Orta Doğu'nun Paris'inde iç savaş

TARİHİ SÜREÇ İÇİNDE LÜBNAN 🔹 Lübnan, tarih boyunca çeşitli milletlerin bir arada barış içinde yaşadığı, huzurlu ve gözde liman ülkesidir. Öncesinde Suriye, Ürdün, Filistin ve Lübnan'ın yer aldığı 'Biladı-Şam' olarak anılan bölgede yer alan ufak bir kaza iken zamanla değişen siyasi yapı sonucu bugünkü halini aldı. 🔹 Bölgeye dair en eski kaynaklarda Fenikelilerin varlığına rastlanır. Stratejik konumu gereği her zaman saldırılara açık olan bölge Babil, Pers, Asur, Makedon, Roma ve Bizans gibi döneminin güçlü devletlerinin yönetiminde kalmıştır. *Fenikeliler kim? Fenikeliler, M.Ö. 2500 yıllarda Doğu Akdeniz'de ortaya çıkmış gemi ve ticaretle Akdeniz'de hakimiyet kurmuş eski kavimlerdendir. Orta Doğu'da kurulan ilk Türk şehri: Samarra LÜBNAN'DA HÂKİMİYET KURAN DEVLETLER 🔹 Hz. Ömer'in (RA) Yermük seferi ile bölgenin idaresi Müslümanlara geçti. Sonrasında Abbasi, Tolunoğulları, Selçuklu ve nihayetinde Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi ile Osmanlı idaresine girdi. 🔹 Lübnan, önemli bir ticaret noktası olması sebebiyle her millet, din ve ırktan insanları bünyesinde barındırdı. Hatta 19. yüzyılın önemli tarihçilerinden Ahmet Cevdet Paşa, Lübnan'daki bu çeşitliliği tasvir etmek için 'Nuh'un Gemisi' benzetmesini yaptı. *Ahmet Cevdet Paşa kimdir? Ahmet Cevdet Paşa, Osmanlı döneminin 19. asrında yaşamış tarihçi, şair, hukukçu ve devlet adamlığı yapmış bir kişidir. YÖNETİMİ 🔹 19. yüzyıl Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak için birçok savaşa girdiği zorlu bir dönemdi. Bu dönemde Beyrut, Osmanlı'ya karşı yükselen Arap milliyetçiliğinin merkezlerinden biri oldu. Çevresindeki civar ülkelerden Mısır, Libya, Suriye ve Irak iç çatışmalara girerken Lübnan'da zengin tüccar sınıfıyla beraber hayat çok canlı bir şekilde yaşandı. 🔹 Şehir lüks otellerin, plajların, malikanelerin yanında Batı tarzında okul, üniversite, kafe, hastane, yayınevi bilhassa da bankalarla öne çıktı. Kentin artan önemiyle beraber özellikle İngiltere ve Fransa diplomatik ilişkilerini buraya taşıdı. Beyrut'taki Osmanlı izleri FRANSIZ MANDASINA GİRMESİ 🔹 Fransız yaşam tarzını benimseyen Beyrut, uzun yıllar Orta Doğu'nun Paris'i olarak anıldı. Sömürgeci Fransızlara yardım ve yataklık eden bir grup Arap milliyetçisi yüzünden Lübnan, Suriye ile birlikte 1920'de San Remo Konferansı'nda Fransız mandasına bırakıldı. 🔹 Fransa, 1921'de Büyük Lübnan Devleti'ni kurduğunu ilan etti. Gruplar 1926'da anayasayı da kabul ederek Lübnan Cumhuriyeti'ni kurdu. Böylece farkında olmadan Fransız vesayeti altına girdiler. 🔹 Fransa'nın desteklediği cumhurbaşkanları ile yeni kurulan devlet, hayal kırıklığına uğramış, Osmanlı dönemine olan özlemi artmıştı. Lübnan II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beraber 1944'te bağımsızlığını ilan etse de tam anlamıyla Fransız etkisinden çıkamadı. LÜBNAN'IN GÖZBEBEĞİ BEYRUT 🔹 1945'te Arap Birliği kurucu üyelerinden olan Lübnan için yeni bir dönem başladı. Devlet, uyguladığı liberal politikalarla hızla büyüyerek zenginleşti. Sahip olduğu Beyrut limanıyla finans ve ticarette uğrak noktası oldu. 🔹 Özellikle bankacılık ve turizmde yükselen Beyrut, Ortadoğu'da en çok tercih edilen tatil beldelerinden oldu. Öyle ki bir dönem civar ülkeler iç karışıklarla boğuşurken Beyrut'un namı yayılmış İskenderiye, Kahire, Şam gölgede kalmıştı. ll. Abdülhamid'in Orta Doğu'ya attığı düğüm: Petrol ORTADOĞU'NUN GÖKYÜZÜNDEKİ YILDIZI 🔹 Beyrut, beraberinde bağrında doğmuş bir isimle yükselişe geçmiştir ki bu dünya çapında üne sahip olan Feyruz'dan başkası değildi. 