Sivas'taki Selçuklu mührü: Gök Medrese

💠 Sivas'ta yer alan Gök Medrese, Vezir Sahip Ata Fahreddin Ali'nin 1271'de Mimar Konyalı Kaluyan'a yaptırdığı Selçuklu mimarisinin en görkemli eserlerinden biridir. 💠 Adını fîrûze renkli çinilerinden alan yapı, Sâhibiye Medresesi olarak da bilinir. 🔸 (x) Bilgi kutusu❗ 💠Yedi asırlık Gök Medrese, gelenekten gelen zarafeti mimari ile bütünleştiren nadide yapılardan biridir. 💠 En gösterişli bölümü ise üzerindeki süslemelerle döneminin ihtişamını yansıtan taç kapısıdır. 💠 Işık-gölge oyununu yaşatacak denli zengin bir görünüme sahip olan taç kapıda hayat ağacı, nar, kartal, kuş ve hayvan başı gibi figürler göze çarpar. 🔸 (x)Bilgi kutusu❗ 💠 Gök Medrese, Selçuklu mimarisinin bütün karakteristik özelliklerini bünyesinde taşır. Yapının hem mimari hem de sanat açısından ne kadar önemli olduğunu Süheyl Ünver şöyle belirtir: 'Sivas bir yüzükse, onun taşı Gök Medrese'dir.' 💠 Taç kapı üzerindeki minareler, tabana kadar inen ve kapıyla bütünleşen süslemeleriyle simetrik uyum içindedir. 💠 Minarelerin sarmal motiflerinin arasına firuze renkli sırlı tuğlalar üst üste sıralanır. Ayrıca gök mavisi çinilerle zikzak motifli süslemeler yapılır. 💠 Taç kapının üstünde de firuze üzerine mor harflerle 'Ali' ismi yazılmış çini bir mühür yer alır. 🔸 (x)Bilgi kutusu❗ 💠 Minarenin üst köşelerinde dönemine göre yeni ve farklı bir motif olarak yaprak kabartma bulunur. Yaprağın içini hayvan başları doldurur. Koç, aslan, yılan, ejder, fil gibi hayvan başları Türklerin on iki hayvanlı takviminde bulunur. 💠 Avluda dikkat çeken noktalardan biri hücrelerin kapıları üzerindeki yazılardır. Bunlar daha çok bilime, doğruluğa ait ayet ve hadislerden alınmıştır. 💠 Gök Medrese'nin mescidinde arka arkaya üç hadis-i şerif yazar: 'Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: Kim câmiye bir kandil asarsa Allah her bir yağ damlası için ona on iyilik yazar, ondan on kötülük (günah) giderir ve (onu) on derece yüceltir. Allah Teâla, kandilin ışığıyla bu câmide namaz kılan her kişiye cennete girene kadar hayatında bir nur, ölümünde bir nur, kabrinde bir nur ve kabrinden diriltildiğinde bir nur verir.' 🔸 'Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: Kim Allah Teâlâ için bülbül yuvası kadar bir cami yaparsa Allah Teâlâ da ona cennette bir ev yapar. Allah'ın elçisi doğru söylemiştir.' 🔸 'Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: Namaz kılan kişi kime yakardığını bilseydi, ne sağa ne de sola dönerdi.' 🔸 💠 Mihrabın çevresinde ise mozaik çini tekniği ile kufi Ayete'l-Kürsi yazılıdır. (x)Ayetel Kürsi Türkçe okunuşu ve anlamı! 💠 Evliya Çelebi, Sivas'a geldiğinde Kızıl Medrese olarak andığı bu yapıyı tanıtır: ''Bu eserin mislini yapmak mümkün değil. Diyar-ı İslam'da emsaline rastlanmamıştır. Timurlenk'in hayretle temaşa ettiği bu medresenin kapısı kale kapısı kadar sağlamdır. İki katlı yapılmış, 80 oda ihtiva etmiştir. Talebeler kışın alt katlardaki odalarda çalıştıklarından bir müderris, iki sufi 20 talebesi vardır. Mescidin bir imamı, iki müezzini, kütüphanesinde bir hafız-ı kütup, bir kapıcı ve ferraş bulunmakta, mescit kütüphaneden başka bir de fakirler için yemek pişirilen darüziyafesi vardır.' (x)20 maddede seyyah-ı alem Evliya Çelebi kimdir? 