Osmanlı Devleti'nin kaderini elinde taşıyan koşucu ulaklar

🔸 Osmanlı Devleti asırlarca ayakta kalmış bir imparatorluktur. Bu husus elbette tesadüf değildir. Bunun için devlet bünyesinde pek çok çalışan vardır. Bunlardan biri de koşucu ulaklardır. 🔸 Osmanlıda bir mesajın hızlı bir şekilde hedefe aktarılmasının yanı sıra güven unsuru da oldukça önemlidir. Bundan ötürü tarihte uzun süre güvercin gibi hayvanlar aracılığıyla sağlanan iletişime dair yöntemler yetmemeye başlar. OSMANLI'NIN AZ BİLİNEN MESLEKLERİ 🔸 Sonuç olarak, aynı anda güven ve hız ihtiyacını karşılayabilecek bir çare aranır ve 'peyk' adı verilen koşucu birliklerin kurulmasıyla sorun çözüme ulaşır. 🔸 Öncelikle peyk ne demek buna bir bakalım. Peyk Farsça kökenli 'haber ve mektup taşıyan kimse veyahut haberci' manasına gelmektedir. 🔸 Koşucu ulaklar; Selçuklu, İlhanlı dönemlerinde de var olan devletlerin en mühim sorumluluklarını üstlenen görevlilerdir. Osmanlı zamanında bu çalışanların nitelikleri ve isimlerinde değişikler yapılır. 🔸 Peyk adı verilen bu kimseler genellikle sultanın yanında bulunur, resmi haber ulaştırma veya istihbarat gibi görevleri yerine getirmek için hazır beklerler. Bunun nedeni acil bir durum olduğunda sultanın emirlerini hızlı bir şekilde ulaştırılması gereken yere ulaştırmaktır. Osmanlı padişah tuğraları 🔸 Riskli bir görevi bulunan peyklerin fiziksel özellikleri de oldukça önemlidir. Fakat bu kimselerin akıllara iri ve güçlü kimselerden seçildiği fikri gelmemeli. Çünkü bu düşüncenin aksine peykler; küçük ve zayıf görünen, çevik yapılı kimselerden seçilmiştir. 🔸 1673 yılında Edirne'de gözlem yapan Seyyah Galland, bu teşkilat için 'benzer fiziksel yapıları ve yaşları ile seyri hoş bir manzara oluşturuyor, yürüyüşlerindeki ahenk ve emin adımlarla dikkat çekiyor' sözlerini sarf etmiştir. Seyyah Galland kimdir? Seyyah Galland, Binbir Gece Masalları'nı Avrupa'ya tanıtan Fransız şarkiyatçıdır. 🔸 Bilhassa özenle seçilen bu görevlilerin eğitimi de fazlasıyla zordur. Örneğin; peyklere çıplak ayakla kızgın kumda farklı koşu teknikleriyle antrenman yaptırılır. 🔸 Bizlere bir işkence yöntemi gibi gelen bu tekniklerin uygulanması, onları tüm zorluklara karşı hazırlamak içindir. Bunun sonucundaysa peyklerin ayak tabanları neredeyse bir at nalı gibi sertleşerek nasırlaşır ve hissiz bir tabaka haline gelir. Kutsal toprakları yeşerten devlet: Osmanlı 🔸 Akıllara bu tarz haberleşme ağının yerine bineklerin kullanılması daha mantıklı gibi gelse de peyklerin aldığı eğitim ve fiziki özellikleri göz önünde bulundurulduğunda atlı habercilere kıyasen daha tercih edilebilir görünürler. 🔸 Zayıf ve çevik peykler, dayanıklılıklarını artırmak adına kendilerine has yöntemler de geliştirmeyi ihmal etmemişlerdir. Peykler, söylediklerimizin yanı sıra hızlı koşabilme kabiliyetlerine de sahiptirler. 🔸 Görevli peykler, gece - gündüz demeden aralıksız koşabilmektedirler. Bu sebeple daha çabuk hedefe ulaşabilir ve bunun sonucunda da güven kazanırlar. 🔸 Peyklerin günlük performansları 150 kilometreye kadar ulaştığı bilinir. Koşucu ulaklar, İstanbul'dan Edirne'ye bir gün ve bir gecede ulaşabilecek kadar donanımlıdırlar. Osmanlı tarihinden 10 ilginç bilgi 🔸 Koşucu ulakların hızlı koşmalarını sağlayan başka etmenler de vardır, bunlardan biri de haberi ulaştırmaya çalıştıkları süre zarfında kemerlerine ve daha çok dizlerine hoş ses çıkaran çıngıraklar bağlamaktadırlar. 🔸 Osmanlı döneminde çıngırakların sesi bir padişah habercisinin yani koşucu ulakların gelmekte olduğunu, bilhassa şehir içinde yolun boşaltılması için bir uyarı aracı olduğu bilinir. 🔸 Peyklerin çıngıraklar bulundurmasındaki asıl amaç, durmaksızın kat edilecek mesafelerde temponun korunması ve sonuç olarak da işitsel manada bir destek bulmalarıdır. 🔸 Koşucu ulaklar, haber için yolda oldukları süre zarfında performanslarını arttırmak adına ağızlarında içi boş ve yüzeyi delikli olan metal küreler taşırlar. Osmanlı'nın sırrı 🔸 Metal küreler peyklere, düzenli burun solunumu sağlatır aynı zamanda ağızdaki tükürük salgısının devamlılığını için bu kürelerin taşınması önemsenmiştir. Metalin taşınması, peyklerin koşu esnasında nefeslerinin kesilmemesi ya da daha rahat nefes almaları ile de ilişkilendirilebilir. ↪ Osmanlı haberleşmesinin önemli bir kolu olan bu teşkilat, zamanla işlevini yitirmesi sebebiyle 3 Mayıs 1829 tarihinde kaldırılır.

Osmanlı Devleti'nin kaderini elinde taşıyan koşucu ulaklar

KOŞUCU ULAKLAR