Padişahın denetimi: Tebdil-i kıyafet

🔷 Tebdil-i kıyafet, sözlükte 'değiştirmek' anlamına gelen tebdil kelimesinden türer. Kıyafetini değiştirmek anlamına gelir. 🔷 Sarayda yaşayan hükümdar, halkla ilgili bilgileri genelde yardımcılarından alır. Fakat bazen bilgiler yeterli gelmeyebilir ya da kendisi tebaasını gözlemek isteyebilir. Bu sebeple padişah, kimliğini gizlemek için kılık-kıyafetini değiştirir ve sokağa çıkar. Halkın durumunu gözlemleyerek kendisi hakkında düşünülenleri öğrenir. 🔸 Osmanlı'nın kıtalar aşan merhameti 🔸 🔷 Tarih boyunca pek çok devlette tebdil-i kıyafet uygulaması görülür. Hükümdarlar kadın, dilenci, tüccar ya da ruhban kılıklarına girerek halkını gezer. 🔷 Tebdil uygulaması Hz. Davud (as) döneminde de görülür. Hz. Davud'un (as) hükümdar olduktan sonra tebdil-i kıyafet ile halkın arasına karıştığı İslami kaynaklarda geçer. Bu uygulamayı bir peygamberin yapıyor olması, ne kadar önemli ve gerekli bir yönetim aracı olduğunu gösterir. ❗Bir bilgi 🔷 Dört halifeden ikincisi Hz. Ömer (ra) denince akla adalet gelir. Bu büyük vicdan sahibi sahabi, halifeliği sırasında Medine sokaklarında dolaşıp vatandaşı gözlemlemiştir. Tebdil-i kıyafet ile şehirde aç varsa hemen müdahale eder, halkın nabzını tutar, yoksulları himaye ederdi. 🔸 Emirü'l Mü'minin: Hz. Ömer 🔸 🔷 Bir gün Hz. Ömer, şehirde gezerken ağlayan bir çocuk sesi duyar. Annesine seslenerek çocuğuyla ilgilenmesini söyler. Kadın kendisine sesleneni görmeden, 'Bilmediğin konuda konuşma. Ömer, çocuklar sütten kesilinceye kadar devlet hazinesinden maaş almamalarını emrettiği için bebeği sütten kesmeye çalışıyorum.' der. 🔷 Bunun üzerine Hz. Ömer (RA), verdiği hükmü kaldırır ve çocuklara doğumlarından itibaren maaş verilmesine karar verir. 🔸 Hz. Ömer'in kişilik özellikleri 🔸 🔷 Osmanlı Devleti'nde tebdil-i kıyafet uygulamalarına 16. yüzyılda rastlanır. I. Selim'in padişah kıyafetini değiştirerek gezilere ve ava çıktığı bilinir. 🔷 Kanuni Sultan Süleyman'ın, sipahi kıyafeti giyerek tebdile çıktığı, halkını gözettiği de kaynaklarda geçer. 🔷 17. yüzyılda getirilen kafes sisteminde yetişen şehzadelerin tebdil-i kıyafet ile halkı tanımaya çok hevesli oldukları görülür. 🔷II. Ahmed Mevlevi şeyhi kıyafetiyle, II. Osman bostancı kıyafetiyle tebdil-i kıyafete çıkmıştır. 🔸 8 yıla 80 yıl sığdıran Yavuz Sultan Selim'in muharebeleri 🔸 🔷 'Bağdat fatihi' olarak bilinen IV. Murad da tebdil-i kıyafetle sık sık halk arasına karışır. Bu denetimlerde yanına veziriazamını ve musahibini de alır. 🔷Kaynaklarda geçen bilgiye göre sultan Maltepe'de tebdil gezdiği sırada, sefer hazırlıklarını da denetler. Çalışmalarını yetersiz bulmasından dolayı da Cigalazade Mahmud, Yusuf, Sultanzade Mehmet ve Vezir Mustafa'yı sürgüne gönderir. 🔸 10 soruda IV. Murad dönemi 🔸 🔷 Tebdil gezen padişahı tanıyan kişinin, bunu belli etmesi hoş görülmez. Eğer tanıdığını belli eder konuşursa ağır şekilde cezalandırılır. 🔷 Sadece padişah değil sadrazam ve yeniçeri ağası gibi sarayın üst düzey isimleri de tebdil-i kıyafet gezerek denetleme yaparlar. 🔸 Osmanlı'da bir devrin adı: Köprülüler 🔸 🔷 Savaşlarla dolu bir dönemde devletin başına geçen I. Abdülhamid, sık sık teftişe çıkarak halkın nabzını tutar. Öyle ki sabah başladığı tebdil-i kıyafet uygulamasını ikindi vaktine kadar sürdürür. 🔷 Ulema kavuğu ile teftişe çıkan Abdülhamid'in yanında silahtar ağa, çavuşlar bulunur. Teftişin ardından çarşı ve pazarlara dair emirler çıkarır. ❗Bir bilgi 🔷 Osmanlı'nın yenilikçi padişahı III. Selim de sık sık tebdil-i kıyafetle tebaa arasında dolaşır. Genellikle humbaracı, kalyoncu, Boşnak, laz ve çingene kılıklarına bürünür. 🔷 18. yüzyılda uzun süren savaşlardan dolayı İstanbul'da ciddi oranda tahıl sorunu baş gösterir. Fırıncılar ekmek fiyatını iki katına çıkarır. Bunu duyan dönemin padişahı III. Selim, bir hatt-ı hümayun yayımlar. Sadrazama verdiği emirle bu işle doğrudan ilgilenilmesini ister. Kendisi de tebdil-i kıyafet ile fırıncılara gider. Ekmeğin bozuk, eksik gramajlı olduğunu görür ve fırıncıların dükkânlarının önünde cezalandırılmalarını emreder. ❗Bir bilgi 🔷 Halkın arasına karışmak isteyen padişah, saraydan çıkarken At Rampası denilen özel bir yolu kullanır. 🔷 Topkapı Sarayı'nda yer alan At Rampası, Adalet Kulesi'nin yanındaki perde kapısından geçilerek erişilir. Perde Kapısı denen kapıdan geçerek bu yoldan aşağı inen sultan, Şal Kapısı olarak adlandırılan kapıdan geçerek şehre girer. 🔸 4 asırlık yönetim merkezi: Topkapı Sarayı'nın bölümleri 🔸 Yolu en sık kullanan padişahlar; ▶ IV. Murat, 💠 Osmanlı'da tebdil-i kıyafet uygulamalarının 19. yüzyılda Tanzimat Fermanı'ndan sonra sona erdiği görülür. 🔶Tebdil-i kıyafet günümüzde de uygulanıyor. Daha çok emniyet ve adaletin tesisi için kullanılan bu uygulama birçok sorunu önlüyor. İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nde kurulan Güven Timleri'nde görevli polisler, tebdil-i kıyafet ile şehrin dört bir yanında devriyeye çıkıyor. 🔶 Güven timleri metro, tramvay, metrobüs, cami, meydanlar gibi yoğunluğun fazla olduğu yerlerde bulunarak kapkaç, yankesicilik, kaldırımcılık, dolandırıcılık, hırsızlık gibi olaylara karşı hazır bulunuyor.

Padişahın denetimi: Tebdil-i kıyafet

Tebdil-i kıyafet nedir?