Tataristan'dan Osmanlı'ya uzanan şifalı eller

BEŞ ASIR BOYUNCA OSMANLI HAKİMİYETİNDEYDİ ◾ Balkanlarda beş asır boyunca Osmanlı'nın bir parçası olarak varlıklarını koruyan Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karabağ; Devlet-i Aliyye'ye baş kaldırır. ◾ Osmanlı İmparatorluğu'nun hakimiyetinde bulunan topraklarda çıkan anlaşmazlık, 8 Kasım 1912 - 10 Ağustos 1913 tarihine kadar süren Balkan Savaşları'na sahne olur. Batı'nın Balkanları ayrıştırma politikası TATARİSTAN'DAN ANADOLU'YA UZANAN ŞİFALI ELLER ◾ İşte, böylesine zorluklarla mücadele edilen bir dönemde, Türk yurdu olan Tataristan'dan Anadolu'ya bir grup kız öğrenci cephe gerisinde hemşirelik yapmak için yola koyulur. ◾ Bu kızlar, Petersburg Üniversitesi'nden eğitim gören; Kazanlı Ümmü Gülsüm Kemalova, Petersburglu Rukiye Yunusova, Taşkentli Meryem Yakubova ve Rostoflu Meryem Pataşova'dır. KADIRGA HASTANESİ'NDE BAŞLAYAN SERÜVEN ◾ Rusya'dan, Osmanlı topraklarına doğru hareket eden bu dört kızın asıl amacı, Hilâl-i Ahmer'de hemşire olarak çalışıp devlete yardım etmektir. Tabi bunun dışında bir emelleri daha vardır. İslam'ın umudu olan Türk yurdundaki hanımları bilinçlendirmeye ve uyanışa çağırmaktır. ◾ Balkan Savaşı'nın devam ettiği beş ay süresince Kızılay'ın Kadırga Hastanesi'nde hemşirelik yaparlar. Bu süreçte basının gündemindedirler. Çünkü onlar, Türklüğün bekası için kilometrelerce yol gelmişler ve yaralı askerler için ellerinden gelen her türlü yardımı yapmaktan asla çekinmemişlerdir. ◾ Tataristan o dönemler de bugün olduğu gibi Rusya'ya bağlıdır. Hilâl-i Ahmer ne demek? Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, 11 Haziran 1868 tarihinde 'Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti' adıyla kurulmuştur. 1877 tarihinde ise 'Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti' adını almıştır. Aynı zamanda Hilal-i Ahmer, Kızılay manasına gelir. ENVER PAŞA ZİYARETLERİNE GİTTİ ◾ Kızların hemşirelik yaptığı süreçte Enver Paşa, bizzat ziyaretlerine gelir ve yardımları için teşekkürlerini iletir. Onlar, bir yandan hemşirelik yaparken bir yandan da Türk kadınının içinde bulunduğu durumu değerlendirirler. ◾ Ümmü Gülsüm Kemalova ve arkadaşları yalnızca yaralı Türk askerlerine yardım etmekle kalmaz, Türk tarihindeki önemli olaylara öncülük yaparlar. Enver Paşa kimdir? Enver Paşa, Osmanlı'nın son yıllarında yaşamış ve orduda oldukça etkili olan Osmanlı askeri ve siyasetçisidir. TÜRK KIZLARININ FAALİYETLERİ ◾ Ümmü Gülsüm ve beraberinde gelen üç genç kadın, Anadolu'da birtakım önemli faaliyetlerde bulunurlar. Türk Ocağı ve Tatar Talebe Cemiyeti gibi kuruluşları ziyaret etmelerini örnek gösterilir. ◾ Aynı zamanda bu genç kadınlar dönemin önemli simalarından olan; Halide Edib Adıvar, Ziya Gökalp, Yusuf Akçura gibi isimlerle birebir görüşmüşlerdir. Türkistan'da bir ayaklanma: Basmacılar PADİŞAHIN CUMA SELAMLIĞINA KATILDILAR ◾ İstanbul'a gelenler arasında gazateci ve fikir adamı Fatih Kerimi de bulunur. Kerimi'nin buraya geliş amaçlarından biri Balkan Savaşı'nı yakından takip etmektir, diğer bir amacı ise Tataristan'da milliyetçilik adına yapılan faaliyetleri buradaki aydın zümreye duyurup destek