Kemal Tahir'in son gecesi

Çocukluğunda İsmet İnönü evlerindeki bir simaydı, 'Yazar olacaksın!' dedi. Öyle de oldu. Hem de başyazar. Hayatı gazetecilikle geçse de o hep insan biriktirdi. Gün geldi en yakın arkadaşı Özal oldu. Evi herkese acıktı. Kemal Tahir'i de, Zeki Müren'i de ağırladı. Türkiye'nin tarihine gazeteci olarak tanıklık eden Mehmet Barlas, gazeteci Göksan Göktaş'a hayatını anlattı. Turkuvaz Kitap'tan çıkan Dün Dündür kitabında Barlas, bizi siyasi, kültür ve medya tarihimizde yolculuğa çıkarıyor. Müziğe ve edebiyata olan sevgisi ve derin bilgisiyle de kendisine hayran bırakan Barlas; fikirleriyle, romanlarıyla Türk edebiyatını etkileyen Kemal Tahir'in ölümünden önceki son gecesini, yakın tarihimizin incelikli bir okuması olan Dün Dündür isimli kitapta anlatıyor. Kemal Tahir ile Mete Tunçay'ın tartıştığı ve bu tartışmada fenalaşan Tahir'in kalp krizi geçirdiği o son geceyi ayrıntılı olarak anlatan Barlas, ertesi gün suçlular gibi Erenköy Camii'nde Tahir'in cenaze namazını kıldıklarını dile getiriyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Türkiye'nin duayen gazetecilerinden Mehmet Barlas, Dün Dündür adlı kitapta siyasi ve kültürel dönüşümüyle 50'lerden 2019'a bir Türkiye panoraması sunuyor. Mehmet Barlas'ın hayatını, gazeteci Göksan Göktaş'a anlattığı nehir söyleşi kitabı Dün Dündür/Mehmet Barlas kitabı Turkuvaz Kitap etiketiyle raflardaki yerini aldı. Barlas dünü anlatırken, bugünün ve geleceğin de panoramasını çiziyor. Gazeteci Mehmet Barlas'ın evinde dostlarıyla birlikte buluştukları o son akşam yemeğinde masada çıkan tartışmada fenalaşan Tahir, eve gittikten sonra kalp krizi geçirerek vefat etti. Uzun yıllar edebiyat çevresinde konuşulan bu tartışma bütün ayrıntılarıyla ilk kez Mehmet Barlas tarafından anlatılıyor. Barlas, sıkı dost oldukları Kemal Tahir'in hayatında iz bırakan isimlerin başında geldiğini söylüyor ve o meşum geceyi şu cümlelerle anlatıyor: 'Ölümünden beş yıl önce bir kanser ameliyatı geçirdi. Prof. Dr. Siyami Ersek onun bir ciğerini aldı. Ömrünün beş senesini tek ciğerle geçirdi. Ölümünden bir gün önce yani son gece bizim evdeydi Kemal Tahir ve hanımı. Mete Tunçay ve Ali Sirmen'in de aralarında olduğu bir grup toplanmıştık. Tunçay, Kemal Tahir'le çok sert bir tartışmaya girdi. Kemal Tahir'in kitaplarını 'cinsel içerikli kitaplar' diye tanımladı. Tabii hepimiz ona saldırdık o karşı saldırıya geçti. Müthiş bir gerginlik yaşandı. Kemal Tahir bir ara sıkıştı. Nefes darlığı tuttu. Çalışma odama götürüp teskin ettim, sonra ayrıldık, Ertesi sabah telefon geldi, 'Kemal Tahir vefat etti' diye. Ertesi gün Bağdat Caddesi üzerindeki bir camide kıldık cenaze namazını. O gece biz de onlarla birlikte suçlular gibi…' Kemal Tahir'in babasının arkadaş ekibinden olduğunu ve 16 yaşındayken Tahir'le tanıştıklarını dile getiren Barlas, 'Kişiliğinde beni en çok etkileyen özellik, hayata küsmemiş olmasıydı. Ben on iki sene haksız yere hapis yatsam herkesten nefret ederdim. Üstelik sanatım yüzünden. Nazım