya Gökalp'ı kast ediyordu) anlaşsan olmaz mı?' Talât Paşa bunu söyler söylemez, rengi değişti, gözleri büyüdü, hemen yerinden fırladı, ellerini sadâret masasının üstüne koyarak: 'Sen bizi bunun için mi çağırdın?' dedi. 'Anlaşmak ne demektir? Bizim şahsî bir emelimiz, bir gayemiz mi var? Bizi simsar mı zannettin? Teessüf ederim.' Allaha ısmarladık bile demeden çekilip gitti. Talât Paşa da arkasından baka kaldı. Artık bir daha da görüşmedi. Milli iradenin zor zamanlardaki gür sesi: Sebilürreşad 📌 Milli şairimiz Mehmet Akif için dostluk, hayatının vazgeçilmezlerinden biriydi. İnsanların sosyal statüsüne, yaşam tarzına göre değil, mizaçlarına göre dostluk kurardı. Öyle ki dostlarına yakın olabilmek için sık sık evini değiştirirdi. Onun bu yönünü uzun yıllar beraber yol arkadaşlığı yaptığı Eşref Edip şöyle anlatır: Üstad'ın her şeyi tamamdı: Alâkası da alakasızlığı da düşmanlığı da. Sizi sever, dost ittihâz (kabul etme) ederse, artık tamamıyla kalbini size bağlamıştır. Sizin için her fedakârlığı ifaya hazırdır. Eleminiz onun elemi, ferahınız onun ferahıdır. Kendi kendinizle dertleşmenizle onunla dertleşmek arasında hiçbir fark yoktur. En büyük sıkıntınızı ona söyler, en büyük alâkayı, ondan görürsünüz. Onun dostluğuna mazhar olanlar onun bu hususta ne yüksek seciyeye sahip olduğunu bilirler. Mehmet Akif'in hayatında vazgeçilmez olan dostları Alakasızlığı da böyle idi. Sevmediği, ruhunun ısınmadığı adamlara hiçbir alâka göstermezdi. Onlar tarafından şahsı için dünyalar kadar fayda gelmesi melhuz (ihtimal dahilinde) olsa yine aldırmaz, onlarla görüşmek bile istemezdi. Görüştüklerinden birinin faziletsiz bir yol tuttuğunu, insanlığa arkadaşlığa muhalif bir harekette bulunduğunu işitince hemen selâmı keser, bir daha onunla konuşmaz, onun bütün sevgisini, hâtırasını kalbinden koparıp atardı. Artık onun nazarında o adam bir taş parçasından başka bir şey değildi. Bir gün böyle yolunu sapıtan bir arkadaşı Babıâli caddesinde kendisine rast geldi. Selâm verdi. Üstad hiç aldırmadı. Adamcağız fena halde bozuldu: 'Akif Bey' dedi. 'Selâmımı niçin almadın?' Ağzını büktü: 'Artık görüşmemizde bir fayda yok!' dedi. Ve yürüdü gitti. Bir daha da o adamın ismini anmadı.' 📌Mehmet Akif, devrin bazı hocalarına da eleştirilerde bulunur, Müslümanların tıp, fen gibi bazı konularda geride kalmasına göz yummalarına karşı çıkardı. Bir gün Fatin Gökmen ile bu mesele hakkında konuşurken münakaşa uzamış, görüşlerini İmam Gazzali'nin eserine dayanarak açıklamıştı. Fatin Gökmen Bey, bu hatırasını şöyle anlatır: 'Hocalara da şiddetli hücumlarda bulunurdu. Bir gün bizde konuşurken söz hocalara intikal etti. Keskin hücumlara başladı. Birçok yerde haklı idi. Müfrit (aşırı) noktalarını biraz tâdîl (düzeltmek) etmek istedim. Münakaşa uzadı. En son bana dedi ki: 'Hoca, İhyau Ulûm'un var mı?' 'Var' dedim. Birinci cildini istedi. Kudretli bir müdafaa silâhına sarılacağını anlamakta gecikmedim. İlim bahsini açtı, lâzım gelen yerlerini okudu. Dedi ki: 'Hayat-ı beşere âit (insanların yaşaması için lüzumlu) ilimleri, meselâ tıp ilmini öğrenmek farz-ı kifâye mi?' 'Evet' dedim. 'Bunun istinâd ettiği (dayandığı) ilimler de farz-ı kifâye olur mu?' 'Ya müdafaa vesâiti (vatan savunması için lüzumlu bilgi, silâh vesaire)? Meselâ balistik ilmi ve bu ilmin istinâd ettiği yüksek riyazi, fizik, kimya, makine ilimleri farz-ı kifâye mi?' 📌Mehmet Akif, Abbas Halim Paşa'nın davetleri üzerine 1925 yılına kadar kışları Mısır'da yazları İstanbul'da geçirdi. 1925'in sonlarına doğru Türkiye'den Mısır'a gitti, on bir sene de geri dönmedi. Gidişinde emekli maaşının bağlanmamasından doğan geçim sıkıntısı ve hükumetin muhalif kabul ettiği birçok fikir ve siyaset adamı arasında kendisinin de polis takibine alınmasının ağırına gitmiş olması önemli rol oynadı. Kendisi, bu gidişin gerekçesini dostlarından Şefik Kolaylı'ya şöyle açıklar: 'Arkamda hafiye gezdiriyorlar. Ben, vatanını satmış ve memlekete ihanet etmiş adamlar gibi muamele görmeye tahammül edemiyorum. İşte, bundan dolayı gidiyorum.' Fakat Mısır'daki şehir hayatı onu bunaltıyor, Kahire'nin uzağında bir köyde, sessiz ve sakin yaşıyordu. Eşref Edip Mehmet Akif'in Mısır'daki yaşamından şöyle bahseder: 'Büyük bir i'zâz olmak üzere, birlikte Ezher'i, müzeyi, Dârülfünûn'u, hayvanat bahçesini, büyük camileri gezdik, ehramları gördük. Bir Cuma günü de Mısır'ın, belki de İslâm âleminin en mümtaz, en güzel okuyan hâfızı, Şeyh Muhammed Rıfat'ı dinledik. 