Ben bunu daha önce yaşamadım sendromu: Jamais vu

Yaşanılan bir olayı önceden de yaşadığımız hissi hemen hemen herkesin başına gelir. 'Dejavu' olarak adlandırılan bu durum, yaşanılan bir olayı daha önceden de yaşamışlık yahut görülen bir yeri daha önceden görmüş hissetme duygusuna deniyor. Bu durumun tam aksi ise bir olayı hiç yaşamamış gibi hissettiren 'jamais vu' sendromudur. Fransızca bir kelime olan jamais vu 'hiç görmedim' anlamına gelir. Dejavu ilk kez yaşadığımız bir olayı daha önce yaşamış hissini verirken, jamais vu isse belki de her gün yaşadığımız bir olayın ilk kez yaşıyormuş gibi gelmesine deniyor. Yaşanan bir durumun tamamen yabancı geldiği, sanki daha önce benzer bir deneyim hiç yaşanmamış gibi hissedilmesine yol açan bir bellek yanılmasıdır. Başka bir deyişle aslında çok iyi bilinen bir şeyin bilinmiyormuş gibi hissedilmesidir. Jamais vu yaşayan kişiler, daha önce yedikleri bir yemeği hiç tatmamışlar ya da eskiden gittiği bir yere hiç gitmemiş gibi hissedebiliyorlar. Bu durumu yadırgayıp Jamais vuyu hastalık sınıfına koymamak lazım. Jamais vu ne bir çeşit şizofreni ne de bir çeşit unutkanlıktır. Bu durum sadece 4-5 saniye süren aldanma seansı sadece. Fakat kısa bir süre içerisinde kendinizi hayattan soyutlanmış ve varlığınızı sorgular halde hissedebilirsiniz. Jamais vu sadece yaşanılan bir olayın unutulması şeklinde ortaya çıkar. Bu durum bazen çok iyi bildiğiniz bir şeyi bilmiyormuş gibi hissettirebilir. Hatta tanıdık birini anlık olarak bir yabancı olarak görebilir ve yıllardır çalıştığınız ofisin yollarını unutabilirsiniz. Uzmanlar bu durumun genelde beyin yorgunluğundan ortaya çıktığını söylüyorlar. Yorgun beyinde oluşan bir algı yanılması sebebiyle, dejavu veya jamais vu halleri yaşayabiliyoruz. Görülen, duyulan veyahut koklanılan her şey beyne her an bilgiler gönderir. Örneğin çilek yerken küçük şekerli bir meyve olduğundan, ilk çilek yeme deneyimlerimize kadar tüm bilgiler beyinde depolanır. Ama o anda bilgiyi isterken beyin gerekli bilgiyi vermekte gecikebilir. Bu durumda alınan sinyallerde yaşanılan olaya dair bir bilgi alamayınca sanki daha önce yapmamış gibi hissedilebilir. Dejavu günümüzde halk tarafından yaygın olarak bilinen bir durumken jamais vu pek bilinmez. Bunun sebebi ise, dejavu yaşadığınızda 'ben bunu daha önce yaşamıştım' diyebiliyor iken jamais vu yaşarken o anı daha önceden yaşadığımızı fark etmediğinizden bir tepki verememekten kaynaklanıyor. Eğer yaşadığınız şey size yabancı geliyorsa, yanınızdakileri tanımıyor gibi ya da bir ortamdan kendinizi soyutlanmış gibi hissediyorsanız içinde bulunduğunuz durum çok büyük ihtimalle jamais vu'dur. Bazen bir sözcüğü çok fazla tekrarlandığında o sözcük anlamını yitirir ve harf yığınına döner. Bu gibi anlam kaybetmelerini de içinde barındıran Jamais Vu, Deja Vu kadar ilgi toplayamasa da zaman zaman farkındalığımızın artmasına neden olur. Jamais vunun en dikkat çeken yanı ise yaşanılan bir olaya tekrardan objektif ve dikkatle bakmayı sağlayabilmesi. Sürekli görmekten detaylarını kaçırdığımız bir nesneye daha dikkatli bakarak ayrıntıların farkına varabiliriz. Sürekli görmekten detaylarını kaçırdığımız bir nesneye daha dikkatli bakarak bu sorgulama anını fırsata çevirebilir ve kaçırdığımız ayrıntıların farkına varabiliriz. Fight Club (Dövüş Kulübü)'ın yazarı Chuck Palahniuk Jamais Vu'yu şöyle tanımlıyor: Deja Vu'nun bir de tersi vardır. Buna Jamais Vu denir. Sürekli aynı insanlarla karşılaşıp aynı yerlere gidersiniz ama her seferinde ilk kez olmuş gibi hissedersiniz. Herkes her zaman yabancıdır. Hiçbir şey tanıdık gelmez.

Ben bunu daha önce yaşamadım sendromu: Jamais vu

HİÇ YAŞAMAMIŞLIK HİSSİ