Osmanlı tarihinde yaşanan 8 ilginç hadise

Osmanlı döneminde padişahın huzuruna çıkamayanlar, gördükleri haksızlık karşısındaki şikayetlerini dile getirebilmek adına son bir çareye başvuruyorlardı: Ateş dilekçesi... Şikayeti olanlar padişahın sahil saraylarını gözlemliyor ve sultanın pencerede oturmasını kolluyorlardı. Sultan pencereye çıktığı anda hemen bir kayıkla denize açılan bu kişiler, içinde saman, talaş bulunan bir kabı taş üstüne koyup tutuşturuyorlardı. Osmanlı tarihinde az bilinen 35 ilginç bilgi Bu, 'Padişahım, her taraftan gördüğüm haksızlık ve zulümle artık başımda ateş yanıyor. Son ümidim sendedir, sana sığınıyorum, fakat beni senin yanına almıyorlar' anlamına gelmekteydi. Bunu gören padişah derhal şikayetçiyi yanına çağırır, dinler ve icap eden emirleri verirdi. Osmanlı'da bu duruma ateş dilekçesi anlamına gelen 'ateş istidası' adı verilirdi. Ateş istidası Naima Tarihi'nde de geçmektedir. Tarihte yolculuk: Osmanlı tarihinden 5 ilk Tanzimat devrine kadar İstanbul'un önde gelen kişileri istedikleri zaman kendi mülkü olan veya kiraladıkları yalılara taşınamazlardı. Hükümet, herkesin o yaz Boğaziçi'nin hangi köyünde veya bölgesinde yaşayacağını öğrenir, o yılın hava şartlarına göre izinleri verirdi. Şehre dönüş de yine aynı izinler mukabilinde gerçekleşirdi. İzinler çıkmadan İstanbul'un sakinleri yerlerinden kıpırdayamazdı. Her yıl payitahtın sahillerini muhafazaya memur bostancıbaşı ağa tarafından Boğaz hattı için bir defter düzenlenirdi. Reşat Ekrem Koçu 3. Selim zamanında düzenlenmiş bostancıbaşı defterinden satırları şu şekilde nakleder: Sosyal hayatın divan şiirine yansıdığı beyitler 'Beykoz iskelesi, yanında Mustafa'nın hanesi, yanında Hacızade Ahmed'in yalısı ve arsası, yanında Laz Hüseyin'in yalısı, yanında sabık İstanbul kadısı Hamamizade Efendi'nin yalısı, yanında Merhabazade yalısı, yanında kireççi taifesinin odaları ve fırınları…' Bu defterlere hangi mülkün kime ait olduğu ayrıntılı bir biçimde kaydedilmiştir. Tanzimat'tan önce, İstanbul'da padişahtan başka ancak üç kişi ata binme hakkına sahipti. Bu kişiler, ilmiye sınıfına mensup şeyhülislam, Rumeli kazaskeri ve Anadolu kazaskeriydi. Vezirler ve devlet ricalı ancak bir imtiyaz ile ata binebilirdi. Bir kişinin memuriyeti ve serveti ne olursa olsun büyük şehir içinde ata binemezdi. Osmanlı zamanında aşçı dükkanlarında porsiyon usulü yerine uzunluk, ağırlık, sayı ve lokma hesabıyla yemek verilirdi. 1640 yılında Sultan İbrahim zamanında tanzim edilen bir narh defterine göre o devirde şiş kebabı arşın üzerinden, yahni, kuşbaşı kebap, pilav tartıyla ve adetle lahana dolması satılmaktaydı. Reşat Ekrem Koçu'nun naklettiğine göre narh defterinde yer alanlar: 'Sığır yahnisi (okkası) 9 akçe Zaman zaman İstanbul gençleri arasında değişik kıyafet modaları nüks ediyordu. 3. Selim ve 1. Mahmud'un ilk saltanat yıllarında İstanbul'un 'havai' gençleri arasında yeni bir moda akımı peyda olmuştu: Kalyoncu kıyafeti giymek… Gençler başlarına ve bellerine lahur şalları sararlar, omuzlarına mevsimine göre bir bornoz atarlardı. Bellerine kuşak yerine şal sarınıp, kıvrımlarına gümüş kaplı bir kulaç boyunda çifte yerleştirirlerdi. Sırtlarına sırmalı veya sade kaftanlı 'Cezayir kesimi' denilen fermene ve şalvar giyerlerdi. Şalvarda da kısa diz şalvarını tercih ederlerdi. Yaz kış çorap giymezler, kalyoncu yemenisi yahut Galata yemenisi adı verilen kırımızı sahtiyandan bir yemeni giyerlerdi. Osmanlı'nın külhanbeyleri hakkında 10 bilgi Sokakların aydınlık olmadığı dönemlerde, uygunsuz manzaralara şahit olunmaması açısından geceleri fenersiz dışarı çıkmak yasaktı. Yatsıdan sonra fenersiz dışarı çıkma yasağı ise en sert biçimde 4. Murat zamanında tatbik edilmişti. Yasaklara uymayanların ise ağır koşullarla cezalandırıldığı kayıtlara geçmişti. 1821 tarihinde israfı önlemek amacıyla farklı bir yasak konulmuştu. Bu dönemlerde devlet erkanı arasında ihtişam ve lüks içinde yaşamak yaygınlık kazanmıştı. Yalnızca devlet ricali değil kahyalar, çalışan hizmetliler de bu debdebenin büyüsüne kapılmıştı. Konak ve yalılarda ise mutfak masrafları son derece fahişti. Ziyafet sofraları aşçıların hüner ve maharetiyle övündükleri kadar vardı. Fakat bu durumlar dönemin Devlet Kahyası Nişancı Halet Efendi'nin halkın nazarında olumsuz intiba bırakmasına sebebiyet verdi. Bunun üzerine Halet Efendi padişaha bir israf yasağı çıkarttı. İsrafa tanzimine önce yemekten başladı. İcap eden yerlere tebliğ etmeleri için şu emri verdi: ' … İsraf günahtır, bundan böyle evlerde nihayet beş türlüden yedi türlüye kadar yemek pişirilebilir, yedi türlüden fazla yemek pişirtilmeyecektir…' Osmanlı sultanları nasıl yemek yerdi? Osmanlı mutfağından günümüze gelen yemekler Kanuni sultan Süleyman'ın cenaze namazı üç defa kılınmıştı. İlk namaz, Macaristan'da Zigetvar Kalesi önündeki Türk ordugahında otağ-ı hümayunda, büyük padişahın ölümü askerlerden saklandığı için gizli olarak kılınmıştı. İkinci namaz, babasının cenazesini Belgrad'da karşılayan yeni padişah 2. Selim'in de katılımıyla Belgrad sahrasında kılınmıştı. Üçüncü namaz ise İstanbul'da Süleymaniye Camii'nin musalla taşının önünde kılındı. Bu namaza bütün İstanbul halkı katıldı. Bütün sokaklar Süleymaniye'den Fatih'e kadar cemaatle doldu. Reşat Ekrem Koçu'nun aktardığına göre bu namazın 500 imamla kılındığı rivayet olunur. Asrın büyük şairi Baki'nin de meşhur 'Sultan Süleyman Mersiyesi'ni ilk defa bu cenaze töreninde okuduğu ve dinleyenlerin gözyaşlarına boğulduğu söylenilir. Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümü askerlerden neden gizlendi? Kaynak: Reşat Ekrem Koçu'nun Tarihimizde Garip Vakalar kitabından derlenmiştir.

Osmanlı tarihinde yaşanan 8 ilginç hadise

Padişaha “ateş”le verilen dilekçe