🔹 Asıl adı Nouhad Haddad olan Arap müziğinin efsaneleşmiş kadife sesi Feyruz, 21 Kasım 1935'de Beyrut'un yoksul semtlerinden birinde Maruni bir ailenin en büyük çocuğu olarak dünyaya geldi. 🔹 Küçüklükten beri ailesine mini konserler veren Feyruz, ilk olarak hocaları tarafından keşfedildi ve sesindeki tınıların zenginliği dinleyicileri mest etti. 🔹 Devlet korosuna katılması gerektiği söylense de genç Feyruz, babasından izin alamadı. Hocalarının çabasıyla ikna olan babası kızını konservatuvara yazdırdı ve böylece Feyruz kısa sürede tanınmaya başlandı. KAHİRE'DEKİ ÇALIŞMALARI 🔹 1954'te evlenen Feyruz, kendisi gibi müzisyen olan eşi Assi ile Kahire'ye gitti. Feyruz, Arap müziği denildiğinde akla gelen Kahire'de Arapların Sesi Radyosu'nda Filistin davası için 'Rajioun' (Dönüyoruz) eserini ilk kez seslendirdi. Baştan aşağı vatan sevdası ve Filistin meselesine dikkat çeken şarkı, sonraki süreçlerde de onu aynı konuda yeni eserlerle buluşturdu. 🔹 Mısır ile özdeşleşmiş Ümmü Gülsüm'ün vefatıyla beraber yükselişte olan Feyruz, kısa zamanda halkın gönlünde yer edindi. Öyle ki güne onun şarkılarıyla kahve eşliğinde başlanırdı. Dolmuşlarda, dükkanlarda, her yerde bülbül sesli olarak isimlendirdikleri Feyruz'un şarkıları dini, etnik, milli farklılıklar ayırt edilmeksizin herkes tarafından dinlenirdi. 🔹 Artan şöhretiyle beraber birçok teklif alan Feyruz, Cezayir Cumhurbaşkanı'nın özel konserini reddedip 'Ben halklar için şarkı söylerim, bireyler için değil.' sözleriyle gündeme geldi ve Lübnan radyolarından 6 ay kadar uzaklaştırıldı. Kahire'de sergilenen Osmanlı yadigarları FİLİSTİN'İN EN BÜYÜK DESTEKÇİSİ OLDU 🔹 1948'de İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle Lübnan'da da siyasi iktidarsızlıklar meydana geldi, dengeler bozuldu. İşgalci İsrail, arkasına aldığı Batı ve Amerika ile zayıf durumda iken 6 Gün Savaşı'nda Arap Birliği'nde yer alan Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan gibi ülkelere karşı galip geldi. 🔹 Beklenmeyen bu galibiyet ardından İsrail işgallerini artırdı ve yüz binlerce Filistinli güvenli bölge olarak Lübnan'a sığındı. Olayların başladığı 1948 yılından itibaren acılarla yoğrulan, direnişin Mescid-i Aksa'nın kubbelerinde yankılandığı Kudüs'e en büyük destek Feyruz'dan geldi. FEYRUZ'UN KUDÜS'E DESTEK ŞARKISI 🔹 Kudüs'ün, İsrail tarafından işgal edilmesi, başta tepki ile karşılansa da sonrasında ne yazık ki Filistinlilere yeteri kadar destek verilmedi. Tam da bu noktada Feyruz ve Rahbani Kardeşler meşhur müzikali Zahrat al-Mada'in (Şehirlerin Çiçeği) şarkısını Jerusalem in My Heart adıyla plağa aldı ve Filistin davasının savunucuları olarak ses getirdiler. FEYRUZ 'UN ZAHRAT AL-MADA'İN BİR KESİT Ey Dua Şehri! Dua ediyorum, senin için! ACILARIN ŞAİRİ: NİZAR KABBANİ 🔹 Suriye asıllı eski diplomat, şair, yazar olan Nizar Kabbani, şiirlerine ve kitaplarına ilham kaynağı olan Arap coğrafyasının acı ve mücadelelerini ustaca kağıda döken başka bir isimdir. İsrail'in çekindiği isim Nizar Kabbani, Filistin davasında Kudüs şiiriyle, Lübnan iç savaşında ise Ben Beyrut adlı kitabıyla kamuoyunda uzun süre konuşuldu. NİZAR KABBANİ'NİN ŞİİRİNDEN BİR KESİT Ey Kudüs, ey hüzünler şehri LÜBNAN'DA İÇ SAVAŞIN AYAK SESLERİ 🔹 Bünyesinde Maruni, Dürzi, Hristiyan, Yahudi ve Müslüman gibi her din ve mezhepten insanları barındıran Lübnan, halkları tek bir çatı altında toplayamadı. Bundan ötürü parlamenter sistemde de her grubu temsilen Cumhurbaşkanı Hristiyanlardan, başbakan Sünni Müslümanlardan, meclis başkanı ise Şii Müslümanlardan seçildi. 