Türk Dil Bayramı nedir?

🔹 'Şimden girü hiç kimesne kapuda ve divanda ve mecalis ve seyranda Türki dilinden gayri dil söylemeye.' Bu sözler Karamanoğlu Beyliği'nin varisi Karamanoğlu Mehmet'e ait. 🔹 Karamanoğlu, kadim Türkçemizin günümüze kadar ulaşması ve dilimizin canlı kalması için 13 Mayıs 1277'de bu fermanı 7'den 70'e tüm ahaliye ilan etmiştir. 🔹 13. yüzyıla tekabül eden bu dönemde Farsça oldukça popüler bir dildir. Karamanoğlu Mehmet Bey ise Türkçe dışında dil kullanılmamasını istemiş ve bu doğrultuda kurallar koymuştur. 🔹 Bilhassa Türkçenin yaşatılması için elinden geleni yapmış ve adını tarihe altın harflerle yazdırmıştır. Mehmet Bey'in bu adımı, Türk kültür birikimi içinde oldukça önemli bir olay olarak tarihe geçmiştir. 2024 Türk Dünyası Kültür Başkenti 🔹 Türkçemizin dünya dillerindeki yerinden, Türk lehçelerinden ve Türk topluluklarından bahsetmeden önce kısaca Karamanoğlu Mehmet'i ve kurduğu beyliği anlatalım istiyoruz. 🔹 Karamanoğlu Mehmet Bey'in nerede ve hangi yılda doğduğu net şekilde bilinmese de subaşısı Kerimüddin Karaman Bey'in en büyük oğlu olduğu bilinmektedir. 🔹 Ömrü Moğol mücadelesiyle geçen Mehmet Bey, Türkçeyi ilk kez devlet dili olarak ilan eden, Karamanaoğulları Beyliği'nin üçüncü ve en büyük hükümdarıdır. 🔹 1261 ve 1277 yılları arasında beyliğin şehirleri arasında; Konya, Aksaray, Niğde, Kayseri, Sivas, Ankara, Akşehir, Afyon ve Kütahya yer almaktadır. Türklerin tarihi başkenti Ötüken 🔹 21 yaşında beyliğin başına geçmiş ve 16 yıl beyliği idare etmiştir. 1277 yılında ise hayatı boyunca mücadele ettiği Moğollar tarafından şehit edilmiştir. Mezarı Karaman'ın Ermenek ilçesine bağlı Balkusan köyünde bulunur. 🔹 Bu ferman İbn-i Bibi'nin bir eserinde Farsça olarak geçmektedir. 15. yüzyılda Yazıcıoğlu Ali tarafından Tevarih-i Al-i Selçuk ismiyle Türkçeye çevrilmiştir. Eser günümüzde Topkapı Sarayı'nda muhafaza altına alınmıştır. İbn-i Bibi kimdir? 13. yüzyılda yaşamış İranlı yazar ve tarihçidir. Kendisi, 13. yüzyıl boyunca Anadolu Selçuklu Devleti tarihi birincil kaynak yazarı olarak bilinir. Yazıcıoğlu Ali kimdir? Yazıcıoğlu Ali, 15. yüzyıl Anadolu'da yetişmiş en önemli tarihçilerimizden biridir. 🔹 Gelelim Türkçemizin önemine ve konuşurlarına. Günümüzde Adriyatik'ten Çin Seddi'ne, Sibirya'dan Akdeniz'e kadar oldukça geniş bir coğrafyada 250 milyonu aşkın insan Türkçe konuşmaktadır. 🔹 Dünyada en fazla konuşulan beşinci dil olan Türkçemizin tam 6 alt grubu ve 39 lehçesi vardır. Bunlardan 100 milyonu ise Anadolu Türkçesi ile iletişim kurar. Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? 🔹 Apayrı kıtalara yayılan milyonlarca Türk ve Türkçe konuşuru, kendi lehçeleriyle coğrafya fark etmeksizin birbirini anlar. Harf değişimleri, farklı alfabe gibi etmenler devreye girdiğinde lehçeler değişkenlik gösterse de Türk lehçeleri konuşurları birbirilerini rahatça anlayabilmektedir. 🔹 Anlattığımız bu duruma 'ben' zamirini örnek verebiliriz. Birçok lehçede 'ben' olarak geçse de Kazak ve Kırgız Türkçesinde yani Kıpçak grubunda 'men' şeklinde karşımıza çıkar. Ama bu yine de biz 'men'in ne olduğunu rahatlıkla anlayabiliriz. 🔹 Bir diğer örneğimiz ise günlük hayatta oldukça sık kullandığımız bir kelimeden verelim. Türkiye Türkçesinde 'su' bazı lehçelerde 'suv' olarak bazısında ise 'sub' olarak karşımıza çıkar. 🔹 Örneğin 'anne' sözcüğü Kırım Tatar Türkçesinde 'ana', yuvarlaklaşması ile meşhur olan Özbek lehçesinde ise 'ona' olarak kullanılmaktadır. Türk dünyasından büyük adım: Ortak alfabe 🔹 Kazak, Kırgız, Tatar, Başkurt, Nogay, Karakalpak, Kumuk, Karaçay- Balkar, Kırım Tatar lehçeleri Kuzeybatı yani Kıpçak grubunda yer alır. Güneybatı yani Oğuz grubunda; Türkiye, Azerbaycan, Türkmen, Horasan, Halaç ve Gagavuz lehçeleri bulunur. 🔹 Kuzeydoğu diğer adıyla Sibirya sınıfında; Altay, Hakas, Tuva, Yakut, Dolgan, Tofa, Şor, Sibirya Tatarları bulunurken Güneydoğu diğer ismiyle Karluk sınıfındaysa Özbek ve Uygur lehçeleri vardır. 🔹 Sonuç olarak toparlamak gerekirse Karamanoğlu Mehmet Bey'in başlattığı Türkçe hassasiyetini bir miras olarak algılayıp ona göre hareket etmeliyiz. Dünyanın her bir yerinde bulunan Türk devletleri ve toplulukları Türk tarihine katkı sağlamak adına her türlü adımı atıyor. 🔹 Son yaşanan 'Ortak Alfabe' gelişmesi ve Orta Asya yerine Türkistan sözcüğünün Milli Eğitim müfredatındaki kitaplarda kullanılacak olması yüzleri güldüren bir gelişme. Bu gelişmelerin devam gelmesi temennisiyle. Orta Asya değil Türkistan

Türk Dil Bayramı nedir?

KARAMANOĞLU MEHMET BEY FERMANI