Sultan Ahmet Camii’ne dair 15 ilginç bilgi

Caminin bânisi Sultan Ahmet 14 yaşında padişah oldu, 14 yıl saltanat sürdü ve Osmanlı padişahlarının 14'üncüsüydü. Sultan Ahmet, iyi bir avcı, mahir bir hattat, şair ve çiçekçiydi. Ok atmak, kılıç kullanmak, ata binmek gibi savaş ve askerlik alanlarında usta olan Sultan Ahmet, ava ve cirit oyununa çok düşkündü. Çok sade giyinirdi. Sultan Ahmet, Kanuni Sultan Süleyman'dan sonraki padişahlar içinde devlet işleriyle yoğun şekilde uğraşan ilk padişahtı. Çocuk denecek yaşlarda bile mükemmel kararlar alırdı. Daima ilim ve irfan sahibi büyük kişilerle birlikte olur ve onlara akıl danışırdı. Osmanlı tarihinde en büyük yapılar arasında sayılan ve mimari özellikleri bakımından sanat tarihinde önemli bir yeri olan Sultan Ahmet Camii onun tarafından inşa ettirildi. Kendisi de temel atılırken bir kazma ile terleyinceye kadar bizzat çalıştı. Dinine bağlı bir insan olan Sultan Ahmet, caminin temelleri kazılırken eteğinde toprak taşıdı. Tarihi yarımadada bulunan Sultan Ahmet Camii, 1609-1620 yılları arasında Sultan I. Ahmed tarafından Mimar Sedefkâr Mehmed Ağa'ya inşa ettirildi. İnşa edildiği dönemlerde cami uzunca bir süre Cuma günleri Topkapı Sarayı'ndakilerin ibadetlerini gerçekleştirdiği mekân oldu. Ayasofya'nın 1934 yılında camiden müzeye dönüştürülmesiyle bir kez daha İstanbul'un ana camisi konumuna geldi. Sultan Ahmet Camii, külliyesiyle birlikte İstanbul'daki en büyük yapı topluluklarından biridir. Bu külliye; cami, medreseler, hünkâr kasrı, arasta, dükkânlar, hamam, çeşme, sebiller, türbe, darüşşifa, sıbyan mektebi, imarethane ve kiralık odalardan oluşur. Bu yapıların bazıları günümüze ulaşmamıştır. Caminin ibadethane bölümü 64x72 metre boyutlarındadır. 43 metre yüksekliğindeki merkezi kubbesinin çapı 22,40 metredir. İç mekân büyük bir bütündür; ana ve yan kubbeler geniş sivri kemerlerin dayandığı dört iri sütun üzerinde yükselir. Caminin içi iki yüzden fazla renkli camla aydınlatılmıştır. Caminin içindeki en önemli unsur, ince işçilikle yapılmış mermer mihraptır. Mihrabın sağındaki zengin dekorlu minber, en kalabalık halinde bile herkesin imamı duyabileceği şekilde tasarlanmıştır. Kalem şeklindeki minarelerin dördü caminin köşelerinde olup, her birinin üç şerefesi vardır. Ön avlusundaki diğer iki minare ise ikişer şerefelidir. Sultan Ahmet Camii, Türkiye'nin altı minareli ilk camisidir. Caminin içeriye açılan üç kapısından herhangi birinden girildiğinde dış görünüşü tamamlayan boyama, çini ve vitray camlarının zengin ve renkli süslemeleriyle karşılaşılır. Caminin içini üç taraftan çevreleyen balkonların duvarları yine İznik çinileriyle süslüdür. Bunların yukarısı ve bütün kubbe içleri ise boya işidir. Avlunun batı girişinde ise demirden ağır bir kordon bulunur. Avluya atıyla giren padişahın kordona çarpmaması için kafasını eğmesini gerektiren bu uygulama, padişahın bile camiye girerken kendisine çekidüzen vermesi gerektiğini göstermek amacıyla yapılmış sembolik bir eylemdir. Yapının mimari ve sanatsal açıdan dikkat çeken en önemli yanı 20 bini aşkın İznik çinisiyle bezenmesidir. Bu çinilerin süslemelerinde sarı ve mavi tonlardaki geleneksel bitki motifleri kullanılmış, süslemeler yapıyı sadece bir ibadethane olmaktan öteye taşımıştır. Caminin alt seviyelerdeki çinileri, gelenekselken, galerideki çinilerin desenleri çiçekler, meyveler ve servilerle gösterişli ve ihtişamlıdır. Her çini başına ödenecek tutar sultanın emriyle düzenlense de çini fiyatı zamanla artmış, bunun sonucunda kullanılan çinilerin kalitesi azalmıştır. Arka balkon duvarındaki çiniler, 1574'te yangında zarar gören Topkapı Sarayı'nın hareminden kalan ve tekrar kullanılan çinilerdir. Cami, mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği, yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de 19'uncu yüzyılda Ermeni tezyinat ustalarınca mavi ağırlıklı kalem işleriyle süslendiği için Avrupalılarca 'Mavi Cami' olarak adlandırılmıştır. Ancak 1980'lerde yapılan restorasyonda mavi tezyinatın altından ilk dönem renkleri çıkartılan kubbe, özgün renklerine dönüştürülmüştür. Padişah için ayrılan bölüm, caminin güneydoğu köşesindedir. Bir platform, iki küçük dinlenme odası ve sundurmadan oluşan bu bölümden, padişahın güneydoğu üst galerideki locasına geçiş bulunur. Caminin hünkâr mahfili zümrüt, gül ve yaldızlarla süslenmiş ve yaldızlarla işlenmiş kendi mihrabı vardır. Sultan Ahmet Camii'nin Kur'an-ı Kerim'den ayetler içeren hat dekorasyonlarının çoğu, zamanın en büyük hat sanatçısı Seyyid Kasım Gubari tarafından nakşedilmiştir. Yapıda pek çok büyük pencere olması, geniş ve ferah bir ortam hissi vermektedir. Pencerelerdeki renkli camlar, Venedik senyörü tarafından sultana hediye edilmiştir. Bu renkli camların çoğu, günümüzde sanatsal değeri olmayan modern versiyonlarıyla değiştirilmiştir.

Sultan Ahmet Camii’ne dair 15 ilginç bilgi

SULTAN AHMET VE 14 SAYISI