Karantinada en sık görülen psikolojik rahatsızlıklar

İngilizcedeki karşılığı 'Procrastination' olan 'Erteleme Hastalığı', okul, iş ve özel hayatımızdaki kabuslardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Her ne kadar ismi yüzünden bir hastalık zannedilse de, erteleme hastalığı bir sendrom ve çağımızın hastalığı sayılan bu sendromun en kötü tarafı ise, erteleyicilerin kendi kendilerini sabote etmeleri ve performanslarının düşmesine sebep olmaları. Psikolojiye ilgi duyanları aydınlatacak terimler Procrastination, en basit ifade ile erteleme hastalığıdır. Bu hastalığa sahip olanlar, çoğunlukla bunun psikolojik bir rahatsızlık olduğundan haberdar değillerdir. Yapmaları gereken bir iş olduğunda, omuzlarına sorumluluk yüklendiğinde, ödev yetiştirmeleri gerektiğinde bu insanlar görevlerini yerine getirme tarihlerini erteleyebildikleri kadar ertelerler. Kronik erteleme hastalığı uzun vadede insanın sağlığına, kariyerine, eğitimine mal oluyor. Ertelemek aslında herkeste görülen bir alışkanlık ama bu durum alışkanlıktan çıkarak bir sendrom haline geldiyse, hayatınızı daha da etkilemeden tedaviye ihtiyacınız var demektir. 'Erteleme Hastalığı (Procrastination)', gencinden yaşlısına herkeste görülebiliyor. Üstelik bu hastalık bizi çözülmemiş problemler yığınıyla baş başa bırakabiliyor. Mükemmeliyetçilik Mükemmelliyetçi insanlar, yapacakları işlerin hatasız olmasını isterler. En iyisini, en doğrusunu yapmak istemek ertelemeye yol açan nedenlerden biridir. Mükemmeliyetçi birey, ciddi bir araştırma yapması gerektiği zaman kendini çok iyi hissettiği, ilhamın geleceği o anı bekler durur. Aslında o anın işe başladığı zaman kendiliğinden oluşacağını gözden kaçırır. Psikologlara göre bu sendromun tedavisinden ziyade kontrolü tamamen kendi elimizde. Öncelikle durumu kabullenmek ve alışkanlık haline gelen ertelemeyi değiştirmek gerek. Bunu da minik adımlarla yapabilirsiniz. 'Erteleyiciler olarak en büyük sıkıntımız anlık keyiflerdir. İşlerimizi yapmak yerine oyuna dalabiliyor ya da arkadaşımızla sinemaya gidebiliyoruz. Bu yüzden önce yazı yazarken dikkatinizi dağıtacak her şeyi ortadan kaldırmakla başlayın. Masanızı toplayın ve telefonunuzu kapatın.' Pomodoro tekniği nedir, ne işe yarar? Paranoya da denilen paranoid kişilik bozukluğu, saçma olmayan bir kurgu ve iyi düzenlenmiş bir düşünme biçimiyle herkesten şüphelenmektir. Paranoid kişilik bozukluğu temel özelliği başkalarıyla ilgili genellikle bir güvensizlik içinde ve kuşkuculuk içindedirler. Dolayısıyla her tür davranışı gerçekten uzaklaşarak yorumlarlar ve bu da hem iş ilişkilerinde hem sosyal ilişkilerinde bozukluklara yol açar. Paranoid kişilik bozukluğunun görünme sıklığı yüzde 2 civarındadır. Paranoid kişilik bozukluğu olan paranoyak kimseler diğer ruhsal rahatsızlıklara sahip olan hastalardan biraz daha farklı yaklaşımlar sergiler. Genel olarak bu kişiler, farklı nedenlerle geliştirdikleri şüpheleri dışarıya belli bir mantık örgüsü içerisinde anlatabilme özelliklerine sahiptirler. Örneğin paranoyak birey; kendisinin takip edildiğini ve zarar göreceğine inanır. Çevresindekilere bunu anlatırken de uygun bir mantık