Tarihe tanıklık eden camiler

Fatih ileçesinde, adını verdiği semtteki tepenin üzerindedir. Tarihi yarımadanın Haliç, Marmara, Topkapı Sarayı ve Boğaziçi'ni gören ortadaki en yüksek tepesinde olan eser, geniş bir avlu içerisindeki caminin çevresinde yer alan yedi medrese ile darüşşifa, darülhadis, çeşme, darülkurra, darüzziyafe, imaret, kütüphane ve dükkanların bulunduğu bir külliye olarak inşa edildi. Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1558 yılları arasında İstanbul'da Mimar Sinan'ın 'kalfalık eseri' olarak tanımladığı cami, medrese, kütüphane, hastane, hamam, imaret, hazire ve dükkanlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi'nin bir parçası olarak inşa edildi. Klasik Osmanlı mimarisinin en görkemli yapılarından olan caminin, bugüne kadar gerçekleşen yüzü aşkın depreme rağmen duvarlarında en ufak bir çatlak oluşmamasıyla dikkatleri çekiyor. Külliyenin ilk temel taşı, devrin büyük alimi Şeyhülislam Ebussuud Efendi tarafından konulmuştur. Yapı topluluğu yedi yıllık bir sürede tamamlanmış, 7 Haziran 1557'de törenle açılmıştır. Külliyenin inşası için yaklaşı 59 milyon akçe sarf edilmiştir. Nasıl gidilir? Eminönü'nden kalkan 32 numaralı otobüs sizi Şehzadebaşı Camii'ne götürecektir. Unkapanı-Aksaray hattından geçen araçlara binerseniz cami karşınıza çıkacaktır. Ramazanoğulları Camii olarak da bilinen ve 16. yüzyılda yapılan Adana Ulu Camii bugün de ibadete açık. 1988 yılında Sabancı Merkez Camii yapılana kadar Adana'nın en büyük camisi olma özelliğini koruyan yapı 1509 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından inşa edilmeye başlanmış ancak 1541 yılında oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından yapımı tamamlanabilmiştir. Selçuklu ve Memluk üsluplarını taşıyan, 1998 Adana Ceyhan depreminde hasar gören Adana Ulu Camii, yapılan tadilatın ardından ibadete açılabildi. Taş, tuğla ve yer yer her ikisinin birlikte kullanıldığı cami, türbe ve caminin batısındaki dikdörtgen planlı eski bölüm olmak üzere üç kısımdan meydana gelmektedir. Asıl caminin sade başlıklı bir sıra sütunla kıbleye paralel iki nefe bölünmüş harimine kuzeydeki avludan açılan sivri kemerli üç kapıyla girilmektedir. Siyah-beyaz taşlarla alternatif örülen kemerler birer sıra mukarnas, geometrik süsleme firiziyle süslenmiştir. Mihrap önü yüksek bir kasnak üzerine oturan kurşun kaplı soğanvari bir kubbeyle diğer yerler çapraz tonozlarla örtülmüştür. Nasıl Gidilir? Şehirde bulunan tarihi camiler içinde en büyüğü ve en ünlüsü olan Diyarbakır Ulu Camii, Anadolu'nun en eski camilerinden biri olma özelliğini taşıyor. Cami, 639 yılında Hz.Ömer döneminde şehrin merkezindeki en büyük mabet olan Martoma Kilisesi'nin bulunduğu alana inşa edildi. Tarihin her döneminde ibadet merkezi olarak kullanılan, 1091 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah'ın buyruğuyla büyük bir onarım gören ve eklentilerle bugünkü şeklini alan cami, erken İslam döneminin ünlü Şam Emeviye Camii'nin Anadolu'ya yansıması olarak yorumlanıyor. İslam Alemi'nin 5. Harem-i Şerifi olarak kabul edilen Diyarbakır Ulu Camii'nin avlu cephelerinde farklı dönemlere ait mimari bezemeler, kabartma ve yazılar büyük bir uyum içinde yer alıyor. Nasıl Gidilir? Diyarbakır'a en kolay ulaşım uçak ile yapılmaktadır. Hava alanından şehir merkezine gelen araçlarla merkeze ulaştıktan sonra Ulu Camii'ye ulaşabilirsiniz. Sultan İbrahim döneminde 1645 yılında yaptırılan Caferiye Camii koyu kahve renkli kesme kamber taşı ve moloz taşlardan inşa edilmiştir. Kubbeyle örtülü caminin önünde dört sütuna oturan eğimli çatı ile örtülü bir son cemaat yeri de