💠 Selçuklu mimarisinin gizemini taşıyan eşsiz yapısı, kuruluş dönemindeki eğitim hayatına ışık tutar. 💠 Anadolu Selçuklu medreselerinde Kur'an, hadis, tefsir gibi dini ilimlerin yanında tıp, fıkıh ve astronomi gibi müspet ilimler de okutulurdu. Dönemindeki diğer kurumlar gibi Gök Medrese de ilmi gelişmelere kaynak oldu. Buna en güzel örnek sürekli olmak kaydıyla bir müderris ve iki muidin yanı sıra fakih ve araştırmacılardan oluşan yirmi kişinin bulunmasının şart koşulması gösterilebilir. 🔸 💠 Çalışanlara belli oranda maaş verilirdi. Müderris aylık gümüş 150 dirhem-i sultanî, iki muîdden her biri gümüş 50 dirhem-i sultanî, İslam hukukunu iyi bilen beş kişiden her biri ayda gümüş yirmişer dirhem-i sultanî alırdı. (x)Selçuklu medreseleri hakkında 10 bilgi 💠 Medresede ilmi heyetin yanı sıra beş vakit namaz kıldıran imam, kütüphanede kitapları muhafaza eden bir kişi, kapıcı, ferraş bulunurdu. 💠 Medresenin vakfında yoksul, fakir ve muhtaçlara çeşitli adlar altında yardımlar şartı yazılıdır. Gök Medrese için vakfedilen gelirler arasında 85 dükkan, 2 han, 2 hamam, 5 havasib, 1 iş yeri, 30 hücre, 18 ev, 1 yağhane, 2 emlak, Sivas'a bağlı 9 köy, 4 bostan, 12 arazi, 1 çiftlik, 1 otlak, 2 ahır, 1 baklalık ve 1 değirmenin gelirleri görülmektedir.15 Gök Medrese için gelirleri vakfedilmiş köyler arasında Sivas'a bağlı Oğtavid, Bağçe, Kozköy ve Deyütsa köyleri ile Bahi Bikar mezraası16 yer alır. 💠 Eski kaynaklarda avlu çevresinde iki kat üzerine yirmi dört molla odasının bulunduğu bildirilir. (x)Selçuklu döneminde yetişen alimler 💠 İlim merkezi olan Gök Medrese, 1926 yılında müzeye dönüştürüldü. Pek çok önemli tarihi esere de ev sahipliği yapar. Halı kilim sanatının en güzel örneklerinden olan Sivas halı-kilimlerinin farklı yüzyıllara ait en seçkin örnekleri bunlardan bazıları. Müzede yer alan diğer eserler şöyle: ↪ Divriği Ulu Cami'ye ait ahşap sanatının önemli örneklerinden kapı ve pencere kanatları ↪ 16'ncı yüzyılın karakteristik özelliklerini yansıtan çini küre ↪ Tezhip bezemeleri ile süslü birbirinden değerli el yazmaları ↪ Kur'an-ı Kerim'ler ve el yazması kitaplar ↪ Hat levhalar ↪ Şemseddin-i Sivasi Türbesi'ne ait hırka ↪ İçine kül ve ateş konularak üzerinde tütsü yakılan buhurdanlar ve şamdanlar (x)Fikriyat Kur'an-ı kerim uygulamasını okumak için tıklayın 💠 Müzeler içinde ilk olma özelliğini taşıyan video mapping yöntemiyle Gök Medrese ve Sivas'ta bulunan dönemin Anadolu Selçuklu eserleri bir arada sunuluyor. 💠 Selçuklu mimarisinin bu en seçkin ürünü Gök Medrese 'Hololens' teknolojisi ile ziyaretçileri yüzlerce yıl öncesine tanıklık ediyor. 💠 Bu teknoloji ile Hololens gözlüğü takan ziyaretçiler, dönemin ücretsiz özel yatılı üniversitesindeki eğitim-öğretim hayatına, vakıf kültürü ile eğitimin iç içe geçmiş haline ve Sivas'taki Selçuklu mirasına tanıklık etme imkanını yakalıyor. 💠 Çıkılan zaman yolculuğunda mescitte namaz kılan insanlar, derslikte ve yatakhanede öğrenci görüntüleri ile sergideki eserlerin zenginliğine şahit oluyor. Yabancı turistler de gözlüklerdeki yabancı dil seçeneği sayesinde rehbere ihtiyaç duymadan müze gezisini tamamlayabiliyor. (x)İstanbul'un 5 tarihi semti

Sivas'taki Selçuklu mührü: Gök Medrese

Selçuklu mimarisinin en görkemli eseri