Osmanlı paşasının torunu 95 yıl sonra Türkiye'ye döndü

Osmanlı Sultanı 2'nci Abdülhamid döneminin Bahriye Nazırı Hasan Hüsnü Paşa'nın torunu Mualla Emine Danyeri Lyoen (99), 95 yıl sonra ülkeye kesin dönüş yaptı. Lyoen, Türkiye'de ölmek, İstanbul Haliç'te bulunan Hasan Hüsnü Paşa Türbesi'ne defnedilmek istediğini söyledi. İstanbul'da doğduğunu, 1923'te, 4 yaşındayken Türkiye'den ailesiyle birlikte ayrıldığını belirten Mualla Emine Danyeri Lyoen, '12 Temmuz 1919'da doğdum. 4 yaşında Fransa'da ailemle beraber yaşamak için İstanbul'dan çıktık. Ben küçükken gitmek istemedim. Dönemin Bahriye Nazırı Hasan Hüsnü Paşa'nın torunu oluyorum' dedi. Fransa günlerini anlatan Mualla Emine Danyeri Lyoen, '2 kız kardeşim vardı. Beraber Fransa'da büyüdük. Paris'te yaşadık. Annem vefat etti, sonra büyükannem, babam, 2 kardeşim vefat etti ve böylece yalnız kaldım. O zaman yalnızlık güç oldu. Fransız birisiyle evlendim ve çalıştım. Uzun yıllar Arabistan Elçiliği'nde çalıştım. Fransız eşim de maalesef 3 yıl önce öldü. Yine yalnız kaldım' diye konuştu. 'TEK İSTEĞİM TÜRKİYE'DE ÖLMEK' Yaşadıklarını anlatırken duygulanan Lyoen, 'Hiç çocuğum olmadı. Çünkü 40 yaşında evlendim. Benim 3 yeğenim vardı. Yeğenim Mediha ve Fethiye Hanım benle meşgul olmadılar. Ama Adile Hanım işlerimi tam yaptı. Adile Hanım olmasaydı, vaziyetim çok kötü olacaktı. Adile Hanım 'Benimle İstanbul'a gelir misin?' dedi. Ben de hemen kabul ettim ve şimdi Adana'dayım ve çok memnunum. O bana kızım gibi geliyor. Memleketimi görmeyi çok istiyordum. Ölümüm bile toprağımın üstünde olsun. Çünkü bizim bir mezarlığımız vardı. O mezarlıkta Hasan Hüsnü Paşa'nın mezarı vardı. O da ailesine mezar ayırtmış. Benim de o mezarlıkta yerim var. Çünkü Hasan Hüsnü Paşa, annesine, babasına, çocuklarına ve hizmetçilerine hep bu mezarlıkta yer ayırtmıştı' diye konuştu. 'İNSANIN KÖKÜ AĞIR BASIYOR' Sultan 2'nci Abdülhamid'in soyundan gelen ve Mualla Emine Danyeri Lyoen'in yeğeni olan Ayşe Adile Nami Osmanoğlu Tars ise şunları kaydetti: 'Teyze zaten anne yarısı sayılıyor. Onun için bir evladın yapması gerekeni yaptım. Eşi vefat ettikten sonra teyzem çok yalnız kaldı. Fransız eşiyle teyzem, Türkiye'ye 2-3 defa gelmişti. İnsanın ne olursa olsun kanı, kökü ağır basıyor. Yabancılar hiçbir zaman bizim gibi ailelerine belki de aynı şekilde sahip çıkmıyorlar. Çok yalnız kalınca teyzem, ben de sık sık Fransa'ya gittim ve onunla ilgilenmeye başladım. Baktım, ben nasıl olsa Adana'da yaşıyorum. Çevrem de var. O zaman niye teyzem benim yanımda olmasın. En sonunda eşimle beraber karar verdik. Ona bu teklifi sunduk. Onun da zaten en büyük isteği buydu. En büyük isteğiydi Hasan Hüsnü Paşa Türbesi'nde gömülmek. Buraya gelince de baktı ki çok sempatik bir aile var. Bizi sevenler onu da çok seviyor. Hayata döndü. Şimdi ikinci baharını yaşıyor.' Hasan Hüsnü Paşa 12 Ocak 1881 ve 3 Aralık 1882 tarihleri olmak üzere Sultan II. Abdülhamid döneminde iki defa Bahriye Nazırlığı yapmıştır. İkinci defa getirildiği görevden 27 Temmuz 1903 tarihindeki vefatı ile ayrılmıştı. Bahriye Nazırlığı görevinde en uzun süre (23 yıl) bulunmuş kişidir. HASAN HÜSNÜ PAŞA TÜRBESİ Kaptan Paşa Türbesi de denir. Boyacı Sokağı üzerindedir. Sağ tarafında, Posta ve Telgraf Nazırı İzzet Efendi, sol tarafında ise Hasan Hüsnü Paşa'nın gelini Hadice Canan Hanım türbesi bulunmaktadır. Karşısında, eski inzibat dairesi ve Hüsrev Paşa tekkesi mevcuttur. Türbenin cephesi tamamen mermer kaplanmıştır. Kitabesi yoktur. Kapıdan bir koridora girilir. Sağ taraftaki kubbeli odadaki ahşap sanduka Hasan Hüsnü Paşa'ya aittir. Önündeki levhasının camı kırılmış, mükavvala üzerine, şerit halinde ve güzel bir hat ile hazırlanmış kitabesi rutubetten, yer yer okunmaz hale gelmiştir. Bu sandukanın arkasında mermer bir lahit vardır. Baş taşına : 'Külli nefs-i zaikat'ül-Mevt' ayeti, lahdin kapağı üzerine de: Merhum Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa'nın mahdumu Amiral Mehmed Rüşdü Bozcalı Ruhuna fatiha. Doğumu 1873, Vefatı 1966 diye yazılıdır.