bulunuyor. Osmanlı mimarisiyle inşa edilen cami tek kubbeli yapısıyla Erzurum camilerinin tipik bir örneği olarak gösteriliyor. Caminin kıble duvarında 14 satır halinde caminin vakfiyesi yazılıdır. Caminin mihrabı sanat tarihi yönünden bir özellik taşımamakla beraber minberi Osmanlı ağaç işçiliğinin güzel örnekleri arasındadır. Caminin yanında, kesme taştan yapılmış tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Nasıl gidilir? Erzurum ilinin, Yakutiye ilçesinde bulunan bu camiye toplu taşıma araçlarıyla ulaşılabilir. Sultan II. Bayezid tarafından İstanbul'un fethinden sonra şehre yaptırılan ikinci selatin cami unvanını taşıyan cami, aynı zamanda İstanbul'da orijinalliğini koruyan en eski selatin cami kabul ediliyor. Evliya Çelebi tarafından açılıştaki ilk namazı padişahın kıldırdığını aktarılan cami, İstanbul'da 1509'da meydana gelen ve 'Küçük Kıyamet' diye anılan depremden zarar görmesi dolayısıyla sonraki yıllarda Mimar Sinan tarafından güçlendirildi. Nasıl Gidilir? Beyazıt Camii'ne gitmek için çeşitli alternatifler bulunmaktadır. Toplu taşıma araçlarını kullanarak Beyazıt Camii'ne ulaşabilirsiniz. Ayasofya ilk olarak ahşap çatılı bazilika tarzında bir kilise olarak I. Konstantin'in oğlu Konstantinus tarafından inşa edilmiş ve bu yapı 360 yılında tamamlanmıştı. İlk yapıldığında 'büyük kilise' anlamına gelen 'Megale Ekklesia' olarak adlandırılan yapı, 430 yılından itibaren 'kutsal bilgelik' anlamına gelen 'Ayasofya' adı ile anılmaya başlandı. Dünya mimarlık tarihinin bugüne kadar ayakta kalmış en önemli yapıları arasında yer alan Ayasofya Cami mimarisi, ihtişamı, büyüklüğü ve işlevselliği yönünden sanat dünyası açısından önemli bir yer teşkil ediyor. Ayasofya minareleri, mimarbaşının yapıya yönelik yaklaşımın kalıplaşmış tasarımlardan ne kadar uzak olduğunu gösterir. Bu minareler, her yapıyı bânisine, işlevine, taşıdığı ruha, bulunduğu yere ve ihtiyaca uygun şekildebiçimlendiren usta mimarın, farklı yaklaşımlarının başarılı sonuçlarından biridir. İstinat duvarlarıyla güçlendirdiği yapıya biçim çeşitliliği de sağlayan Sinan, kubbeyi taşıyan payelerle yan duvarlar arasındaki boşlukları kemerlerle besleyerek kubbeyi de iyice sağlamlaştırmıştır. Ayasofya Doğu Roma İmparatorluğu'nun İstanbul'da yaptığı en büyük kilise olma özelliği taşıyor. İlk yapıldığında Megale Ekklesia olarak adlandırılan Ayasofya, 5. yüzyıldan itibaren ise Ayasofya olarak tanımlandı. Bizans İmparatorluğu döneminde hükümdarların taç giydiği, başkentin en büyük kilisesi olarak katedral işlevi de gören Ayasofya, Fatih Sultan Mehmed'in (1451-1481) 1453'te İstanbul'u fethinin ardından camiye çevrildi. Fetihten hemen sonra güçlendirilerek en iyi şekilde korunan ve Osmanlı dönemi ilaveleriyle cami olarak varlığını sürdüren yapı, inşasından itibaren çok sayıda depreme de maruz kaldı. Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ve Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye çevrilen ve 1 Şubat 1935'te müze olarak, yerli ve yabancı ziyaretçilere açıldı. Nasıl gidilir? Ayasofya Müzesi Sultahmet Meydanı'ndadır. Taksimden finiküler ile Kabataş'a ve oradan tramvay ile Sultanahmet'e; havalimanından metro ile Aksaray'a ve oradan tramvay ile Sultanahmet'e; Kadıköy veya Üsküdar'dan vapur ile Eminönü'ne ve oradan yürüyerek veya tramvay ile Sultanahmet'e gelerek ulaşılabilir. Türk ve İslam dünyasının en ünlü yapılarından Sultan Ahmet Cami, 1609-1616 yılları arasında İstanbul'da, Sultan I. Ahmed tarafından Mimar Sedefkar Mehmet Ağa'ya yaptırıldı. İstanbul'a gelenlerin ilk ziyaretgahlarından cami, İznik çinileri dolayısıyla 'Mavi Cami' olarak da tanınıyor. Sultan Ahmet Camii, orijinal olarak 6 minareli inşa edilen ilk ve tek cami olarak da dikkatleri çekiyor. Sultan Ahmed Camii, külliyesiyle birlikte İstanbul'daki en büyük yapı topluluklarından biridir. Bu külliye; cami, medreseler, hünkar kasrı, arasta, çeşme, türbe, medreseler ve kiralık odalardan oluşmaktadır. Bu yapılardan bazıları günümüze ulaşmıştır. Caminin duvarlarını 21 bin 43 adet göz alıcı İznik Çinisi bulunmaktadır. Caminin ibadethane bölümü 64 x 72 metre boyutlarındadır. 