🔹 Evvela mülteciler, ucuz iş gücü sebebiyle Lübnan ekonomisine destek verdi. Fakat zamanla Filistin'deki direnişe destek amaçlı silahlanmaları, Arap- İsrail Savaşı'na katılmaları en mühimi de Filistin Kurtuluş Örgütü liderlerinin Lübnan'a taşınması şehirdeki Maruni Hristiyanları rahatsız etti. 🔹 Orta Doğu'nun kaderini istediği yönde tayin etmek isteyen misyonerlerin faaliyetleri ile Maruniler de silahlandı ve 1975 yılında 16 yıl sürecek iç savaşın pimi çekildi. İÇ SAVAŞIN PİMİ NASIL ÇEKİLDİ? 🔹 Olay, Doğu Beyrut'ta bir kilise saldırısında 4 kişinin vefatı üzerine aşırı grupların suçu mültecilerde bulup Filistinlileri taşıyan otobüse saldırması ve 27 sivilin ölümüne sebep olmasıyla ülke çapına yayıldı. 🔹 El-Hat el-Akhdar (yeşil hat) ismiyle ağaçlardan oluşan hatla Beyrut ikiye ayrıldı. İç savaş yaklaşık 100 bin kişinin ölmesi ve bir milyona yakın kişinin ülkeyi temelli terk etmesiyle sonuçlandı. SESİYLE SİLAHLARI SUSTURDU 🔹 Kudüs davasının sesi olması ve bu tavrıyla her gün popülaritesi artan Feyruz, ülkesinde iç savaşın başlaması ile beraber barışı destekledi ve bu süreç içinde kendi ülkesinde konser vermeyeceğine yemin etti. Bu kararını bir kereliğine mahsus, iki tarafı uzlaştırmak ve bütünleştirmek niyetiyle Patra'da sahne alarak bozdu. Büyük hezimet: Altı Gün Savaşları 🔹 Feyruz'un ülkesinin içinde olduğu durumu anlatan meşhur ağıtını okumasıyla silahlar sustu ve herkes sadece şu sözlere kulak verdi: 'Beyrut'a ÜLKESİNİ TERK ETMEDİ 🔹 Çatışmalardan kaynaklı olarak zayıf düşen şehri 1976'da Suriye ve 1982'de İsrail kuşattı. Birbirlerini kıran iki tarafın ardından İsrail'in bölgede hakim olması neticesinde Suudi Arabistan gözetiminde Taif'te savaşı bitirme adına bir toplantı düzenlendi. 🔹 Bu süreçte birçok yatırımcı, diplomat, sanatçı Avrupa'ya kaçtı. Tüm ısrarlara rağmen Feyruz ülkesini terk etmedi ve doğduğu yerde ölmeyi tercih ettiğini dile getirdi. Kışa dönen Arap Baharı'nda 10 yıl önce 10 yıl sonra BARIŞIN UMUDU OLDU 🔹 Savaş esnasında ülkesinde konser vermeyen Feyruz yurtdışında konserler verdi. Çok sevilen Feyruz, konser için gittiği İngiltere'de büyük coşkuyla karşılandı. Öyle ki biletler bir saat içinde tükendi ve karaborsada yüksek meblağlara satıldı. 🔹 Lübnan'da sokağa çıkma yasağının belli saatlerde olduğunu belli etmek için sokaklarda Feyruz 'un 'Li Beyrut' şarkısı çalındı. 'Barış' süreci devam ederken tüm radyolarda savaşın bitmesi umuduyla Feyruz'un şarkıları çalındı. SAVAŞI BİTİREN SES 🔹 Taif Antlaşması ile Lübnan'ın İç savaşın tarafları olan Müslüman ve Hristiyanlar arasında adil bir dağılımla kurulmuş hükümet dağıtıldı. Milletvekili sayısı 108 oldu. Taraflar silahlarını teslim etti, suçlular yargılandı ve Suriye askeri birliklerini geri çekti. 🔹 Savaşı bitiren ses olarak sembolleşen Feyruz, 1994'te Şehitler Meydanı'nda sahneye çıktı ve 125 milyondan fazla kişinin izlediği alanda halkına 'Li Beyrut' diyerek seslendi. 🔹 Dünya çapında ses getiren sanatçı için Suudi Arabistan kralı Fehd bin Abdülaziz el-Suud 'Feyruz 'un sesi Lübnan'ın kalbinden yükseldi Lübnan geri geldi.' dedi. Peygamberimiz Taif yolculuğunda neler yaşadı?