Ruanda Soykırımı: 100 gün süren karanlık

🔶 Yaklaşık 30 yıl önce, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki en kanlı katliam Ruanda'da gerçekleşti. Ruanda'da başlayan iç savaş neticesinde büyük çoğunluğu Tutsiler olmak üzere yaklaşık 900 bin Ruanda'lı acı şekilde hayatını kaybetti. 🔷 Ruanda'daki en büyük 2 yerel gruptan biri olan Tutsilere yönelik bu soykırımın nedenleri, Avrupalı devletlerin Afrika'daki yıllar süren sömürge faaliyetleriyle yakından ilişkiliydi. 20. YÜZYILDA GERÇEKLEŞEN İLK SOYKIRIM 🔶 Ruanda nüfusunun %97'sini oluşturan iki ana etnik grup vardı: Hutular ve Tutsiler. Onlarca yıl barış içinde yaşamış olan Ruanda halkı, 1994 yılında yaşanan bir fikir ayrılığı nedeniyle büyük bir bölünme yaşadı. Bu ayrılık, sonrasında ülke nüfusunun neredeyse %15'ini yok edecek kanlı bir katliama yol açtı. 🔷 Bu fikir ayrılığının sebebi elbette 500 yılı aşkın süredir olduğu gibi beyaz insanın Afrika'yı sömürge kıtası haline getirmesiyle bağlantılıydı. 1914'te başlayan Birinci Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan Almanya, 1899 yılından bu yana sömürge olarak kullandığı Ruanda'dan ayrılmak zorunda kalmıştı. 🔶 Almanya'nın Ruanda'dan çekilmesinden sonra 1918 tarihinde bölge bu sefer de Belçika sömürgesi haline geldi. Belçikalıların Ruanda'da ilk yaptıkları icraatları ülke halklarını etnik kökenlerine göre ayırıp toplumdaki birlik yapısını ayrıştırmak oldu. Bu durum, ileride Ruanda'da yaşanacak kanlı katliamın başlangıcıydı. 🔷 Ruanda, Belçika'nın kolonisi haline gelmesinden sonra Belçika, bir yandan ülkenin yer altı yer üstü tüm zenginliklerini sömürürken bir yandan da Ruanda'da halk içten içe etnik ayrışmayı derinleştiriyordu. İNSANLIK TARİHİNDEKİ EN BÜYÜK KATLİAMLAR 🔶 Ruanda'da nüfusa oranla kalabalık olan grup Hutulardı; ancak Ruanda'da yönetim mekanizması Tutsilerin elindeydi. Hutu grubu ise genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşırken Tutsiler askeri alanda ilerlediler. 🔷 Sömürge olarak kullanıldıkları ilk yıllarda Hutular Hristiyanlaşmaya daha sıcak olan taraf olduğu için Almanlar tarafından bazı imtiyazlar sağlandı. Daha sonra Belçikalılar ise Tutsilere sömürge hükümeti içerisinde barındırdı ve birtakım eğitimler almalarına olanak sağladı. Ancak tam bir Avrupalı emperyalist devletin yapacağı gibi bu politikasını 1960'lı yıllarda değiştirdi ve bu kez de Hutulara imtiyazlar vererek onları yeni devlet yönetiminde söz sahibi yapmışlardı. Bu durum Hutuların, Tutsilere yönelik şiddetli bir saldırını takip etti ve birçok Tutsiyi komşu Afrika ülkesine kaçmaya zorlamıştı. 🔶 Ruanda Soykırımı, 6 Nisan 1994'te Kigali'de Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana'nın uçağının düşürülmesiyle başladı. Uçakta, o dönemde Burundi Devlet Başkanı olan Cyprien Ntaryamira da bulunuyordu. İki lider, Tanzanya'daki bir zirveden dönüyordu. 🔷 Uçağın düşmesinin hemen ardından, soykırım planları uygulamaya kondu. Medya aracılığıyla Hutu halkı kışkırtıldı ve bu da, Hutu milisleri ve askerleri tarafından Tutsilere karşı şiddet eylemlerinin başlamasına yol açtı. AVRUPA'NIN ORTASINDA KAPANMAYAN YARA SREBRENİTSA 🔶 İlk hedefler, ılımlı Hutular ve Tutsiler oldu; bu kişiler infaz edildi. Barikatlar ve kontrol noktaları kurularak kimlik belgeleri incelendi ve Tutsiler hedef alındı. Hutu siviller, pala ve sopa gibi silahlar kullanarak komşu Tutsileri öldürmeye teşvik edildi; mallar tahrip edildi, çalındı, tecavüz edildi ve siviller sakat bırakıldı. 