Top bataryalarının şekillendirdiği kent: Paris

▶ Şehir kurmak, yolları, sokakları, meydanları tasarlamak, taşlar üzerinde yeni bir dünya inşa etmek her zaman bir medeniyetin bakış açısını yansıtma meselesiydi. ▶ Batı veya Doğu, Çin, Hint veya Osmanlı fark etmeksizin neredeyse her medeniyet, kültürünü ve tarihsel birikimini kentlerinin sokaklarında canlandırdı. Bu yönüyle şehir, insanlara öğretilmek ve aktarılmak istenen birikimin yegane kaynağı oldu. Geleneğin peşinde modern bir mimar Sedad Hakkı Eldem ▶ Hz. Peygamber (SAV) 'Şehirlerin Şahı' Medine'yi kurarken, İslam'ın tecessüm eden şahsiyetini ve Kur'an'ın ilahi öğretisini yeryüzünde imar etmeye başladı. ▶ Medine; merkezlere yerleşen ibadet alanları, mahremiyeti muhafaza eden çıkmaz sokakları, yerleşim yerleri etrafında şekillenen ticaret birimleri, bir yanı ile amorf ve sürpriz dolu ve heyecanlı, diğer bir yanı ile düzen ve intizamı tesis eden dokusuyla dinimiz İslam'ın yeryüzündeki simgesi idi. Mimari eserlerin dayanıklılığını ve aydınlığını sağlayan tonozlar ▶ İslam'ın şehir planlaması bu şekilde gelişirken Batı'nın ve Hıristiyan medeniyetinin şehir planlaması Eski Yunan uygarlığının öğretisi etrafında teşekkül ediyordu. ▶ Miletoslu bir düşünür olan Hippodamos'un keşfettiği, kentleri birbirine dik kesen yollarla ve bunların arasında kalan kare ve dikdörtgen formlarla kentlerin planlanması yöntemi Batı'da yüzyıllarca devam edecek bir yöntem olarak mimariye yerleşti. Miletos: Büyük Menderes Nehri'nin hemen ağzına yakın, deniz kıyısında bir antik liman şehri Çin Seddi ile ilgili 15 ilginç bilgi ▶ Demografinin değişimi, sanayinin gelişimi, coğrafyanın şekillenişi, tarihin seyri gibi pek çok farklı etmen de şehirlerin planlamasında etkili olan diğer unsurlardı. ▶ Tarihten gözlemleyebildiğimiz kadarıyla şehir planlamasında yöneticiler ve liderler de, mimarlar, entelektüeller kadar söz sahibiydi. Bu anlayışın en ikonik ve çarpıcı örneği ise Paris'te gün yüzüne çıktı. Taşa kazınan tarih: Kitabeler ▶ Köklü bir tarihe sahip Paris, 1789 yılında tüm dünyada büyük bir değişime kapı olacak Fransız İhtilali'nin merkezindeki şehirdi. ▶ Fransa'daki mutlak monarşiyi deviren Fransız halkının ilk ayaklanmasına Paris ev sahipliği yapmış, yeni kurulacak olan düzeni etkilemişti. İslam mimarisinin kıblesi: Kabe ▶ Nehrin ikiye böldüğü Paris ihtilalden önce yuvarlak, etrafı surlarla çevrili yaklaşık beş yüz hektarlık bir alana yayılan entelektüel bir şehirdi. ▶ Kentte kuzey uçtan güneye uca, yaklaşık yarım saat içinde hızlı bir şekilde yürümek mümkündü. Paris'in bu yapısı en azından şehir özelinde ihtilali kolaylaştıran bir unsurdu. Medeniyetin kökleri: Şehirler ▶ Fransız Devrimi'nin ardından Fransa'nın yöneticisi olan Napolyon Bonapart, Paris'in şehir yapısını ihtilallere kolaylık sağlayacak bir tehdit unsur olarak değerlendirdi. ▶ Bonapart Paris'i yuvarlak meydanlara top bataryalarını yerleştirerek, olası bir halk ayaklanmasında toplar halkın üzerine ateşlendiklerinde, insanların kaçabilecek bir yer bulamayacağı bir düzende planlattı. Eşsiz bir mimari malzeme: Kerpiç ▶ Herkesin büyük bir hayranlık duyduğu, hayallerini süsleyen bu köklü kentin planlamasını olağanüstü niteliksiz olarak değerlendiren bilge mimar Turgut Cansever, Paris'i şu cümlelerle tarif ediyordu: 'Zamanında Napolyon Bonapart Paris'i yeniden kurarken, önce yuvarlak meydanlar çiziyor. Onları birleştiren geniş bulvarlar ekliyor ve iki tarafına da altı katlı apartmanlar yerleştiriyor. Kendisi topçu subayı olduğu için stratejisi şöyle: Yuvarlak meydanlara top bataryalarını yerleştiriyor, muhtemel bir halk ayaklanması durumunda toplar halkın üzerine ateşlendikleri zaman ayaklananların kaçacakları yer yok. İşte bu Paris'i, kendisine aydın diyen Türk budalaları şehir zannediyor. Bir zaman sonra insanlar en yakınlarındaki hazineleri görmeyip, başka yerlerdeki şeyleri görmeye çalışır hale gelmişler. Tabi aptallık, insanın burnunun ucundan ötesini görmemesi demektir, değil mi? Yani o da insanlıkta en yaygın olan hastalıktır ve bulaşıcıdır.' Turgut Cansever Mimar Sinan'ın baş mimar oluşu ve Hassa Mimarlar Ocağı ▶ Dolayısıyla dünyanın en çok ziyaret edilenşehri, tarihi yapıları ve kaldırım taşı çekiciliği ile turistlerin rüyası Paris, güzel olarak nitelendirilmesinin arka planında askeri ve siyasi hedeflerle tasarlanan bir kentti. ▶ Ayrıca günümüzde Paris, kent merkezinde yaşayan 2 milyon kişinin geride kalan 6 milyondan izole edildiği yüksek yoğunluklu bir 'dış bölge' barındırmakta. Osmanlı'da orman yangınları ile mücadele ▶ Medeniyetlerin anlayış ve uygulayış biçimleri en bariz şekilde şehirler üzerinden okunur. Çünkü şehir hem manen üzerine sinen kokusu hem de görüntüsü ile bir medeniyetin kimlik kartıdır. ▶ Bu minvalde iki rakip medeniyetin şehirleri de birbirlerinden çokça farklılık gösterir. Muhtasar olarak, İslam şehirleri kucaklayıcı, kapsayıcı bir yapıda iken Batı şehirleri soğuk ve ürkütücü özellikleri ile öne çıkar. Medeniyetin kökleri: Şehirler