Hayvanlardan insanlara bulaşan 5 tehlikeli hastalık

Zoonoz hastalıklar; hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklardır. Bu hastalıklar insanlara, enfekte hayvana veya hayvansal ürünlere, hayvansal gıdalara, enfekte hayvanların sekresyonlarına, kanlarına veya diğer çıkartılarına, deri ve kürklerine doğrudan veya dolaylı temas sonucu olur. Kedi, köpek, tavuk, kuş gibi hayvanlara ait hastalıkların insanlara bulaşması çok ciddi sorunlara neden olabilir. Kronik hastalıklar nelerdir? Bu hastalıklardan bazılarının tedavi edilebilmesine rağmen bazıları ise sadece koruyucu aşılamalar ile önlenebilir ve insanlar içinde ciddi tehlike yaratabilir. Zoonoz hastalıklar, insanlara gıdalarla etkeni bulaşık enfekte gıdaların alınması sonucu insanlara geçebileceği gibi ısırma ve tırmalama sonucu kan yolu ile de bulaşabilir. Artan nüfus, ülkeler veya kıtalar arası seyahatler, doğa turizmi, yabanıl hayat ile yakın temas, hayvan hareketliliği, iklim değişikliği gibi faktörler zoonozların görülme sıklığının artışında ve hastalıkların yayılmasında önemli faktörlerdir. Dünyada görülen 6 nadir hastalık Flavivirus grubundan bir RNA virüsü olan Zika virüsün neden olduğu ve insanlara etkeni taşıyan Aedescinsi sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan bir hastalıktır. Zika virüsü, ilk kez 1947'de Uganda'da Zika ormanındaki maymunlarda saptandı. Ardından 1948'de aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952'de Uganda ve Tanzanya'da insanlardan izole edildi. Takip eden yıllarda Afrika, Güneydoğu Asya ve Pasifik bölgesinde görüldü. 2013-2014 yıllarında zika virüsünde ciddi bir artış yaşandı. Pandemik hastalık nedir, ülkeleri nasıl etkiler? Birincil olarak enfekte Aedes cinsi sivrisineklerden bulaşır. Ayrıca, gebelik süresince anneden bebeğe bulaşabilir. Zika virüs, insanlara esas olarak etkeni taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşır. Hanta virüsü nedir? Hastalığın en yaygın belirtileri, hafif ateş, döküntü, konjonktivit, kas ve eklem ağrısı, halsizlik veya baş ağrısıdır. Bulgular genellikle 2-7 gün sürer. İnsanlar genellikle hastaneye yatacak kadar hasta olmazlar. Zika virüsüyle ölüm çok nadir görülür. Hastalığın kuluçka süresi 3-12 gün arasındadır. Hastalığın önlenmesine yönelik bir aşı ya da ilaç bulunmamaktadır. İstirahat edilmeli, bol sıvı alınmalıdır. Parasetomol gibi ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir. Kırım kongo kanamalı ateşi, kenelerle insanlara bulaşan sonrasında ateş ve kanamayla seyreden ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır. Dünyadaki en tehlikeli kene ile bulaşan virüs olan kırım kongo, sık görülen bir hastalık değildir. Kırım kongo, ilk olarak 12. yüzyılda Tacikistan'da keneler tarafından insanlara tutunmasını takiben vücutta yaygın kanamalar olarak tarif edildi. 1944-45 yıllarında Rusya'nın Kırım bölgesindeki ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görüldü. 1956 yılında Zaire'de de ateşli bir hastadan Kongo virüsü tespit edildi. 1969 ise Kongo virüs ve Kırım hemorajik ateşi virüslerinin aynı virüs olduğu belirlendi ve Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi olarak hastalık yeniden adlandırıldı. Kırım kongo kanamalı ateşi, keneler tarafından taşınan Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs grubuna ait bir virüsle oluşan ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen karakterli bir enfeksiyon hastalığıdır. Sarılık ve şiddetli vakalarda bilinç bulanıklığı da bu belirtilere eşlik edebilir. Hastalığın tedavisinde destek tedavisi uygulanır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi için spesifik bir ilaç veya aşı bulunmaz. Kene ısırdığında hemen dikkatlice çıkarmak büyük önem taşır. Bunun için vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmek gerekir. Eldiven taktıktan sonra mümkün olduğunca derinden ve kenenin ağzına en yakın noktadan yakalamak, özellikle kafa ve ağız parçaları olmak üzere, kenenin hiç kalıntı bırakmadan çıkarılması için önemlidir. Bunun için temiz ince uçlu bir cımbız kullanılır. Kene, asla çıplak elle tutulmamalı, cımbız veya elle sıkılmamalı veya kıvrılıp bükülmemelidir. Çıkarma işleminden sonra eller ve ısırık alanı sabun ve sıcak suyla yıkanır ve alkolle dezenfekte edilir. Keneyi çıkarmak için kesinlikle vazelin, tırnak cilası, nane yağı ya da sıcak kibrit gibi maddeler kullanılmamalıdır. Çünkü bu gibi maddeler kenede bulunan enfekte sıvıların cilde salınmasına neden olabilir. Koronavirüs hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir virüs grubudur. Nadir durumlarda, bilim insanlarının zoonotik olarak adlandırdığı durumdur, yani hayvanlardan insanlara