Osmanlı döneminde ilk psikolojik tedavi

◽ Psikolojinin oldukça köklü ve kadim bir geçmişi bulunmaktadır. Modern Psikoloji'nin ortaya çıkışı ise 19. yüzyılın sonlarına uzanmaktadır. ◽ Günümüz psikoloji biliminden önce İslam dünyasında psikoloji 'ilm'ün-nefs' olarak ifade edilirdi. İlm'ün-nefs nedir? İslam ilim geleneğinde insanın davranış, duygu ve düşünceleri ile ilgili bilim dalıdır. İBN HALDUN DÜŞÜNCESİNDE MUSİKİ ◽ Altı asır boyunca geniş bir coğrafyaya hakim olan Osmanlı'da, uygulanan psikolojik sağlık uygulamaları vardı. Bu kadim devlette, psikolojik sağlık uygulamaları; mimari, doğa, sağlıklı beslenme, aromaterapi ve müzikten faydalanılarak yapılırdı. ➡ Aromaterapi, vücudun kimyasıyla doğrudan etkileşime giren, belirli organları ve sistemleri bir bütün olarak etkileyen bileşen kombinasyonuna sahip olan uçucu yağlardır. ◽ Osmanlı Devleti'nde modern psikoloji 1870'li yıllardan itibaren oluşmaya başlar ve bu büyük uygarlığın son dönemlerinde psikoloji bir bilim haline gelir. ◽ Psikolojinin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Milattan önce Platon, Aristo ve diğer filozoflar günümüz psikologlarının ilgilendiği birçok sorunla onlar da hemhal olmuştur. UYGURLARIN DÜNYAYA ARMAĞAN ETTİĞİ 12 MAKAM ◽ Bellek, öğrenme, rüyalar, motivasyon, algı gibi insan doğasına ait tüm sorunlar o döneminde de önemli konularını oluşturmaktadır. ↪ Bu minvalde İslam dünyası da bilim ve psikoloji açısından zengin bir kaynaklık teşkil eder. Müslüman bilim adamlarının yazdıkları eserler, psikoloji kültürüne zengin bir katkı olur. ◽ İslam ile beraber kurulan devletlerde tıp alanındaki psikolojik sağlık uygulamaları, günümüzde psikoloji ve psikiyatri alanındaki ilerlemelere temel teşkil eder. Özellikle bu devletlerden birisi Osmanlı Devleti'dir. ◽ Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren sağlık kurumu olarak bilinen şifahanelerde, bedensel ve zihinsel hastalıkların şifa bulmasında birtakım uygulamaların yer aldığı bilinmektedir. TIP TARİHİNE DAMGA VURAN 5 MÜSLÜMAN ALİM ◽ Osmanlı'da psikoloji ve tıp alanları arasında güçlü bir bağ bulunur. Psikolojik sağlık ve bedensel sağlık arasındaki bağlantıyı iyi bilen Osmanlı hekimleri, farklı yöntem ve teknikler ile hastaların iyileşmesini sağlar. ◽ Genellikle bedensel hastalıkların tedavi edildiği dârüşşifâ ve zihinsel hastalıkların tedavi edildiği bîmârhâne kurumlarında, Osmanlı hekimlerinin beden, zihin ve ruh birlikteliğini içeren holistik yaklaşıma dayalı bir tedaviyi benimsedikleri görülür. Bimarhane nedir? Bimarhane, hastane anlamına gelmektedir. MÜZİK İLE TEDAVİ ◽ Osmanlı Devleti'nde hekimlerin hastaları manevi ve psikolojik olarak tedavi etmek için uyguladıkları tedavi yöntemlerinden bir tanesi müzik ile tedavidir. ◽ Müzik ile hastalıkların tedavi edilmesi eski yıllara dayanır. İslamiyet'ten önceki yıllarda, Türkler musikiyi hastalıkların tedavisinde uygulamış, İslam düşüncesinin gelişmesi ile Müslüman filozoflardan Ebubekir Razi, Ebu Nasr Farabi ve İbn-i Sina müziğin tedavi edici etkisini incelemiştir. FARABİ'NİN HARFLER KİTABI ◽ Müziğin Selçuklu ve Osmanlı şifahanelerinde tedavi sürecine katkısı oldukça yüksektir. Hatta İstanbul'un fethinden sonra akıl hastaları için Fatih Dârüşşifası inşa edilmiş, hastaların tedavisi için müzikten yararlanılmıştır. ◽ Osmanlı Sultanı II. Bayezid'in Edirne'de inşa ettirdiği Edirne Dârüşşifâsı, müzik tedavisi için düşünülerek inşa edilmiştir. ◽ Kanuni Sultan Süleyman'ın Mimar Sinan'a inşa ettirdiği Süleymaniye Tıp Medresesi ve Enderun içinde bulunan Enderun Hastanesi'nde müzikle tedavi uygulanmıştır. ◽ Osmanlı hekimlerinin hastaları tedavi ederken mimari, doğa, sağlıklı beslenme, aromaterapi ve müzikten yararlandığı Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde de görülür. ◽ Evliya Çelebi, Edirne'de yer alan Dârüşşifâ'nın mimari özelliklerini sıralarken sekiz kemer altında birer kış odası bulunduğunu söyler. Her odada yer alan ikili pencerenin biri odanın dışında olan ağaçlıklı, gülistan ve sünbülistanlı olan baharistan bağına bakarken, diğeri büyük kubbenin ortasındaki büyük havuzun fıskiye ve şadırvana baktığını belirtir. İBN-İ SİNA BATI BİLİMİNİ NASIL ŞEKİLLENDİRDİ? ◽ Akıl hastalıklarından tedavi gören hastalara şifa bulmaları için bahar mevsiminde çiçek kısmından sim ü zerrin, nebati, deveboynu, yasemin, gül-i nesrin, şebboy, karanfil, reyhan, lale, menekşe, erguvan, şakayık, nergis, sümbül, buhur-ı meryem ve safran gibi çiçekler verilirdi. Haftada üç kere musiki fasılları düzenlenirdi. ◽ 'Her gece ve gündüz üçer kere hem 71 akıl hastalarına ve hem diğer hastalara Keykavus mutfağından hastanın derdine göre keklik, turaç, sülün, güvercin, üveyik, kaz, ördek ve bülbül gibi kuşları avcılar getirip hekimler istekleri ve arzuları üzere pişirtip hastalara verirdi.' (Evliya Çelebi, 2006: III/608-610)

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Osmanlı döneminde ilk psikolojik tedavi