Müslüman olan ilk Moğol hanı: Berke Han

Berke Han'ın gençliği hakkında çok az bilgi vardır. 1246 ve 1251 yıllarında amcası Ögedey'in oğlu Güyük ile öbür amcası Tuluy'un oğlu Mengü'nün tahta geçişlerindeki kurultayda yer aldı ve gayretleriyle bazı iç çekişmeleri önledi. Büyük bir ihtimalle Müslümanlığı, hükümdar olmadan önce Hârizm'de bulunduğu sıralarda kabul etti. Sertak ve Ulakçı'nın kısa saltanatlarından sonra 1256 yılı sonunda Altın Orda tahtına geçti. Litvanya ve Polonya'nın istilâsına başlanarak Saint Domierz Kalesi tahrip edildi, Krakow Kalesi ile bazı kaleler ele geçirildi. Bu durum karşısında Kral Utangaç Boleslas Macaristan'a iltica etmek zorunda kaldı. Diğer taraftan Rus Knezliği ile mevcut olan dostluk, vergi meselesinden dolayı meydana gelen ayaklanmalar sebebiyle bozuldu. 1259'da Novgorad Rostof, Suzdal ve Yaroslav gibi şehirlerdeki isyanlar derhal bastırıldı. Knez Yaroslav oğlu Aleksandr Berke Han'ın üstünlüğünü kabul etmek zorunda kaldı. İmparatorun bizzat kumanda ettiği kuvvetler, Bulgar Çarı Teş'in de yardımıyla bozguna uğratıldı. Cuci ailesinden Nogay, İzzeddin ve ailesini kurtarıp Berke'ye gönderdi. Burada izzet ve ikram gören İzzeddin Orbay Hatun'la evlendirildi. Solhad ile Suğdak'ın gelirleri kendisine tahsis edildi. Ceneviz kaynaklarında belirtildiğine göre İzzeddin'e Kefe'de bir de saray verilmişti. Ayn Calut Savaşı hakkında tarihi bilgiler Berke'yi yakından ilgilendiren asıl siyasi konu İlhanlılar idi. 1256'ya kadar büyük han adına birlikte hareket eden iki devlet, Hülâgû'nun Berke Han'a karşı cephe almasıyla rekabet içine girdi. Berke Han İlhanlılara karşı siyasî dengeyi sağlamak için Memluk Sultanı Zâhir Rükneddin Baybars'a elçi göndererek İslam ülkelerini istila eden ve halka zulmeden Hülâgû'ya karşı birlikte mücadele etmeyi teklif etti ve savaşı kazanırlarsa onun elindeki bütün toprakları alıp kendisine vereceğini bildirdi. 1263'te meydana gelen savaşta Hülâgû ağır bir bozguna uğradı. Bu haber İslam dünyasında büyük bir sevinç yarattı. Berke savaş alanında pek çok kişinin öldüğünü öğrenince, 'Allah, Moğolları Moğolların kılıcı ile öldüren Hülâgû'yu utandırsın' diyerek üzüntüsünü belirtmiştir. Irmağın her iki tarafındaki kuvvetler bir müddet savaş nizamında beklediler. Berke Tiflis tarafına giderek nehri geçtikten sonra İlhanlılara saldırmayı düşünüyordu. Ancak ömrü buna yetmedi; 1266'da vefat etti. Berke'nin cenazesi töre gereğince başşehir Saray'a götürüldü ve burada toprağa verildi. Oğlu olmadığı için yerine Batu'nun torunu Mengü Timur han ilân edildi. Tarihin en acımasız olayı: Moğolların Bağdat'taki katliamı İslam'ı kabulünde Şeyh Necmeddîn-i Kübrâ'nın halifelerinden Seyfeddin Bâharzî'nin büyük rolü olmuştu. Saray şehrinin kurulmasından sonra Türkistan'la ticarî münasebetler artmış ve bunun sonucu İslamiyet süratle yayılmıştı. Kur'an-ı Kerim öğretimi için okullar açtırmış, Saray'da imam ve müezzinler bulundurmuş ve âlimleri himaye etmişti. Berke Han zamanında en parlak devrini yaşayan Altın Orda Moğolistan'daki büyük kağanlıktan ayrılmış ve tamamen bağımsız bir devlet olmuştu. Onun kendi adına sikke bastırması da bunu gösterir. Orta Çağ'ın en büyük seyyahı İbn Battûta ve birçok Batılı seyyah bu şehirden övgüyle söz etmişlerdi. Sarây-ı Berke'nin yeri bugün tam olarak tespit edilememiştir. Tzarev veya Selitrennoye Selitrenniy Gorodok'ta harabeleri meydana çıkarmak için çalışmalar yapılmıştır. Bazı maddî kültür kalıntıları ise Leningrad Müzesi'nde sergilenir. Timur kimdir? Timur Müslüman mıydı?

Müslüman olan ilk Moğol hanı: Berke Han

BERKE HAN KİMDİR?