43 metre yüksekliğindeki merkezi kubbesinin çapı 23,5 metredir. Minarelerde camiyi yaptıran Sultan Ahmet'in 16.Osmanlı padişahı olması sebebiyle 16 adet şerefe bulunmaktadır. Nasıl Gidilir? Kabataş-Bağcılar tramvay hattının Sultanahmet durağını kullanarak ulaşabilirsiniz. Anadolu yakasından gelecekseniz Kadıköy-Eminönü ve Üsküdar-Eminönü vapurlarını kullanarak tramvay hattına ulaşabilirsiniz. Sultan Abdülmecit'in annesi Bezmialem Valide Sultan tarafından başlatılıp ölümü üzerine Sultan Abdülmecit tarafından tamamlanan ve tasarımı Garabet Balyan'a ait olan İstanbul'daki Dolmabahçe Camii, iki yılı aşkın bir yapım süreci sonunda 23 Mart 1855'te bir cuma töreniyle ibadete açıldı. Osmanlı mimarisinde pek çok önemli esere imzasını atan Nikogos Balyan tarafından Batı akımlarının en yoğun biçimde etkisini gösterdiği bir dönemde inşa edilen caminin inşasında barok, rokoko, ampir gibi üslupların yerleşik sanat birikimi ve zevkiyle kaynaştırılması sonucunda İlginç bir yorumlama anlayışına gidilmiş. Dolmabahçe Camii, ait olduğu dönemin genel yaklaşımını ve sanat zevkini bütünüyle yansıtan tipik bir örnek olarak tanımlanıyor. Nasıl gidilir? Dolmabahçe Camii, İstanbul ilinde Dolmabahçe Sarayı'nın hemen güneyinde ve sahilde yer alır. Semt olarak Beşiktaş ve Kabataş arasında kalır, yukarıdan ise, Taksim ve Maçka yürüme mesafesindedir. Yüreyerek kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Beşiktaş ilçesimde, Ortaköy iskele meydanının kuzey ucunda bulunmaktadır. Vezir İbrahim Paşa'nın damadı Mahmud Ağa, 1721'de bir mescit inşa ettirmiştir. 1810'lardaki Bostancıbaşı defterinde ''Mehmed Kethüda Cami-i Şerifi'' olarak kayıtlı olan eser, Büyük Mecidiye Camii adıyla da bilinmektedir. Sultan Abdülmecit tarafından, Patrona Halil ayaklanması sırasında yakılan mescidin yerine 1853 yılında yaptırılan cami, boğazdaki benzersiz konumu ve barok tarzıyla İstanbul'un en dikkat çekici mabetleri arasında yer alıyor. Halk arasında Büyük Mecidiye Camii ismiyle de tanınan ve 1960-1972 yıllarında restore edilen cami, en son Vakıflar Genel Müdürlüğünce üç yıl süren yenileme çalışmalarının ardından geçen ay Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla ibadete açıldı. Nasıl Gidilir? Ortaköy Camii'ye toplu taşıma araçları ile gidebilmeniz için Beşiktaş'a giden bütün otobüsleri kullanabilirsiniz. Yine aynı şekilde bulunduğunuz yerden Beşiktaş'a giden dolmuşları da kullanabilirsiniz. Külliye yapıları, Edirne'deki Üç Şerefeli Cami ile Beyazıt ve Süleymaniye camileri arasında Türk selâtin camilerinin mimari gelişmesinin bir halkasıdır. Binalarda son dönem Bizans mimarisiyle hiçbir akrabalık olmadığı gibi külliyenin merkezi olan caminin planı da Türk mimarlığının tabii gelişmesinin bir safhasına işaret eder. Nasıl gidilir? Fatih camine toplu taşıma araçları ile gitmek isteyenlerin Fatih saraçhaneye giden veya taksime giden otobüslere binerek kolayca ulaşım sağlayabilirler. Ya da metrobüs ile Topkapı'ya kadar geldikten sonra oradan minibüslere veya köprünün altından otobüslere binerek kolayca ulaşım sağlayabilirsiniz.

Tarihe tanıklık eden camiler

İstanbul Süleymaniye Camii