çerçevesinde, etrafındakiler inanabileceği nedenler bulur. Örneğin hasta eşinin kendisini aldattığına inanır ve bunu nasıl anladığı sorulduğunda bağlantısız yorumlarla açıklamaya çalışır. Paranoyak kişiler, kimseye güvenmezler, karşısındaki insanlarla sırlarını paylaşmazlar bu sırların kendilerine karşı kullanılacağına inanırlar. Gittikleri, psikoterapistlerine bile güvenmezler. Paranoid kişilik bozukluğu olan hastaların en temel özelliklerinden biri de kin tutma özelliğidir. Bu kişiler evrenin merkezi olarak kendilerini gördükleri için yeryüzündeki her olayı kendilerine göre yorumlarlar. Herkesin kendileri hakkında olumsuz şeyler düşündüğünü sanırlar. Tedavi edilebilir bir hastalık olan paranoid kişilik bozukluğunda hastanın iç görüsünü geliştirmek oldukça zordur. İlk olarak kişinin hasta olduğuna inanması ve kabul edebilmesi gerekir. Bunun için biyolojik kanıt çalışmak çok önemlidir. Genellikle bütün kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılan en temel yöntem psikoterapidir. İlaç tedavisinden ikincil olarak faydalanılır. Terapide hastanın güvenlerini sağlamak çok önemlidir. Tedavinin başarılı olabilmesi için kişinin kökleşmiş davranış şekline, yaklaşımlarına, bakış açılarına, ilişki yapılarına ve kapasitelerine değinilmesi gerekir. Genelde kişilik problemleri psikoterapi ile çözümlenebilmesine rağmen, uzun zaman içinde yerleşmiş olan bu duygu, düşünce ve davranış alışkanlıklarını değiştirmek, yoğun ve sürekli tekrarlanan bir tedavi ve öğrenme süreci gerektirir. Depresyon nasıl hissettiğinizi, nasıl düşündüğünüzü olumsuz derecede etkileyen çok yaygın ve ciddi bir hastalıktır. Genel olarak major depresyon yaygınlığı % 3-5.8 kadardır. Bir yıllık yaygınlık % 2.6-6.2 olarak verilmektedir. Hayat boyu risk erkekler için % 3-12, kadınlar için % 10-26'dır. Depresyon çeşitli duygusal ve fiziksel belirtilere yol açabilir. Depresyonlu kişilerde sorumluluklarını yerine getirme isteği genellikle azalmıştır. Depresyon belirtileri bireyler arasında farklılık gösterebileceği gibi en sık karşılaşılan karakteristik özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir; Derin üzüntü durumları, Karanlık ruh halleri, Değersizlik veya umutsuzluk duyguları, İştah değişiklikleri, Uyku değişiklikleri, Enerji eksikliği, Konsantre olamamak, Normal aktiviteleri yerine getirmekte zorluk, Zevk almak için kullandığınız şeylere ilgi eksikliği, Arkadaşlardan uzaklaşma, Ölüm ya da kendine zarar verme düşünceleri ile meşgul olma. Ağlamak her ne kadar depresyonun formal teşhis kriterleri arasında yer almasa da birçok kişi depresyondayken engel olamadıkları ağlama atakları geçirdiklerini ifade eder. Eğer engel olamadığınız biçimde, normalden daha fazla ağladığınızı düşünüyorsanız depresyonun diğer belirtilerini de gösterip göstermediğinizi gözden geçirmeniz faydalı olacaktır. Depresyon tedavi edilebilir bir ruhsal hastalıktır. İlaçlar ve psikoterapi, depresyonu olan birçok kişi için etkilidir. Öncelikli olarak doktorunuz veya psikiyatrınız semptomları hafifletmek için ilaçlar yazabilir. Bununla birlikte, depresyonu olan birçok kişi bir psikiyatri, psikolog veya diğer ruh sağlığı uzmanından yardım almalıdır. Şiddetli depresyonunuz varsa, hastanede kalmanız gerekebilir veya belirtileriniz iyileşene kadar ayakta tedavi programına katılmanız gerekebilir. Uluslararası Hastalık Sınıflandırması listesine alınan tükenmişlik sendromunu Dünya Sağlık Örgütü tarafından 'başarıyla yönetilemeyen kronik iş yeri stresi' olarak tanımladı. 