Tarihe tanıklık eden Osmanlı eserleri

İstanbul, bir kurşun kubbeler kentidir. Kılıç Ali Paşa Cami'nin Tophane yokuşunda izlenilebilen görüntü bunun bir kanıtıdır. Bu cami, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından 1580 yılında Mimar Sinan'a yaptırıldı. Tophane semtinde bulunan cami; türbe, medrese ve hamamdan oluşan bir külliyedir. Özellikle İnebahtı Savaşı sırasında manevra kabiliyetindeki büyük hünerlerinden Kılıç Ali Paşa'ya Sultan II. Selim kendisine Kılıç adını ve Kaptan-ı Deryalık makamını verdi. İstanbul'un önemli semtlerinden Tophane'nin 16. yüzyılda denizin doldurulması ile zemin elde edildi. Bu zemin üzerine oturtulan cami, yalı camisi özelliğinde inşa edildi. 430 yıllık mazisiyle dünya kültür mirasının en nadide eserlerinden biri olan Kılıç Ali Paşa Camii ve Külliyesi süsler. Dönemin en zengin kişilerinden biri olan Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa, Mimar Sinan'a Ayasofya gibi bir cami yapmasını söylemiştir. Bu yüzden eser, Ayasofya'yla yapısal benzerlikler içerir. Caminin mihrap tarafındaki bahçede, kapısı sedef kaplamalarla süslü sekiz köşeli ve kubbeli türbe Kılıç Ali Paşa'ya aittir. Sağ tarafta ise bir hamam yer alır. Kubbenin iki yanındaki yarım kubbeler, diğer iki yanındaki kemeler ve destek duvarıyla cami, Ayasofya'nın küçük bir kopyası gibidir. Mihrap tarafındaki çiniler, İznik'in parlak döneminin ürünleridir. Burada geçen İETT Otobüs hatları şunlardır: 28 – EDİRNEKAPI – BEŞİKTAŞ, 26B – GAYRETTEPE-EMİNÖNÜ, 70KE – KURTULUŞ – EMİNÖNÜ, 26 – DİKİLİTAŞ-EMİNÖNÜ, 28T – TOPKAPI – BEŞİKTAŞ, 26A – FULYA MAHALLESİ-EMİNÖNÜ, 30D – DEREBOYU – YENİKAPI, 26 – DİKİLİTAŞ-EMİNÖNÜ, 30D – DEREBOYU – YENİKAPI, 70KE – KURTULUŞ – EMİNÖNÜ, 26B – GAYRETTEPE-EMİNÖNÜ Kılıç Ali Paşa Camii, İstanbul'un Beyoğlu ilçesine bağlı Tophane semtinde bulunur. Kasırlar sadece hünkârların malı sayılan ve sarayların haricinde inşa edilen, köşkten büyük binalardır. Sürekli ikamet edilmeyen kasırlar, padişahların dinlenmeleri için vakit geçirdikleri yerledir. Küçüksu Kasrı, İstanbul'un Küçüksu semtinde, Üsküdar- Beykoz sahil yolu üzerinde yer alır. Sultan Abdülmecid tarafından Nigoğos Balyan'a yaptırılan eser, 1856 yılında tamamlandı. Eski adı Göksu Kasrı olan bu yapıt, padişahların Boğaziçi kıyılarındaki biniş kasırlarından biridir. I. Mahmud Kâğıthane ve civarı yerine, Boğaziçi kıyılarında dinlenmeyi ve eğlenmeyi tercih etmiştir. Küçüksu, padişahın Boğaz'da en çok sevdiği semtti. Sadrazam Divitkâr Mehmed Paşa bunu öğrenince, padişaha bu yörede kasır yapılmasını teklif etmişti. Teklifi padişah tarafından kabul görünce Mühendis ve Şehremini Yusuf Efendi Küçüksu'da ahşap bir bina inşa etmeye başladı. Kasır, 1751 yılında büyük törenlerle açılmıştır. III. Selim döneminde Küçüksu Kasrı tamamen tamir ettirilip kasrın önüne büyük bir çeşme yapıldı. Kasrın diğer bir onarımı da II. Mahmud devrinde gerçekleştirildi. Küçüksu Kasrı, 17. yüzyıldan itibaren Bağçe-i Göksu olarak anıldı. Eser, Sultan Abdülmecid döneminde padişahın emriyle yıktırılıp bugünkü bina inşa ettirildi. Küçüksu Kasrı alçı kabartma be kalemişi süslemeli tavanları, değerli İtalyan mermerleriyle yapılmış şömineleri, her odada ayrı süslemeli parkeleri, Avrupa üslubundaki mobilyaları, halı ve tablolarıyla eşsiz bir sanat müzesidir. Cumhuriyet döneminde bir dönem devlet konukevi olarak kullanılsa da günümüzde müze-saray işlevindedir. Küçüksu