Osmanlı’nın askeri öncü birliği: Akıncılar

Orhan Gazi zamanında daimî piyade ve süvari askerlerinin oluşturulmasına kadar Akıncılar aktif görev almışlardır. Osmanlı'nın kısa sürede uç beyliğinde bir devlet haline gelmesi de Akıncılar sayesinde gerçekleşmiştir. Osmanlı için aktif görev alan Akıncılar, sürekli ordu birliklerine mensup değillerdi. Rumeli'de sınır boylarına yakın yerlerde otururlar ve genellikle yaz aylarında düşman topraklarına akınlar yaparlardı. Devlet akıncılar için kışla tahsis etmez, onlara maaş vermez, teçhizat ve silâh sağlamazdı. Türkiye'nin süper kahramanı: Akıncı Akıncılar, güçlü ve genç yiğitlerden seçilirdi. Akıncı olabilmek için kişinin imam ya da köy kethüdâsını veya dürüst birini kefil göstermek mecburiyetindeydi. Düzenli bir şekilde tutulan akıncı defterlerinin bir nüshası ilgili serhad kadılığında, diğeri ise devletin merkezinde saklanırdı. Bu defterlere akıncıların isim ve eşkâlinden başka, baba adları, mahalle ve köyleri de yazılırdı. Akıncılar mensup oldukları kumandanların isimleriyle anılırlardı. Turhanlı, Mihallı, Malkoçoğlu akıncıları gibi Osmanlı akıncıları en bilinenlerdendi. Türklerin Rumeli'ye ilk geçişlerinde hazır bulunan Evrenos Bey'e bağlı olanlar Arnavutluk'ta, Turhanoğulları Mora'da, Mihaloğulları Sofya'da, Malkoçoğulları ise Silistre dolaylarında bulunurlardı. Yıldırım Bayezid, Turhan Beyi Trakya ve Bulgaristan'ın Karadeniz kıyılarındaki şehirlerine akın için yollamış, böylece 1396'daki İstanbul kuşatması ve ablukası sırasında bu yolları kapatmıştır. Turhan Bey, Tesalya fatihi olarak da bilinir. Bölgeye İslami bir karakter kazandırmış, Anadolu'dan pek çok Türk göçmeni bölgeye yerleştirilmiştir. Turhan Bey'in oğlu Ahmed Bey de akıncılık görevini üstlenmiş; Tesalya ve Mora bölgesinde faaliyetler göstermişlerdir. Turhanoğulları, akınların yanı sıra bölgede pek çok vakıf eser inşa etmişlerdir. Osmanlı tarihinde bilmeniz gereken ilkler Muharebelerde akıncılara devlet tarafından gelir tahsis edilmeye başlanınca akıncıların timarlı kısmı da ortaya çıkmış oldu. Küçük rütbeli akıncı zâbitlerine toyca veya taviçe denirdi. Bunlar barış zamanında akıncıların çeribaşısı, seferde ise alay beyleriydi. Muharebe dönemlerinde ise ana ordudan birkaç günlük mesafede önden gider, keşif faaliyetlerinde bulunurlar, ordunun geçeceği yol, geçit ve köprüleri emniyete alırlardı. Bu arada düşmana yapılacak yardıma engel olurlar, yakaladıkları esirlerden aldıkları bilgileri en kısa zamanda ilgili yere iletirlerdi. Harâmilik ve akın sırasında alınan esirlerin beşte birini, acemi oğlanı yapılmak üzere kanun gereği devlet alırdı. Pençik kanununa göre bu neferleri bizzat seferde bulunan ve kendisine pençikçibaşı denilen kadı toplardı. Osmanlı'nın diğer devletlere yaptığı yardımlar Akının her çeşidi iyi bir plan, program ve emir- komuta içinde yapılırdı. Çoğu Türk olan akıncıların oğulları da akıncı adayıydı. Akıncıların düşman topraklarına akınları kitle halinde olur, yol kavşağı, geçit ve köprü gibi gerekli yerlerde bölüklere ayrılırlardı. Akıncı fedailerinden olan serdengeçtiler kuşatılmış kaleye girerler, dalkılıçlar ise düşman içerisine dalarlardı. Bunlar çoğu zaman geriye dönemezler, şehit olurlardı. Akıncıların silâhları kılıç, kalkan, pala, mızrak ve bozdoğan da denilen topuzdan ibaretti. Akıncı neferleri yanlarında yedek atlar da bulundururlar, aldıkları ganimetleri bunlarla taşırlardı. Osmanlı sancakları ve anlamları Fetihler döneminin sona ermesi ve duraklama devrinin başlaması ile eski akınlar görülmez olmuş, akıncıların sayısı azalmıştır. Osmanlılarda akıncılık 1595 yılına kadar yaklaşık 250 sene devam etmiştir. Bu tarihte veziriazam Koca Sinan Paşa'nın Eflak'ta Prens Mihal'e yenilmesi üzerine Tuna'nın öte yakasında kalan akıncıların pek azı kurtulabilmiş ve 100 bin kadar akın atı telef olmuştur. 17. yüzyıldan itibaren sayıları iyice azalan akıncılar artık geri hizmetlerde kullanılır olmuş, yerlerini sınır kalelerindeki serhad kulları almıştır. Yine bu yüzyıldan sonra öncülük hizmetlerinde Kırım hanlarının maiyetlerindeki Tatar askerlerinden faydalanılmıştır. Akıncı adı, öteki askerî birliklerle beraber 1826'da resmen ortadan kalkmış ve böylece günümüze kadar türkülere konu, dillere destan olan yiğitler tamamen tarihe karışmıştır. Büyük Taarruz arefesinde Batı Anadolu'da işgal altındaki topraklarda düşmana büyük kayıplar verdirmiş olan bu kuvvetler zaferden sonra dağılmıştır. ------------------------------------------------------------------------------ ** Fikriyat.com'un ürettiği özel içeriklere ulaşmak için tıklayınız: https://www.fikriyat.com/fikriyat-ozel ***Podcast kayıtlarıyla İslam'dan fıkha, edebiyata, tarihe dair bilgiler içeren programları dinleyebilir ve güncel olayların tarihte yer alan örnekleriyle, edebiyattan sanata dair birçok içeriği de takip edebilirsiniz: https://www.fikriyat.com/podcast ***Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor: TWITTER: https://twitter.com/fikriyatcom INSTAGRAM: https://www.instagram.com/fikriyat/ FACEBOOK: https://www.facebook.com/fikriyat/ PODCAST'LER: https://www.fikriyat.com/podcast MOBİL UYGULAMASI https://play.google.com/store/apps/details?id=com.turkuvaz.fikriyat Ayrıntılı bilgi: https://www.fikriyat.com/kultur-sanat/2020/07/10/dijital-medyaya-yeni-bir-soluk-getiren-mecralar-fikriyatcom-ve-vav-radyo

Osmanlı’nın askeri öncü birliği: Akıncılar

AKINCILARIN TARİHİ OSMAN GAZİ’YE UZANIYOR