Hikmet gibi o da hayata küsmemişti, insanları seviyordu' diyor. Barlas dünü anlatırken, bugünün ve geleceğin de panoramasını çiziyor. Türkiye ve dünya siyasetini avcunun içi gibi bilen usta gazeteci, müziğe ve edebiyata olan sevgisi ve derin bilgisiyle de kendisine hayran bıraktırıyor. Dün Dündür'ün sunuş yazısı ise Barlas'ın yakın dostu Selim İleri'den… 'Mehmet'in anılarını arada bir anlattığına tanık oldum. Hep bunların yazıya geçirilmesini istiyordum. Yakın dönem siyasi hayatımızın acı tatlı panoraması. Mehmet Barlas bu yazı çizi işini, hele kişisel anıları söz konusu olunca geçiştiriyordu. Bu ilkyaz Göksan Göktaş, 'Mehmet Barlas'la bir nehir söyleşi için çalışıyoruz,' dediğinde çok sevindim. Göksan'ın titizliğini bildiğimden Mehmet Barlas'ın artık kitap fikrini geçiştiremeyeceğini düşündüm. Ben bu yazıyı yazarken, nehir söyleşinin adı tam kesinleşmemişti; Dün Dündür deniyordu, öyle mi kalır, bilmiyorum. Uzun yıllar boyunca güncel siyasetin çerçevesinde tanıdığımız Mehmet Barlas, Dün Dündür'de herhalde pek bilinmeyen bir kimlikle karşımıza çıkacak. Yani, hep uygarca yaşamalardan yana, sürgit arayışıyla...' Göksan Göktaş, giriş yazısında kitapta okuyucuyu nelerin beklediğini şu sözlerle anlatıyor: 'Bu kitapta neler konuştuğumuzu, neleri açığa çıkardığımızı şöyle özetleyeyim... Bazı insanlar vardır, incelik ve zekâ konusunda çok ilerdedirler. İşte, meslek büyüğüm Mehmet Barlas da böyle biri. Öyle ki bu insanlarla hayatlarını konuşurken sıkıcı bir kronolojiye bağlı kalamazsınız. Bu sebeple, sadece Türkiye'nin değil, dünyanın yakın siyasi tarihine tanık olmuş ve bu denklemi harfiyen çözmüş bu çok önemli gazeteciyle sohbetimizde, hem kendi hayatını hem de memleket meselelerini okuyacak, onun kişisel tarihinin Türkiye'nin ve dünyanın yakın tarihiyle kesiştiği noktaları görecek, dahası eski CHP bakanlarından biri olan babası Cemil Sait Barlas'tan yadigâr dostları Münir Nurettin Selçuk'un yanı sıra Kemal Tahir, Hasan Âli Yücel, Aziz Nesin, Orhan Kemal ve daha nice önemli edebiyatçıyla anılarından haberdar olacaksınız. Ama bence bu söyleşiden bize kalan en önemli ayrıntı şu: Mehmet Barlas sadece Türkiye siyasetini çok iyi okuyan bir yazar değil, aynı zamanda sağlam bir entelektüel, sıkı bir edebiyat okuru, rocktan caza geniş bir yelpazede mükemmel bir müzik dinleyicisi. Bir yemek tarifinden, bir alaturka makamdan Türkiye'nin yakın tarihi, bugünü ve geleceği okunur mu? Okunur. Nasıl olduğunu ilerleyen sayfalarımızda göreceksiniz...' CHP'li babanın Demokrat Partili oğlu Babam CHP bakanlarındandı biliyorsunuz... 