Kasrı'na giriş ücretleri: Tam bilet 5 TL, öğrenciler içinse 2,5 TL'dir. Küçüksu Kasrı ziyaret günleri: Pazartesi ve Perşembe günleri hariç, 09: 00 ile 17: 00 saatleri arasında ziyaret ediliyor. Kahvaltı, hafta sonları sabah 09: 00 ile öğlen 13: 00 arasındadır. Sınırsız kahvaltı ise 15 ila 20 TL arasındadır Kasrı, İstanbul ilinde Beykoz, Anadolu Hisarı'nda yer alır. Küçüksu Kasrı'na toplu ulaşım araçları ile gitmek isteyenler, Eminönü'nden Kadıköy'e geçmeli ve Kadıköy'den Üsküdar'a giden otobüslere binerek Küçüksu durağında inmelidir. Küçüksu durağı ile kasrın arası yaklaşık 200 metredir. Şahsi araçları ile gidecek olanlar ise, Anadolu Yakası sahil yolu Göksu mahallesi istikametini ya da Avrupa Yakası FSM köprüsü Anadolu Hisarı istikametini takip etmelidir. İstanbul'da Beşiktaş'ta yer alan cami, Yıldız Sarayı'na uzanan Mehmet Ali Bey Sokak ve Yıldız Cami ile sınırlanan noktada yer alır. 1887 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından Şazeliye Tarikatı'nın önde gelen isimlerinden Şeyh Hamza Zafir Efendi adına yaptırıldı. 19. yüzyılda İstanbul'da yapılan az sayıdaki külliyeden biridir. Şeyh Zafir Külliyesi, Ertuğrul Tekke Camii olarak da bilinir. Camiye Ertuğrul adının verilmesi, hem Osmanlı hanedanı ve kurucusu Ertuğrul Gazi'yi anma maksatlı hem de Domaniç yöresi Türkmenlerinin oluşturduğu Ertuğrul Alayı'nın ibadetine tahsis edilmesinden kaynaklıdır. Ertuğrul Tekke Camii, kuruluşundan itibaren Şazeli Tarikatı'nın İstanbul'daki merkezi durumundaydı. Ertuğrul Tekkesinin ilk şeyhi Hamza Zafir Efendi, Trablusgarp'ın Mısra kasabasındandı. Şazeliliğin yaygın olduğu Trablusgarp ve Kuzey Afrika'daki bütün Müslümanlar üzerinde büyük nüfuza sahipti. Hilafet makamının kudretini göstermek için inşa edilen yapıda, İstanbul'a gelen tarikat şeyhleri ve din âlimleri ağırlanırdı. Şeyh Hamza Zafir Efendi, Sultan II. Abdülhamid Han'ın kendisine intisap etmesine, ilgi ve hürmet göstermesine rağmen hükümdara olan yakınlığını kötüye kullanmamış, bilgi ve kişiliğiyle İstanbul'da saygın bir mevkiye sahip olmuştur. İlk inşa edildiğinde cami, tevhidhane, selamlıktan ibaret olan yapılar arasında tekke, harem ve misafirhane bölümleri de bulunuyordu. Caminin mimarı tam olarak bilinmemekle birlikte, bahçenin batı kısmına 1905-1906'da Raimondo d'Aronco tarafından türbe, çeşme, kitaplık ilave edildi. Ertuğrul Tekke Camii, yapıldıktan sonra Sultan II. Abdülhamid, Cuma Selamlığı'na bazen bu camide çıkmıştı. Ertuğrul Tekke Camii, tekke ve türbelerin kapatıldığı 1925 yılında kadar cami-tekke görevini icra etmiş, diğerleriyle birlikte 1925 yılında kapatılmış, binaların mülkiyeti vakıflara geçmişti. Bu dönemde binaların kullanımı önce İstanbul Belediyesi'ne sonra Milli Eğitim Bakanlığı'na devredilmiş, cami-tevhidhane dışında kalan bölümler 1957 yılıma kadar Şair Nedim İlkokulu olarak kullanılmıştır. Bu arada gerekli bakım yapılmadığı için iyice dökülen binalar, kullanılamaz haline gelince ilkokulun binayı terk ederek bir başka tere taşınması üzerine onarımdan sonra cami olarak ibadete açıldı. 1960 yılının sonlarında çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalan ana binaya 1969-1973 yılları arasında Vakıflar İdaresi tarafından onarım yapılmıştır. Son tamiri 2010'da yapılarak hizmete giren ana bina, cami olarak kullanılmakta türbe, kitaplık ve çeşme de sağlam durumdadır.

Tarihe tanıklık eden Osmanlı eserleri

KILIÇ ALİ PAŞA CAMİ