Osmanlı’ya başkaldıran ilk örgüt: Filik-i Eterya

🔵 On dokuzuncu yüzyıl Devlet-i Aliyye için bir dağılma dönemini ifade eder. Ukrayna'nın Odessa kentinde bir araya gelen isyancılar, 1814 yılında Filik-i Eterya cemiyetini kurarlar. 🔵 Örgütün üç kurucusu vardır. İkisi Rum, biri Bulgar olan bu öncülerin hepsi tüccardır. Cemiyetin gizliliğini sıkı şekilde korunması nedeniyle başında kimin olduğu tartışılır. 🔵 Cemiyetin başındaki isim genelde Alexandr İpsilanti olarak kabul edilir. İpsilanti, Rus Çarı tarafından maddi şekilde desteklenir. 🔹 Yunanistan'a damga vuran Türk: Sadık Ahmet 🔹 🔵 Avrupa kamuoyu tarafından da desteklenen Rum isyancıları, Ortodoks din adamlarının öncülüğünde hareket ederler. 🔵 Örgütün kuruluş tarihi ve adıyla ilgili çeşitli yorumlar vardır. Bazı kaynaklarda bu örgüt 'Etnik-i Eterya' olarak da geçen örgütün adı, 'Dostluk Cemiyeti' anlamına gelir. 🔹 Avrupalılar, Osmanlı topraklarında nasıl sanayi casusluğu yaptı? 🔹 🔵 Örgüt, İstanbul'u ele geçirip yeniden Bizans İmparatorluğunu kurma hayali kurar. 'Megali İdea' adını verdikleri bu hayalin günümüzde de var olduğu bilinir. 🔵 Amaçlarını gerçekleştirmek için tüm Hristiyan grupları birleştirerek silahlandırırlar. Eflak ve Boğdan'ı ele geçirerek bir ordu kurmak isterler. 🔹 İslam mimarisinin Avrupa'daki temsilcisi: Berlin 🔹 🔵 Cemiyet, kendine koyduğu hedeflerle birlikte sırasıyla Yunanistan'ın ilhak edeceği alanları ve hayallerine kavuşacakları planları yaparlar. 🔵 Cemiyetin faaliyet programları genel olarak şu şekildedir: ◼ Yunan milletinin tam istiklalinin temini ◼ Batı Trakya ve Selanik'in Yunanistan'a ilhakı ◼ Ege Adaları, On iki Ada, Girit Adası'nın Yunanistan'a ilhakı ◼ Batı Anadolu'nun Yunanistan'a ilhakı ◼ Pontus Rum hükümetinin kurulması ◼ Kıbrıs'ın Yunanistan'a kazandırılması ◼ İstanbul'un ele geçirilerek Bizans'ın canlanması 🔹 Fatih Hristiyanlara nasıl muamele etti? 🔹 🔵 Filik-i Eterya cemiyeti tüm bu amaçlarını gerçekleştirmek için çalışmalara on dokuzuncu asrın başında çalışmalarına başladı. 🔵 1821 yılında örgüytün öncülüğünde Rumlar Mora Yarımadası'nda ayaklanırlar. Bu isyan esnasında Mora'da 40 bin Türk katledilir. Tarihe 'Mora Katliamı' olarak geçen bu kıyıma Avrupa kamuoyu sessiz kalır. 🔹 Osmanlı'nın yer altı savaşçıları: Lağımcılar 🔹 🔵 1821 yılı Mart ayında Mora'da 50 bin Türkün yaşadığı tahmin edilir. Bir ay sonra ise yarımadada neredeyse Müslüman kalmadığı söylenir. Zira Yunan asiler Mora'da gördükleri Türkleri vahşice öldürürler. 🔵 İngiliz yazar St. Clair şöyle anlatır bu katliamı: '20.000'i aşkın Türk erkek, kadın ve çocuk, birkaç hafta süren boğazlamalar sırasında Grek komşuları tarafından katledildiler. Onlar kasten ve vicdan azabı duyulmadan öldürüldüler.'' 🔹 Top bataryalarının şekillendirdiği kent: Paris 🔹 🔵 35 bin Türk, Arnavut, Musevi ve diğer milletlerden oluşan Tripolitsa'da, 5 Ekim 1821 yılında iki gün süren kıyım sonunda on bin kişi öldürülür. Müslümanlar türlü işkencelere maruz kalır. 🔵 İngiliz Sömürgeler Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı raporlarına göre Müslümanlar, 'kollarıyla ayakları kesilerek ateşte yavaşça yakılıyorlardı'. 🔹 Dünya tarihinin en ilginç savaşı 🔹 🔵 Amaçlarına ulaşmak uğruna her yolu mübah gören Yunanlılar, nufüslarının bulundukları yerlerde de isyanlar çıkarmayı başarır. 🔵 Ege Adaları, Girit ve Kıbrıs'ta da ayaklanmalar görülür. Bu isyanlarda pek çok Türk öldürülürken, isyancılar Osmanlı'nın mezkûr yerlerdeki otoritesini zayıflattılar. 🔹 Mora Türkleri soykırımı 🔹 🔵 Devam eden ayaklanmaları bastırmaya çalışan Osmanlı ordusu ise çete savaşları ile yıpranır. Karada ve denizde askeri gücü kalmayan Devlet-i Aliyye'nin bu durumunu fırsat bilen Rusya, savaş ilan eder. 🔵 Batı'da Edirne'ye, doğuda Erzurum'a kadar gelen Ruslar, Bab-ı Ali'yi barış istemeye zorlamıştır. 1829'da yapılan Edirne Antlaşması ile Eflâk, Boğdan ve Sırbistan'ın imtiyazları artırılır ve Yunanistan'a bağımsızlık verilir. 🔹 Bize sığınan Yunanlı iade etmiştik 🔹 🔵 Edirne Antlaşması'ndan 5 ay sonra İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan Londra protokolü ile Yunanistan'ın kurulduğu ilan edilir. 🔵 1829 yılında kurulan Yunanistan'ın sınırları, Mora yarımadasını ve Atina'yı da içine alır. Attika'dan Tesalya'ya kadar uzanan bir Yunan Devleti kurulur. Bu devleti Osmanlı, 1830 yılında tanır. 🔹 İslam mimarisinin Avrupa'daki izleri 🔹 🔵 Böylece Osmanlı'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden ilk devlet Yunanistan olmuştur. Bu olayın, devletin dağılmasının başlangıç noktası olduğu tarihçiler tarafından dile getirilir. 🔵 Bu bağımsızlık hali, devletin himayesinde yaşayan diğer azınlıkları da bağımsızlıklarını kazanmak ve müstakil bir devlet kurmak için harekete geçirir. 🔹 Abdülhamid'in arşivinden fotoğraflarla Balkanlar 🔹 🔵 Kuşkusuz bu isyanların başarılı olmasında Avrupa tarafından sessizlikle karşılanması ve Rusya tarafından desteklenmesi önemli rol oynamıştır. 🔵 Osmanlı'yı 'Hasta Adam' olarak niteleyen Ruslar, 'sıcak denizlere inme' politikası nedeniyle uzun yıllar süren sonra savaşlardan sonra bir de isyancı örgütleri destekleyerek iyice yıpratmıştı. 🔹 Balkanlarda İslam nasıl yayıldı? 🔹

Osmanlı’ya başkaldıran ilk örgüt: Filik-i Eterya

Filik-i Eterya’nın Kuruluşu