Toprağın çocuğu mimar: Hassan Fathy

🔹 Mısır mimarisinin en önemli isimlerinden olan Hassan Fathy, yaklaşık 60 yıl boyunca gerek fikir dünyasıyla gerekse mimari eserleriyle büyük bir coğrafyada söz sahibi olmuş, tarihin önemli adım taşı mimarlarından biridir. 🔹 İslam mimarisinin ve Mısır'ın övünç kaynağı olan güzide şahsiyet İskenderiye ve Kahire'nin elit toplumunda çocukluk yıllarını sürdürür. Avrupa deneyimi ve modern mimarlık tecrübesi üstün kimselerden aldığı eğitim, hayatının ilerleyen dönemlerinde büyük ölçüde etkili olur. Yeryüzünü kaplayan afet: Betonarme 🔹 Batı mimarlığını iyi derecede analiz etmesi Hassan Fathy'yi Avrupa klasisizmini eleştirebilecek, Batı medeniyetine karşı anti-tez üretebilecek bir noktaya taşır. 🔹 Hassan Fathy, Cemil Meriç'in 'izmler bize giydirilmiş deli gömleklerdir' sözünün bir takipçisi gibi, baskıcı ideolojik ifadelerin, mimaride kabul gören tanınmış üslupların pençelerinde esir kalmadan özgün ve kimlikli bir kıvılcımın önderliğini üstlenir. İslam mimarisinin kıblesi: Kabe 🔹 Modern mimarinin sayesi altında herkesin kendine bir köşe bulduğu ve etkilendiği atmosferde Fathy, hem modernizme inceleme noktasında yakın durur hem de modernizmden anlayış olarak uzak bir konuma yerleşir. 🔹 Modernizmin küt dikdörtgen, kare formlu, 90 dereceli sürprizlerden azade monoton yapılar, ızgara şeklinde döşenmiş, yerleşmiş ve kurulmuş ruhsuz şehirler Hassan Fathy'nin mimari olarak en eksik gördüğü özelliklerdir. İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan 🔹 20. yüzyılda yapı teknolojisinin nihai ürünlerinin mimaride alternatifi düşünülmeksizin istimali, o dönem için kült bir olgu haline gelir. 🔹 Hassan Fathy dünyanın maruz kaldığı teknolojik istimale karşı, kültürün dinamik olgularıyla mücadele verir. Bu sayede topraklarında Batı hegemonyasının istilasını engel olur, tarihin derinliklerinde saklı inşai ilmi Mısır topraklarında yeniden canlandırır. Dünyadaki ilk gıda standardı: Kanunname-i İhtisab-ı Bursa 🔹 Fathy'nin mimarlığında şehir ve toplum arasındaki ilişki önemli bir konum teşkil ediyordu. İki kavramın birbirini etkilediği ve birbiriyle iletişim halinde olduğu gerçeği yapılarında tezahür etti. 'Eğer size 1 milyon sterlin verilseydi ne yapardınız? Bize gençliğimizden beri sürekli sorulan bu soru hayal gücümüzü çalıştırırdı. Bu soruya iki olası cevabım vardı: Birincisi bir yat alıp ve bir orkestra kiralamak ve arkadaşlarımla birlikte Bach Schumann ve Brahms dinleyerek dünyayı dolaşmak; diğeri ise fellahların benim istediğim hayat tarzı sürerek yaşayabilecekleri bir köy inşa etmek.' Hassan Fathy Ölüleriyle yaşayan medeniyet: Osmanlı 🔹 Modernizmin geçmişi yok sayarak mimaride tamamen bağımsız bir yol çizmesi bir süre sonra dönem insanları tarafından yadırganmaya ve sorgulanmaya başlar. 🔹 Tam bu vakitlerde geleneğe sıkı sıkıya bağlı bir mimar olarak mimarlık sahnesinde beliren Hassan Fathy, uluslararası camiada yapıları ve yöresel üslubuyla büyük bir taltif görür. Müslümanların kurduğu kadim şehir: Basra 🔹 Modernin sıkıcı atmosferinden yorulup kaçan toplumlar çareyi, Hassan Fathy'nin geçmişten harmanlayarak önlerine sunduğu hayat-bahş malzemelerde bulur. 🔹 Hassan Fathy ucuz, sağlıklı, estetik ve oldukça kolay bir yöntemle inşa ettiği toprak yapılar modern konutlar ve yapılar arasında mahsur kalmış kimseler için de bir kaçış noktası oluşturur. Tarihin en büyük camisi Samerra 🔹 Hassan Fathy mimaride en önemli özelliği 'bir yerde yapı yapmak değil, bir yerden yapı oluşturmak' olarak düşünür ve yapısını oluşturduğu yerde devşirme bir malzeme kullanmaz. 🔹 Bir başka deyişle usta mimar, bir başka yerin teknolojisini, olanaklarını o yerin kültürel özelliklerine uydurmaya değil, o yerin mevcut teknolojik olanaklarını kullanmaya çalışır. Medeniyet membaı şehir: Herat 🔹 Mısır coğrafyasında yoğun bir malzeme olarak karşımıza çıkan kerpiç, Hassan Fathy'nin ellerinde çağdaş bir yoruma uğrar. 🔹 Özgün ve benzersiz bir biçime kavuşan tarihi çağlar ötesine dayanan kadim materyal, Hassan Fathy denilince akla gelen ilk unsur olur. Sa'd bin Ebu Vakkas'ın kurduğu ilim şehri: Kufe 🔹 Ayrıca Fathy, kerpiçin ucuz, ekonomik ve kolay yolunu fakirler için ev yapmakta kullanır ve halkın gönlünde büyük bir yer edinir. 🔹 'Niçin evlerimizin yapımında Allah'ın bir lütfu olan bu malzeme kullanılmıyordu? Ve niçin köylülerin evleri daha iyi değildi ve arazi sahiplerinin evleriyle aralarında bir fark olması gerekiyordu? Her ikisi de kerpiçten yapılır ve daha iyi tasarlanıp konforlu ve güzel olabilirlerdi.' Dünya ve ahiretin çıbanı: Günahlar