Unutulan İlk Dünya Savaşı: Kırım Harbi

◾ İlk dünya savaşı olarak kabul edilen Kırım Harbi, 4 Ekim 1853-30 Mart 1856 tarihleri arasında gerçekleşmişti. Bir tarafta Çarlık Rusya diğer tarafta ise Osmanlı, İngiliz ve Fransız güçleri bulunmaktaydı. ◾ Osmanlı, İngiliz ve Fransız ordularının zaferiyle sonuçlanan savaş sonrası Osmanlı galip gelmesine rağmen hem ciddi bir borç yükü altına girmiş oldu hem de Islahat Fermanı'nı ilan etti. 93 HARBİ: BALKANLARIN TARİHİ VE SİYASİ MANZARASINDA BİR KIRILMA NOKTASI ◾ Osmanlı Devleti içinde yaşayan Ortodoksların hamiliği politikası üzerinden Osmanlıyı yok etmeyi düşünen Ruslar, İngilizlere teklif götürdü. Ama ingilizler Osmanlının paylaştırılması fikrine şiddetle karşı çıktı. Bunun üzerine Ruslar Osmanlılardan tüm Ortodoksların koruyuculuğunu istediler. Osmanlıların teklifi reddetmesi ile saflar belirginleşmeye başladı. ◾ Fransa ve İngiltere bu durumda Osmanlıların yanında yer aldı. İngiltere ve Fransa Rusya'nın sıcak denizlere inmesini ve Avrupa'da nüfuz kazanmasını istemiyordu. Böylece tarihte ilk defa Osmanlı-İngiliz-Fransız birliği oluştu. ◾ 22 Haziran'da Eflak ve Boğdan'a Rus orduları güvenlik gerekçesi ile girdi. Bu gelişme üzerine Viyana'da toplanan Batılı devletler Rusya'ya nota verdiler ve notanın bitiş tarihinden itibaren savaş başlamış oldu. ◾ Savaşın başlangıcında Balkanlar'da başarılı olan Osmanlı ordusunun Kafkaslardaki başarısızlığı sonrası İngiltere ve Fransa savaşa dahil oldu. ◾ Kırım Harbi bu yönüyle modern anlamda ilk dünya savaşı olarak kabul edilir. Rusya karşısında Osmanlı, İngiltere, Fransa, Sardinya, İsviçreli gönüllüler yer aldı. OSMANLI ORDULARI SEFERE NASIL ÇIKARLARDI? ◾ Tuna, Kafkasya ve Karadeniz olmak üzere üç ana cephede ilerleyen savaş esasında müttefiklerin Kırım'a çıkmaları ile şöhret buldu. 20 Eylül 1854'te 30 bin Fransız, 21 bin Britanyalı ve 60 bin Osmanlı askerinden oluşan müttefik kuvveti 89 harp ve 267 nakliye gemisiyle Kırım'a çıktı. Bu daha önce Karadeniz'de görülmemiş bir hadiseydi. ◾ Çar I. Nikolay'ın ölümü üzerine tahta çıkan II. Alexandr, barış istedi. Böylece dünya tarihinin ilk dünya savaşı sona erdi. 30 Mart 1856 tarihinde Paris Antlaşması imzalandı. Kırım Harbi'ndeki önemli çarpışmalar ▪ Kalafat Muharebesi: 28 Ekim 1853 ↪ Osmanlı ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Osmanlı ordusu kazandı. ▪ Oltenitsa Muharebesi: 2-11 Kasım 1853 ↪ Osmanlı ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Osmanlı ordusu kazandı. ▪ Sinop Baskını: 30 Kasım 1853 ↪ Sinop'ta Rus donanması Osmanlı donanmasını yaktı. Bu savaş yelkenli ahşap gemilerin son defa kullanıldığı, patlayıcı mermilerin ilk kullanıldığı savaş olarak tarihe geçti. ▪ Silistre Kuşatması: 14 Nisan - 23 Haziran 1854 ↪ Osmanlı ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Osmanlı ordusu kazandı. ▪ Alma Muharebesi: 20 Eylül 1854 ↪ Müttefikler ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Müttefik Orduları kazandı. ▪ Balaklava Muharebesi: 25 Ekim 1854 ↪ Müttefikler ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaş sonuçsuz kaldı. ▪ Inkerman Muharebesi: 26 Ekim ve 5 Kasım 1854 ↪ Müttefikler ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Müttefik Orduları kazandı. ▪ Gözleve Muharebesi: 17 Şubat 1855 ↪ Osmanlı ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Osmanlı ordusu kazandı. ▪ Sivastopol Kuşatması: 24 Eylül 1854 - 9 Eylül 1855 ↪ Müttefikler ve Rus ordusu arasında gerçekleşti. Savaşı Müttefik Orduları kazandı. ▪ Kars Kuşatması: 16 Haziran - 25 Kasım 1855 ↪ Kırım Savaşı'nın son büyük çaplı askerî harekâtı olan Kars kuşatması sonucunda Ruslar Kars'ı işgal etti. Kırım Harbi'nin etkisi ◾ Kırım Harbi, toplumların hafızasını etkilemiş ve dönüştürmüş bir tarihi hadiseydi. Öyle ki vatan savunması denilince akla gelen ilk eserlerden olan Vatan Yahut Silistre bu savaşın etkisiyle kaleme alınmıştı. ◾ Yine Tolstoy Sivastopol Skeçleri'ni, Jasper Kent Çarın Laneti kitabını ve Iron Maiden The Trooper şarkısını Kırım Harbi'nden etkilenerek yapmıştı. İtalyan birliğine giden yol Kırım'dan geçmişti ◾ Kırım Savaşı'na asker göndererek İngilizler ve Fransızların desteğini kazanan Sardinya-Piemonte Krallığı ileride ilan edilecek olan İtalyan siyasal birliği için önemli bir dayanak bulmuştu. ◾ İki dünya savaşında da etkisiz olsa da kendisine önemli bir rol biçilen İtalya 1871 yılında siyasal birliğini sağlayacak ve sömürgecilik yarışına dahil olacaktı. Modern hemşirelik kırım Harbi sırasında ortaya çıkmıştı ◾ Modern hemşireliğin kurucusu olarak kabul edilen İngiliz Hemşire Florance Nightingale, yaralılara bakmak için İngiltere'den Osmanlı topraklarına gelmişti. ◾ Selimiye Kışlası'nda gece-gündüz fark etmeksizin yaralılarla ilgilendiği için 'Lambalı Kadın' olarak tanınan Florence Nightingale, savaşın sonunda İngiltere'de kendi hemşirelik okulunu kurmuştu. ◾ 19. yüzyılın en büyük savaşlarından birisi olan Kırım Harbi, Osmanlılar ile İngiltere - Fransa'nın beraber çarpıştığı ilk ve tek savaş olması yönünden dünya tarihinde ayrıcalıklı bir noktaya sahip. ◾ Osmanlı hakimiyetinin ardından günümüzde Kırım üzerindeki güç odaklarının sürekli bir çarpışma halinde olması bölgenin siyasi ve tarihi olarak içinde bulunduğu girdabın adeta özeti.

Unutulan İlk Dünya Savaşı: Kırım Harbi

Dünyada