almaktır. ◾ Dört Türk kızıyla yolları kesişen Kerimi, onlarla bir gün Sultan Reşad'ın cuma selamlığını seyrederler. Padişah geçerken onlara eliyle selam verir. ↪ Cuma selamlığında kızların üzerlerinde sıradan paltolar, başlarında da beyaz eşarp vardır. Bu, o dönemler için oldukça dikkat çekici olmuştur. Cuma selamlığı nedir? Cuma selamlığı, Osmanlı padişahlarının cuma namazlarına gidiş gelişlerine verilen isimdir. Bu, İslam devletlerinde yaygın bir gelenektir. DÖNEMİN PADİŞAH VE SADRAZAMI TEŞEKKÜR ETTİ ◾ Padişah onların varlıklarından haberdardır. Hatta Başyaver Halid Hurşid Bey, yanlarına gelerek padişahın selamını ve ekseriyetle memnuniyetini iletir. ◾ Dönemin sadrazamı Mahmud Şevket Paşa da kızlara, 'Türk milletine yardım için gösterdiğini fedakarlıklardan ötürü sizlere bilhassa teşekkürlerimi iletiyorum' şeklinde hislerini beyan eder. Mahmud Şevket Paşa kimdir? Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı askeri ve devlet adamıdır. 31 Mart İsyanı olarak bilinen ayaklanmanın bastırılmasında etkili olmuş bir isimdir. Sultan II. Abdülhamid'in saklı mirası DARÜLFÜNUN'UNDA KADINLARA ÖZEL KONFERANS ◾ Ümmü Gülsüm ve arkadaşları, Müdaafa-i Milliye merkezine bir mektup yazar ve kadınlar heyetinin kurulmasını talep eder. Mektupta şu öneriler bulunurlar: ➡ Yardım toplamak için hanımlardan bir heyet oluşturmalı; İstanbul bölgelere ayrılarak, hanımlar buralarda yardım toplamalıdır. ➡ Kadınlar arasında konferanslar düzenlenmelidir. ➡ Hanımlardan oluşan gruplar yaralı askerlerin tedavisine, yemeklerinin hazırlanmasına ve hatta gerekirse vatan savunmasında canını ortaya koyma da öncü olmalıdırlar. ◾ İşte, yukardaki öneriler kabul edilir ve böylece Müdafaa-i Milliye'nin Kadınlar Heyeti kurulmuş olur. ÖRNEK MÜSLÜMAN TÜRK KADINI ◾ Dilekçe sonrası Darülfünun'un konferans salonunda kadınların toplanmasına izin verilir. Altı bin kadının katıldığı bu konferansta: 'Vatan ve millet yolunda erkekler ile muhârebeye gidip can veren, onları gayrete getiren İslâm kadınlarını, Hz. Âişe'yi hatırlayalım. Biz Müslüman kadınları olarak da bugün varlığımızı gösterelim' Der. ◾ Kemalova'nın bu sözleri Türk kadınına büyük moral olur. İşte, Kemalova Türk halkına beş ay boyunca hem cephe gerisinde hem de kürsülerde vatan davasını savunur. Darülfünun ne demek? Darülfünun, Arapça 'dar' ve 'fünun' sözcüklerinin birleşmesiyle meydana gelmiş olup 'üniversite' manasına gelir. Darülfünun'un adı günümüzde, İstanbul Üniversitesi'dir. EN DEĞERLİ EŞYALARINI BAĞIŞLADILAR ◾ Müdafaa-i Milliye'nin Kadınlar Heyeti'nin faaliyetleri hız kesmeden devam eder, yapılan her toplantıya daha fazla hanım katılır. Bir yandan Balkan Savaşı devam etmektedir. Bunun için çok miktarda yardım toplanır. ◾ Örneğin Petersburg'tan bir hanımefeni bileziğini, Orsk'tan bir kadın ipekli yeleğini gönderir. Toplantıya katılım gösteren hanımlar ise yanlarındaki değerli ne varsa verirler. Hatta bunlar arasında gözlük gibi zaruri ihtiyacını verenler dahi bulunur. ◾ Kısacası başta Osmanlı ve Türk dünyasının her bir köşesinden hanımlar, Balkan Savaşı'nda ellerinden geleni hatta fazlasını yaparak tarihe kazınmışlardır. Türklerin ilk kadın hükümdarı Tomris