Osmanlı’nın diğer devletlere yaptığı yardımlar

1880 yılında, III. Selim'in padişah olduğu dönemde İngiltere elçisi Osmanlı Devleti'nin sadık bir müttefiki olduklarını hatırlatmış ve büyük bir tahıl kıtlığı içinde olduklarını, halkın çok büyük zorluklar çektiğini belirtmişti. Ardından imparatorluğun Tekirdağ, Çanakkale ve Mora Adası bölgelerinden buğday yardımı yapılması talebinde bulunmuştu. Gerçekten de İngiltere'de yaşanan kıtlık ekmek fiyatlarının olağanüstü bir şekilde artmasına sebep olmuş ve çare Osmanlı'dan buğday yardımı almakta aranmıştı. Sultan III. Selim, 'İstanbul'un ihtiyacına halel gelmemek' şartını koymuş, bu sebepten Tekirdağ ve Çanakkale bölgelerinin değil Rumeli ve Anadolu sahilindeki buğdayın rayiciyle satılmasına müsaade etmişti. Bir başka kıtlık sıkıntısına deva olan yardımdan, İrlanda'daki soylu ileri gelenler ve halkın gönderdiği teşekkür mektubu sayesinde haberdar oluyoruz. Üstelik İrlanda soyluları ülkesindeki durumun içler acısı olduğun bildirdikleri halde birçok ülkeye başvurduklarını ancak bütün Avrupa'ya ders olacak şekilde Osmanlıların cömertçe yardımından başka bir şey elde edemediklerinden hayıflanarak bahseder. Avrupa'da hikayesi Osmanlı'ya uzanan ay yıldızlı spor kulübü Osmanlı'nın yardım eli Avrupa'nın mazlumlarına uzanmıştı. 1868 yılında Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz, Prusya Kraliçe'sinin Doğu Prusya'daki kıtlıkzedeler için açmış olduğu hayır çarşısında değerli eşyalar satın alarak katkıda bulunmuştu. Kraliçenin teşekkürlerini içeren namesi de Kont Bismarck'ın takdim yazısıyla birlikte İstanbul'a gönderilir. Yardım konusunda hiçbir din, dil, coğrafya ayrımı yapılmadığını bir defa daha görüyoruz. Osmanlı, ABD'ye yaşanan doğal afetler nedeniyle pek çok yardımda bulunmuştu. 1889 yılında gerçekleşen ve ABD'de 'yüzyılın en büyük felaketi' sayılan Johnstown Felaketi sonrası, bölgeye ilk yardımı yapan ve ulaştıran Osmanlı olmuştu. Talep gelmeden yardım yapan Sultan II. Abdülhamid, afetten haberdar olur olmaz afetzedeler için yapacağı gıda yardımının yanında, 200 Osmanlı Lirası (o günün değeriyle bin, bugünkü değerle en az 40 bin dolar) nakit yardımı sağlamıştı. Takvimler 1894 yılını gösterdiğinde, ABD kuzey batısında gerçekleşen orman yangını ile sarsılmış, Minnesota ve Wisconsin'de pek çok ABD vatandaşı maddi zarara uğramıştı. Osmanlı Devleti'nin Washington Büyükelçisi, derhal İstanbul'a telgraf çekmiş ve durumu sultana bildirmişti. Olayın insani boyutuna da değinen elçi, Osmanlının ABD'deki felaketzedelere yardım yapması halinde, Devlet-i Aliyye'ye karşı bir teveccüh ve memnuniyetin belireceğine de vurgu yapmıştı. Sultan II. Abdülhamid arz edilen bu teklifi memnuniyetle kabul etti. Hatta 100 liralık yardım miktarını 300 liraya çıkarmış ve o dönem için oldukça yüksek bir meblağ olan bu parayı ABD'ye göndermişti. Abdülhamid ABD'ye nasıl yardım etti? Felaketlerin başında gelen sel de birçok insanın can ve mal kaybına sebep olan bir afettir. Fransa'dan, Paris Sefiri Mehmed Cemil'in Bâb-ı Âli'ye yazdığı bir yazıyla payitaht selden haberdar olmuştu. Fransa'da birtakım nehirlerin taşması halkın yardıma muhtaç konuma düşmesine yol açmıştı. Mösyö Pilevil vasıtasıyla 40 bin Frank, Sultan Abdülmecid adına Fransa Dışişleri Bakanlığı'na gönderilmişti. Ardından Sultan Abdülmecid'in bu yardımı Monitör isimli gazetede yayımlanmış ve Fransa kamuoyunda Osmanlı hükümdarına iltifat ve övgülerde bulunulmuştu. Hem tarım ülkesi hem de nehirleri bol olan Fransa'da sel çokça yaşanan felaketlerdendi. Üstelik Osmanlı İmparatorluğu yardımlarını sadece hükümdarın cebinden değil diğer devlet adamları eliyle de yapardı. 