bulaşabilirler. Koronavirüsler, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunabiliyor. Koronavirüs en çok kimleri tehdit ediyor? Şimdiye kadar virüsün (yüzde 96 oranında) yarasalardaki virüslere benzediği, bu sebeple yarasalardan yayıldığı düşünülüyordu. Fakat yapılan bir çalışmada, pangolin (pullu karıncayiyen) adlı bir yabani hayvan türündeki virüslerin mevcut koronavirüse yüzde 99 oranında benzediği keşfedildi. İnsanlarda koronavirüsün neden olduğu hastalık basit soğuk algınlığından ağır akut solunum sendromuna kadar değişkenlik gösterebiliyor. İspanyol gribi ile koronavirüs arasındaki benzerlikler Solunum yolu virüsleri gibi Kovid-19 da hasta kişinin öksürmesi, hapşırması ya da burnunu temizlemesi sırasında saçılan parçacıkların solunması ile bulaşıyor. Bu yolla bulaşma, genellikle hasta kişiyle 1 metreden daha yakın mesafeli temas sonucu gelişiyor. Ayrıca, hasta bir kişinin temas ettiği yüzeylere dokunma ve daha sonra dokunan el ile ağız, burun ya da göze temas yoluyla da bulaşma riski bulunuyor. Koronavirüs hakkında doğru bilinen 10 yanlış Belirtiler, hafif ya da şiddetli olabilir. Ateş ve öksürüğün yanı sıra hastalığı şiddetli geçiren kişilerde nefes darlığı, zatürre, böbrek yetmezliği gelişebilir ve hastalık ölümle sonuçlanabilir. Şu an koronavirüsün tedavisi için kullanılan aşı veya ilaç bulunmuyor. Fakat Türkiye, Kovid-19 için aşı ve tedavi çalışmalarına başladı. Bu çalışmalardan biri de immün plazma yöntemi. Dünyada ilk defa Çin'de uygulanan bu tedavi yönteminden yüzde 80 başarı elde edildi. İmmün plazma özellikle yoğun bakımdaki risk oranı yüksek hastalarda etkili oluyor. İmmün plazma yöntemi ile ilgili haberimizi okumak için tıklayın. Şarbon, sporla çoğalan bir bakterinin neden olduğu nadir fakat ciddi bir hastalıktır. Çiftlik hayvanları ve vahşi av hayvanlarını etkileyense de hata hayvanlarla temas halinde insanlara da bulaşabilir. Deri şarbonu derideki çizik ve yaralardan, bağırsak şarbonu hasta hayvanların çiğ yenen etleri ile akciğer şarbonu ise solunum yolu ile bulaşabilir. Akciğer ve bağırsakta yerleşen şarbon da görülmekle birlikte, en yaygın olanı deri şarbonudur. 14 Gün Kuralı nedir, nelere dikkat edilmeli? Böcek ısırığına benzer biçimde kabarık, kaşıntılı bir şişlikle başlar. Daha sonra içi su dolu kabarcık ve akabinde ağrısız ortasında siyah renkte ölü dokunun bulunduğu bir yara meydana gelir. Hâlsizlik görülebilir. Mide bulantısı, kusma, karın ve baş ağrısı, iştah kaybı, ateş, boğaz ağrısı ve yutma zorluğu, boyun bölgesinde şişkinlik görülebilir. Hasta hayvanlara, bunların dokularına, bu hayvanların kirletmiş olduğu yerlere temas, şarbon mikrobuyla bulaşmış gıdaların yenilmesi, şarbon sporlarının solunmasıyla bulaşır. Hayvancılıkla uğraşanlarda sık görülür. Hasta olduğundan şüphelenilen hayvanlar kesilmemeli, yüzülmemeli eti yenilmemeli ve veteriner hekime haber verilmelidir. Şarbondan ölen hayvanlar usulüne uygun imha edilmelidir. Riskli bölgelerde hayvanlar şarbona karşı aşılatılmalıdır. Hayvanlar için aşısı vardır. Şarbon şüphesi olan yaraya çıplak elle dokunulmamalıdır. İnsanlarda şarbondan şüphelenildiğinde hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Şarbon için standart tedavi, 60 günlük bir antibiyotik kürüdür. Hangi tek antibiyotik veya antibiyotik kombinasyonunun hasta için en etkili olacağı şarbonun nasıl bulaştığına, hasta yaşına, genel sağlığına ve diğer faktörlere bağlıdır. Tedavi en kısa sürede başladığında etkilidir. Kuduz, hasta hayvanların ısırmasıyla bulaşıp, beyin iltihaplanmasına yol açar. Kuduz, ölümle biten bir virüs hastalığıdır. Kuduz hayvanın salyasının açık yaraya, kesik, sıyrık veya çatlak deriye temas etmesiyle bulaşır. Kurt, çakal, tilki, domuz, ayı, sırtlan gibi vahşi hayvanların yanında köpek, kedi gibi evcil hayvanlara da görülür. Hemen hemen bütün hayvanlar bu virüsten sonra hastalanarak ölür. Sadece yarasalar, hastalanmadan kuduz virüsünü taşıyabilirler. Kuduz virüsü hasta hayvanların ısırmaları sonucu oluşan yaralarla insanlara geçerek hastalık oluşturur. Kuduzun insanlardaki belirtileri şunlardır: Tipik olarak ısırık yerinde ve çevresinde ağrı veya yanma, soğukluk, kaşınma ve karıncalanma hissi oluşabilir. Hayvanlardaki ise şunlardır: Kuduz, sinirler yoluyla virüs beyine giderek burada çoğalmaya başlar. Yavaş ilerleyen bu süreçten kişide hastalık belirtileri gözükene kadar kuluçka dönemindedir. Bu dönem ortalama 20 - 60 gün arasında değişir. Kuduz riskinin var olması durumunda alınacak en etkin önlem aşıdır. Isırılma olayını 0. gün sayarak 3., 7., 14., 28., ve 90. günde birer doz koldan yapılan aşılama yapılmalıdır.

Hayvanlardan insanlara bulaşan 5 tehlikeli hastalık

ZOONOZ HASTALIK NEDİR?