🔷 Diğer sivillere suçları işlemeleri için parasal ödüller verildi. Ilımlı Hutular da bu şiddet dalgasından nasibini aldı. Soykırımın başlangıcında, Birleşmiş Milletler, on Belçikalı barış gücü askerinin öldürülmesi üzerine kaotik duruma asker göndermekte tereddüt etti. Sonuç olarak, yarım milyon ila bir milyon Ruandalı öldürüldü ve Tutsi toplumunun yaklaşık %70'i yok edildi. 🔶 1994 yılı, Ruanda için derin bir acının ve karmaşanın dönemi olarak tarihe geçti. Soykırımın ardından, yaklaşık 100 günlük sürgünün ardından ülkenin kontrolünü ele geçiren Tutsilerden oluşan Ruanda Vatansever Cephesi (RPF), kısa sürede ülkedeki kontrolü tekrar ele geçirdi. 🔷 Tutsilerin kontrolü tam anlamıyla yeniden sağlamasından sonra ülkedeki infazlar durdu ve binlerce soykırım suçlusu Hutu militanı Zaire'ye kaçmak zorunda kaldı. Dağlık bölgelere kaçan Hutular, orada kamplaşarak yeniden yönetimi ele geçirmek için silahlandılar. 🔶 Zaire'nin dağlık bölgelerine kaçan Hutu militanlarının sınır ötesi saldırılar başlatması yeni bir sorunun ortaya çıkmasına neden oldu. 1996'nın sonlarına doğru, Ruanda hükümeti, bu saldırılara karşılık vermek amacıyla kapsamlı bir karşı saldırıya geçti. Saldırılar sonucunda bazı Hutu militanları Ruanda'ya geri dönerken, diğerleri Zaire'nin derinliklerine çekildi. 🔶 Bölgede yaşanan bu hareketlilik, hem Ruanda hem de komşu bölgelerde istikrar arayışını daha da karmaşık hale getirdi. Bölgesel güvenlik dinamikleri, devam eden insani krizler ve uluslararası toplumun müdahale çabaları, bu tarihi sürecin şekillenmesinde belirleyici rol oynayacak gibi görünüyor. 🔷 Ekim 1993'te Somali'de iki Black Hawk helikopterinin düşürülmesi ve Amerikan ordusunun yaşadığı ağır kayıplar, ABD'yi derinden sarstı ve Afrika'da daha temkinli bir yaklaşım benimsemesine neden oldu. ABD, Ruanda'daki soykırıma karşı sessiz kalmayı tercih etti. Birleşmiş Milletler de benzer bir pasif tutum sergiledi ve bu durum Batılı devletlerin Ruanda halkının ölümüne göz yummasıyla sonuçlandı. BM'nin olayları önleyecek mekanizmalardan yoksun olduğunu ve bu tür trajedilere karşı etkin bir müdahalede bulunamadığını gözler önüne serdi. 🔶 Avrupalı ülkelerinin, Ruanda'daki bu soykırıma sessiz ve müdahalesiz kalması elbette küresel sermayelerinin çıkarına olduğu içindir. İstikrarsız bir Afrika, onların sömürgecilik faaliyetlerini sürmeleri açısından son derece kıymetlidir. Yıllar sonra gelen soykırım raporlarında Fransa'nın bu soykırımın asıl planlayıcısı olduğu ve çeşitli askeri eğitimler verdiği ayyuka çıkmıştır. Buna rağmen Fransızlar, Ruanda İç Savaşı'nda hatalarının olduğunu kabul ederken sorumluluk kabul etmedi. 🔷 Soykırım sonrası Ruanda hükümeti, ülke içinde birliği teşvik etmek amacıyla çeşitli önlemler aldı. Ekonomik olarak gelişen ülkeye büyük miktarda dış yardım yönlendirildi. Ruanda'nın iyileşme sürecini desteklemek için Başkan Paul Kagame, 'uzlaşma' olarak adlandırılan bir süreç başlattı. Bu süreçte, Hutu soykırım faillerinin suçlarını kabul etmeleri ve şiddet içermeyen bir yaşam sürme sözü vermeleri koşuluyla, Tutsi hayatta kalanlarla bir arada yaşamalarına izin verildi. Ulusal nüfus sayımı artık etnik kökeni kaydetmiyor ve dolayısıyla iki grubun resmi nüfus verileri mevcut değil. Ayrıca, kimlik kartları etnik kökeni yansıtmıyor, bu da insanları etnik kimliklerinden sıyrılmaları için teşvik ediyor.

Ruanda Soykırımı: 100 gün süren karanlık

Ruanda iç savaşı