'Bir de buranın en meşhur muganniyesi Ümmü Gülsüm var, onu da bir gece sen gider, dinlersin'dedi. Görüyordum ki, Üstad şehirde bunalıyordu. Kahire'de biraz fazla kaldık mı, çok sıkılıyordu. Geçirdiği münzevi hayat onu büsbütün şehirden uzaklaştırmıştı. O muazzam şehrin hiçbir şeyi onu eğlendirmez, cezbetmezdi. O, yalnız inzivâgâhında düşünmekle, yazmakla, okumakla vakit geçirir, başka şeyde zevk bulmazdı. Mehmet Akif'in sürgün yılları Sabahleyin erkenden kalkar, çayı hazırlar, sonra beni uyandırır, kahvaltı ederdik. Üstad eskisi gibi yemiyordu. Pek az yiyordu. Gündüzleri sabah kahvaltısı ile iktifa ediyordu. Son zamanlarda çay da çok içmiyordu. Akşamları ise hafif sebze ve yoğurttan başka bir şey yemiyordu. 'Burada başka türlü yaşanmaz' diyordu. Eşya namına odasında birkaç kanepe, iki demir ayaküzerine konulmuş birkaç tahtadan ibaret karyola vazifesini görür bir şey, bir hasır seccade, bir çift nalın, bir divit, bir de duvarda Hikmet Bey'in Afganistan'dan gönderdiği bir seccade... Bu seccade lüks sayılırdı. Fakat o, en kıymetdar bir hediye idi. Üstad evden eve taşındığı zaman geceleri taşındığını söylerdi. Konu komşu eşyasını görmesin diye.' Mehmet Akif, yaşamının son günlerini Kur'an-ı Kerim'e, onu anlamaya adadı. Eşref Edip şöyle anlatır: Üstad'ın son seneleri hep Kur'an tercümesiyle geçtiği için artık Kur'an onun bütün kalbini, bütün ruhunu, bütün mevcudiyetini kaplamıştı. Kudret-i bedeniyesi müsâid olduğu zamana kadar her gün mutlaka bir parça Kur'an okurdu. Evvelce günde birkaç cüz okuyabilirken, sonraları takatsizliği hasebiyle birkaç sayfaya kadar indi. Hiç okuyamayacak kadar hastalanınca, Hâfız Necati onu Kur'an'sız bırakmadı. Hemen her gün onun başı ucunda, sakin ve sessiz odasında, hazin hazin okudu. O da gözleri kapalı, hazin hazin dinledi. Üstad, Kur'an'ın her âyeti ile her kelimesi ile hattâ harfleri ile günlerce, senelerce uğraştığı için, artık gönlünü oraya vermiş, bütün zevki o olmuştu. Bir pırlanta üzerinde işleyen sanatkâr gibi, o, Kur'an'ın muazzam âyetleri üzerinde senelerce çalışmış, onu anlamaya uğraşmıştı. En çok sevilen 10 Mehmet Akif Ersoy şiiri 📌 Mehmet Akif, Mısır'dan döndüğü zaman oldukça hastaydı. Yaşamının son günlerini geçirdiği Mısır Apartmanı'nda onu dostları ziyaret ediyordu. Bu ziyaretlerden birinde söz, İstiklal Marşı'na gelmiş, son derece hasta olmasına rağmen, Mehmet Akif heyecanla şiiri hakkında konuşmuştu. Eşref Edip, bu ziyareti şöyle anlatır: 'Üstad uzun bir hicretten sonra memlekete dönmüştü. Gurbet illerinde sevgili yurdunun hicran ve hasreti onu yakmış, kavurmuştu. Ciğerleri şişmiş, vücudu bir külçe kemik halinde kalmıştı. Beyoğlu'nda Mısır Apartmanı'nın loş ve sakin bir odasında son günlerini yaşıyordu. Sevdiği bazı arkadaşları kendisini ziyarete gelmişlerdi. Millî Mücadele günlerinden bahsediliyordu. Söz İstiklâl Marşı'na intikal etti. İstiklâl Marşı denince üstadın gözleri büyümüş ve parlamıştı. Hasta bakıcının yardımıyla doğruldu, anlatmaya başladı: 'İstiklâl Marşı... O günler ne samimî, ne heyecanlı günlerdi. O şiir, milletin o günkü heyecanının bir ifadesidir. Binbir fecâyi karşısında bunalan ruhların, ıztıraplar içinde halâs dakikalarını beklediği bir zamanda yazılan o marş, o günlerin kıymetli bir hatırasıdır. O şiir bir daha yazılamaz... Onu kimse yazamaz... Onu ben de yazamam... Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri yaşamak lâzım. O şiir artık benim değildir. O, milletin malıdır. Benim millete karşı en kıymetli hediyem budur...' Bunu söylerken Üstad yorulmuştu. Başı yastığa düşüyordu. O kemik külçesini yavaşçacık itina ile yatağına uzattık. Misafirler veda ettiler. Üstad gözlerini kapadı. Sakin, sessiz uyumaya başladı. İstiklal Marşı nasıl yazıldı?

Mehmet Akif'i daha iyi tanımamızı sağlayacak anılar

BİZ SÖZ VERDİK, SİZ OTURUN!