Zihinlere işleyen kod: Mankurtlaştırma

◼ Türk destanlarında geçen bir işkence yönetimi var adı, Mankurtlaştırma. Kulağa oldukça garip geliyor değil mi? Ama şimdi anlatacaklarım size daha da ilginç gelecek. ◼ Eski Tung-hular soyundan gelen ve Moğol oldukları düşünülen Juan- Juan adlı barbar bir toplum, tutsak ettiği insanları işlerine yarar bir şekilde köle haline getirmek için mankurtlaşma adı verilen canice bir yöntem kullanmışlardır. Juan- Juanlar kimdir? Eski Tung-hular soyundan gelen Moğol ırklı Juan-juanlar, IV-VI. yüzyıllar arasında Merkezî Asya'da bazı göçebe kavimleri birleştirerek bir devlet kurmuşlardır. Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? ◼ Juan Juanlar tarafından esir alınan kişiler önce çöle götürülür ve elleri ve ayakları bağlanır. Boyunlarına demirden bir halka takılır ve kızgın çölde aç, susuz günlerce kurtarılmayı beklerler. ◼ Tabii bu süreçte kimse yardımlarına gelmez ve bu insanlar zamanla kendilerinden geçer. Tutsak edilenlerin saçları kazınır ve ardından canlı canlı derileri yüzülür. ◼ Tutsak; açlık, susuzluk ve sıcak ile beraber iyice kendini unutur hale gelir. Sonrasındaysa daha yeni kesilmiş olan bir devenin boyun derisi gerdirilerek kişinin kafasına dikilir. ◼ Yeniden çıkmaya başlayan saç, dışarı doğru değil de bu sefer içeri yani beynin bulunduğu kısma doğru uzar. Bu, bir insanın hayatta yaşayacağı en trajik anlardan biri… Baş üstünde taşınan gelenek: Türkistan Başlıkları ◼ Çölde bu işkenceye maruz bırakılan belki 200 kişiden 6'sı hayatta kalıyordu. Çünkü öyle bir işkence yöntemi, öyle bir acı ki bu, birçoğu buna dayanamayıp son nefesini oracıkta vermekteydi... Hayatta kalan yani mankurtlaştırılan insanlar; aç ve susuz bir şekilde yine çölün ortasında yalnızlığa terk edilmekteydi. ◼ Acı içindeki kıvranan bu insanlar; ne isimlerini, ne ailelerini, ne de insan olduklarını hatırlarlar yalnızca bir kişi hariç. Evet, o da kafa derilerini yüzen insan, onu asla unutmazlar. ◼ O ne derse, ne isterse yaparlar. Böylece sadece nefes alabilen bir canlıya dönüşür bu esirler. Aslında buna bir nevi 'ilkel robotlaşma' da diyebiliriz. Manas diyarı Kırgızistan ◼ 1800'lü yılların başlayan mankurtlaştırma, Altay, Kırgız, Kazak destanlarında geçen 'mankurt' kavramını eserinde ilk kullanan isim Abiş Kekilbayev'dir. Kazak Türk'ü olan yazar, 'Küy' adlı hikâyesinde 'mankurtlaştırma'nın bireyden topluma trajedik bir şekilde nasıl kurgulandığı ortaya koyar. *Küy, Kazak Türkçesinde yanmak anlamına gelen 'türkü' manasında kullanılır. Abiş Kekilbayev kimdir? Kazakistanlı hikaye, roman, tiyatro ve eleştiri yazarı olan Abiş Kekilbayev, 1939 yılında Kazakistan'ın şehri olan Ondy'de dünyaya gelir ve 11 Aralık 2015 tarihinde Kazakistan'ın başkenti Astana'da hayata gözlerini yumar. (Astana'nın günümüzdeki adı Nur-Sultan'dır.) ◼ 12 yıl sonra ise Cengiz Aytmatov bu terimi ele almış ve Beyaz Gemi ile Gün Olur Asra Bedel eserlerinde işlemiştir. Gün Olur Asra Bedel'de Jolaman isimli genç, bu işkenceye maruz kalır. ◼ Romanda, Jolaman'ın annesi olarak karşımıza çıkan Nayman Ana, oğlu tarafından öldürülür. Çünkü bu öylesine bir işkencedir ki kişi, ne annesini ne babasını ne de kendini hatırlar. Cengiz Aytmatov Kırgız Edebiyatının zirve ismi Cengiz Aytmatov ortaya koyduğu eserlerle dünya edebiyatında tartışılmaz bir yer edinmiştir. Türk kültürünün zenginliğini ve geleneklerini, satırlarıyla ilmek ilmek işleyerek dünyaya anlatmıştır. Aytmatov'un düşündürücü eseri: Gün Olur Asra Bedel ◼ Sonuç olarak büsbütün mankurtlaşan kişi, yalnızca onu mankurtlaştıran insanı dinler. İşte, bu işkence yöntemi uzun yıllar, Türkistan'da varlığını sürdürmüştür. ◼ Fakat daha sonra bu kavram somuttan soyuta dönmüş ve yüzyılımızda 'düşünemeyen ve kendi başına karar veremeyen insanlar' için kullanılmaya başlanmış. ◼ Belki fiili olarak bu işkence yöntemi günümüzde mevcut olmasa da bir fikir bir asimilasyon politikası olarak uygulanmaktadır. Mankurt kavramı günümüzde 'Mankurtizm' adı verilen 'sosyal kimlik değiştirme ve öz köküne yabancılaşma' manasını karşılayan bir terim olarak sosyal psikoloji literatüründe yerini almıştır. Kazak Edebiyatı'nın zirvesi: Abay Kunanbayoğlu ◼ Mankurt efsanesi, Kırgızların meşhur destanı Manas'ta da geçmektedir. Orada da şöyle geçer: 'Başına şiri kiygizip mankurt kılıp alsak beyim?' yani, 'Başına yaş deriyi takıp mankurta dönüştürsek mi beyim?' ◼ Görüldüğü gibi Mankurt, Türk dünyasının oldukça aşina olduğu bir kavramdır. Gerek Ruslar gerek Çinliler zaman zaman bu asimile yöntemini uygulamıştır. Bu terim, Anadoluya kadar uzanmış ve 1990 yılında 'Mankurt' adında bir film dahi çekilmiştir. Manas Destanı Kırgızların milli destanı, Manas Destanı; Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatmaktadır. Aynı zamanda Manas, dünyadaki en uzun destan olma özelliğine sahiptir.

Zihinlere işleyen kod: Mankurtlaştırma

Mankurtlaşma nedir?