Türk mezarı ile ünlü Caber Kalesi

◼ Suriye'de yaşanan sıcak gelişmeler sonrası Caber Kalesi gündeme geldi. Bu kale, tarihte yaşanan pek çok önemli olaya tanıklık etmiştir. ◼ Bunlardan biri şüphesiz Süleyman Şah'ın naaşının bir zamanlar burada bulunmasıdır. Yanı başımızda, ata toprağı kabul edilen bu kalenin neden önemli olduğunu sizler için derledik. Naaşı üç kere taşınan Süleyman Şah ◼ Caber Kalesi, tarihi değeri oldukça fazla olan bir yapı. Kuzey Suriye'de Fırat Nehri'nin orta kısmının sol sahilinde ve Rakka'nın elli kilometre batısında, volkanik bir tepe üzerinde yer almakta. RAKKA NERESİ? ◼ Rakka, Suriye'nin kuzeyinde Fırat Nehri üzerinde yer alan bir belde. Rakka'nın batısında, Halep'ten 160 km uzaklıkta. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tarafından kontrol edilmekteydi. ◼ Caber Kalesi ve civarı, İslam'ın yayılmasından önce Devser/Dawsarôn olarak anılır. Musul-Halep yolu üzerindeki bu yer adını, Hîre Devleti'nin kurucusu Nu'mân bin Münzir'in adamlarından biri olan Devser'den almıştır. HÎRE DEVLETİ ◼ Hîre, Irak ile Kûfe arasında bulunan Mezopotamya'daki antik bir şehir. Hîra Devleti ise 300 ile 602 yılları arasında başkenti Hîre olan güney Irak'ta hüküm sürmüş Arap krallığıdır. Geçmişten bugüne 13 yılda Suriye'de neler oldu? LAHMÎLER ◼ Lamîler, III-VII. yüzyıllar arasında Irak'ta hüküm sürmüş Hıristiyan Arap hanedanına verilen bir isimdir. 7. yüzyıla gelindiğinde yani 640 yılında kale, İyâz b. Ganm tarafından fethedilir. İYÂZ B. GANM ◼ İyaz b. Ganm, ünlü kumandan ve bir sahâbîdir. Sonradan Müslüman olmuş bu kişi, sevgili peygamberimizin Bedir, Uhud ve Hendek gazvelerine katılmıştır. ◼ Kale, 10. yüzyıla kadar Cezîre valileri tarafından yönetilmiştir. Birçok kez el değiştiren yapı bir ara Fâtimîlerin hakimiyetine de girmiştir. Türklerin bölgeye ve kaleye gelişi Selçuklular zamanında olmuş. ◼ Selçuklu döneminde ise Ca'ber bin Sâbık el-Keşyrî ele geçirir. Bunun üzerine Melikşah Halep'e sefere çıkınca eşkıyaların yerleştiği bu kaleyi fetheder. Suriye'deki 61 yıllık Baas rejimi çöktü! Suriye'de bugün neler oldu? ◼ Bir dönem sonra Melikşah, Sâlim b. Malik ile bir anlaşma yapar. Bu anlaşmaya göre Sâlim b. Malik Halep'teki haklarından vazgeçerek kalenin yeni sahibi olur. ◼ Kalenin serüveni elbette burada bitmemiştir, yine pek çok kez el değiştiren tarihi yapının yeni sahibi, 1146 senesinde kaleyi zapt eden Musul Atabeyi İmâdüddin Zengî'dir. Musul Atabeyi İmâdüddin Zengî I. İmâdüddin Zengî, Büyük Selçuklu Devleti'nin Musul ve Haleb Atabeyi ve Zengi hanedanının kurucusudur. ◼ Musul Atabeyi İmâdüddin Zengî döneminde Caber Kalesi'ne pek çok yeni kısım eklenmiştir. Bu Zengî'nin kalede pek çok imar faaliyeti yürüttüğünü gösteriyor. ◼ Bunun en bariz örneği ise Zengî döneminde inşa edilen minaredir. Bu yapı uzaktan dahi çok net bir şekilde görülmektedir. Caber Kalesi, o kadar stratejik bir konumdadır ki günümüze kadar pek çok devlete, medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Yeterince şükrediyor muyuz? ◼ Nureddin Zengî'nin vefatından sonra kaleyi Selâhaddin Eyyûbî zapt eder. İlerleyen zamanda Hârizmşahlar kaleyi yağmalar. 1260 yılına gelindiğinde ise tarihi yapı İlhanlıların eline geçmiş ve büyük bir yakıma sahne olmuştur. ◼ Burası belli dönemler Türk ve Arap topluluklarının kışlak ve yaylak mekanı olarak kullanılmış.1336 senesinde kaleyi eski hüviyetine kavuşturmak isteyen Memlük hükümdarı el-Melikü'n Nâsır tarafından restore ettirilmiştir. ◼ Kale, Memlüklerden sonra Osmanlı İmparatorluğu himayesine girer. Caber Kalesi, Osmanlı himayesindeyken Rakka kazasına bağlanmış bir belde olarak karşımıza çıkar. ◼ Burası 1918 senesine gelindiğinde İngilizler tarafından işgal edilir. Bunun ardından Suriye'ye bağlanmış ve uzun yıllar Fransa mandası olarak kalmıştır. Veda Hutbesi'nden günümüze mesajlar ◼ Süleyman Şah türbesinin bir zamanlar burada bulunması ve birçok medeniyete ev sahipliği yapması kaleyi oldukça özel ve önemli kılmaktadır. ◼ Bugün ise Caber Kalesi bağımsızlığını kazanmış durumda. Özgür Suriye Ordusu, Esed rejiminden bölgeyi arındırdı. Şimdi burada yapılacak pek çok inceleme yeni bilgileri ortaya çıkacarak ve dünya tarihine ışık tutacak.