2020 itibariyle tükenmişlik sendromu tıbbi bir bozukluk olarak tanınacak. Bu sendrom ilk olarak, gönüllü sağlık çalışanları arasında görülen yorgunluk, hayal kırıklığı ve işi bırakma ile karakterize bir durumu tanımlamak için ortaya atılmıştı. Fiziksel tükenmişlik belirtileri; Aşırı yorgunluk ve enerjisizlik kronik yorgunluk, güçsüzlük, enerji kaybı, yıpranma, hastalıklara daha hassas olma, sık baş ağrıları, bulantı, kas krampları, bel ağrısı, uyku bozuklukları gibi değişik sorun ve yakınmaları içerir. Duygusal tükenmişlik bulguları; depresif duygulanım, desteksiz, güvensiz hissetme, ümitsizlik, engellenmişlik hissi ve sinirlilik, sabırsızlık, huzursuzluk gibi negatif duygulanımlarda artış, psikolojik incinmeye açıklık, nedeni bilinmeyen huzursuzluk ve tedirginlik duygusu, sabırsızlık, öz güvende azalma, güçsüzlük, ilgisizlik, aile içi sorunlarda artış, tatminsizlik, hayata karşı negatif tutumlar, nezaket, saygı ve arkadaşlık gibi olumlu duygularda azalma, düşüncelerde belirsizlik ve karmaşıklık, asılsız şüpheler ve paranoya, depresyon, suçluluk hissi ve çaresizlik olarak sıralanır. Tükenmişlik sendromu öncelikle hafif belirtiler ile kendisini gösterir. Bu belirtiler; yorgunluk ve bitkinlik hissi, baş ağrısı, uyuşukluk, uyku bozuklukları şeklinde sıralanır. Bu belirtiler karşısında önlem alınmazsa; geçmeyen soğuk algınlıkları, enfeksiyonlara karşı direncin azalması, kilo kaybı veya şişmanlık, solunum güçlüğü, genel ağrı ve sızılar, mide bağırsak hastalıkları, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kas gerilmeleri, kalp çarpıntısı ve cilt hastalıkları oluşmaya başlayabilir. Bu durumlarda, birey bu belirtileri göz ardı etmemeli, zaman geçmeden önlem almalıdır. Bireysel olarak tükenmişlikle mücadele edebilmek için alınabilecek önlemler şunlardır; Tükenmenin ne anlama geldiğinin ve belirtilerinin bilmeniz kendi durumunuzu erkenden tanımasını ve çözüm aramaya yönelmesini sağlayacaktır. İşle ilgili gerçekçi beklenti ve hedefler belirleyin. İşe başlamadan önce kişi yaptığı işin zorluklarını ve risklerini öğrenin. Duygusal yeme bozukluğu ya da sendromu kişinin olumsuz hislerini düzeltmek için aç olmadığı halde yemek tüketimine yönelmesidir. Aşırı yeme hali, yaşanan hayal kırıklığı, üzüntü, kaygı, depresyon gibi durumlarla baş etme yöntemi olarak geliştirilen bir savunma mekanizmasıdır. Aşırı yeme isteğinde birey fiziksel değil, duygusal açlığını doyurmaya çalışmakta. Bu duygusal açlık; çevresel faktörler, genetik yatkınlık, beden algısı, sosyal ortamdan kaçış, depresyon, stres, sosyo-ekonomik düzey gibi birçok alanla yakından ilişkilidir. Duygusal yeme sendromu nedir? Karantina sırasında aşırı yeme davranışının sebepleri nelerdir? 🍴

Karantinada en sık görülen psikolojik rahatsızlıklar

ERTELEME BİR HASTALIK DEĞİL SENDROM