1856'da husule gelen diğer bir sel felaketinde Fransa'nın ihtiyaçlarını bu defa Yanya ve Tırhala Eyaletleri Valisi Mehmed Bey, defterdar ve diğer başka memurlar karşılamıştı. Yangınların sebep olduğu felaketler nedeniyle zor günler gören Osmanlı, yangınzedelere de sıklıkla yardım yapmıştı. Bükreş'i birbiri ardına vuran yangınlar, pek çok insanın evsiz kalmasına ve yardım beklemesine sebep olmuştu. Sultan Abdülmecid derhal zarar görenlere ihsanda bulunmuş ve Eflâk Voyvodası Bisko Bey de minnettarlığını arz etmeyi ihmal etmemişti. Bir başka yangın haberi de Sultan II. Abdülhamid zamanında İsveç'ten gelmişti. Yangında mağdur olanlara Padişah Hazine-i Hassa-yı Şahane'den 2 bin 500 Frank göndermiş ve meblağ hemen özel yardım komisyonuna ulaştırılmıştı. Daha sonra Lahey ve Stokholm Sefiri Karaca Paşa tarafından para İsveç Hariciye Nezareti'ne iletilir. Karaca Paşa'ya belgede İsveç ve Norveç Hariciye nazırlarının parayı almakla beraber bu vesile ile hem Padişahın merhamet ve yardımlarına mazhar olan bîçarelerin minnet ve duygularını hem de padişahın yaptığı bu yardımın İsveç kraliyeti, hükümeti ve milletine bahşettiği şeref ve sevinci padişaha arz ve tebliğinde aracı olması talep edilmiş; Karaca Paşa da vazifesini yerine getirmişti. Ayrıca göç ve mülteci meselesinde de sicili en temiz devlet hiç şüphesiz ki Türkiye ve varisi bulunduğu Osmanlılardı. 1785 yılında toprakları Avusturyalılar tarafından işgal edilen, dini ve iktisadi baskılara maruz kalıp göç etmek zorunda kalan Lehistanlı Yahudilere Osmanlı kucak açmıştı. Ana vatanları işgal altına giren Lehli Yahudiler, gruplar halinde İstanbul'a gelmişlerdi. Daha önce II. Bayezid zamanında İspanya'da zulüm gören Yahudilerin Osmanlı topraklarına gelip Selanik'e yerleştirilmeleri gibi bu mülteciler de huzur ve sükûn içerisinde memleketin güvenli yerlerine iskân edilmişti. 1857'de bazı Lehistanlı mülteciler Osmanlı tebaasına geçmek istemişler; Sultan Abdülmecid Tırhala Sancağı'ndaki çiftlerde ikamet etmelerini uygun görmüştü. Çiftlikler Sadrazam Mustafa Reşid Paşa'nın kontrolündeydi. Lehlilerin asayiş ve refahının temini içinse nüfuslarının artması gerektiği düşünülmüştü. Böylelikle Bosna, Hersek, Manastır, İşkodra ve Filibe havalisinde ikamet eden Osmanlı uyruklu mezhepdaşlarının kızlarıyla evlenmelerine karar verilmişti. Lehli mültecilere kucak açtığı için Prens Witold Czartoryski, Osmanlı hükümdarına uzunca bir mektup yazarak teşekkürlerini bildirmişti. Bir başka göç olayı da 1860 yılında gerçekleşmişti. Çerkes muhacirler Osmanlı topraklarına gelmişler ve padişahın himmetini beklemişlerdi. Sivas Uzunyayla'da iskân edilen on beş hanenin masraflarını Tenos kazası ahalisi üstlenmişti.

Osmanlı’nın diğer devletlere yaptığı yardımlar

İNGİLTERE KITLIK NEDENİYLE OSMANLI’DAN BUĞDAY İSTEMİŞTİ