1950'ler, ilkokuldayım... Adnan Menderes'in oğullarından biri bizim okuldaydı. Babalarından ötürü sınıfın çoğunluğu Demokrat Partiliydi. Sonra ben de Demokrat Parti'yi sevdim içten içe... 1950'de ilk serbest genel seçim yapıldı. O sırada yuvarlak cep aynaları vardı. Arkalarında parti flamaları olurdu. Halk Partisi'ninkinde altı ok, Demokrat Parti'de de DP harfleri... Ben de o aynalardan aldım. DP olandan. Eve geldim, 'Bak baba, ne aldım,' dedim. Güldü tabii! Babamın dostlarından Kemal Tahir'le 13-14 yaşlarımdayken tanıştım. Her dakika beraberlerdi babamla, bir ekiptiler. Sabahattin Selek, Kemal Tahir, Tahir Alangu... Hatta şöyle diyordu bana Kemal Tahir: 'Herkesin babası ona para mirası bırakır, senin baban bizi miras bıraktı sana.' Tahir'in kişiliğinde beni en çok etkileyen özellik, hayata küsmemiş olmasıydı. Ben on iki sene haksız yere hapis yatsam herkesten nefret ederdim. Üstelik sanatım yüzünden. Nâzım Hikmet gibi, o da hayata küsmemişti, insanları seviyordu. Her şey konuşulurdu bizim evde Kemal Tahir'le. Siyasetten sanata aklınıza gelebilecek her şey... Biz daha sonraları arkadaş olduk onunla. Aziz Nesin'le sofralar kurardı Kadıköy'de, Lozan Kulüp'te. Kemal Tahir'le oraya çok gittik. Ajda Pekkan'ı da ilk defa orada dinledik mesela. Ajda Pekkan o zaman 12 yaşındaydı. Annesi getirmiş meğer sahneye çıkıp şarkı söyledi. CHP ve DP'nin en gergin zamanında babam Menderes'le yakınlık kurmuştu. 'Bir bahar havası gelsin' diyordu. Akşamları bakardım, eve bazen Menderes bırakırdı babamı arabasıyla. Dostlardı. DP bakanlarından Emin Kalafat babamın sınıf arkadaşıydı. Yani aynı kadro ikiye bölünmüş. Asıl adı İsmail Kemalettin Demir'dir. Deniz subayı olan babası, Sultan II. Abdulhamid'in yaverlerindendi. İlkokulu çeşitli okullarda, rüştiyeyi Kasımpaşa'daki Cezayirli Haşan Paşa Rüştiyesi'nde okudu. Galatasaray Lisesi'ndeyken öğrenimini yarım bırakıp çalışmaya başladı. Avukat kâtipliği (1928-1932), Fransızların yönetimindeki Zonguldak Kömür İşletmeleri'nde ambar memurluğu, İstanbul'da Vakit, Haber, Son Posta gazetelerinde düzeltmenlik, muhabirlik, çevirmenlik yaptı. Yedigün, Karikatür dergilerinde sayfa sekreteri oldu, Karagöz gazetesinde başyazardı, Tan gazetesinin yazı işleri müdürlüğünü (1932-1938) üstlendi. 1960'tan sonra tümüyle edebiyata yöneldi ve tek uğraşı yazarlık oldu, hayatını romanlarının geliriyle sürdürdü. M. Kemalettin imzasıyla Türkçe taklit Mayk Hammer ve Sherlock Holmes romanları yazdı (1952). Karikatür ile Yedigün'de TİPİ ve TA-KA takma adlarını kullandı. Burada yayımlanan öyküleri Üstadın Ölümü adıyla 2006'da kitaplaştırıldı. Ayrıca Hürriyet gazetesinde Bedri Eser takma adıyla serüven romanları yayımladı. Bu kitaplarda Kemal Tahir; F.M. İkinci takma adını kullandı. Yorgun Savaşçı'yla 1967-1968 Yunus Nadi Roman Armağanı 'nı, Devlet Ana'yla da 1968 TDK Roman Ödülü'nü aldı. Sağırdere, Körduman, Köyün Kamburu: Köy sorunlarını ele aldığı eserlerdir. Rahmet Yolları Kesti ve Yedi Çınar Yaylası: Ağalık-eşkıyalık meseleleri ele alınmıştır. Yorgun Savaşçı: Başkarakter Cehennem topçu olarak nam yapmış Yüzbaşı Cemil'dir. Bu eser bir Kurtuluş Savaşı romanıdır. Devlet Ana: Tarihî bir romandır. Osmanlı Devleti'nin kuruluş süreci anlatılmıştır. Bu eserde verilmek istenen esas mesaj, Osmanlı toplum yapısının feodalizm ya da köleciliğe dayanmadığıdır. Devlet Ana, 1968 yılında TDK Roman Ödülü'ne layık görülmüştür. Yol Ayrımı: Serbest Fırka'nın kuruluş süreci ve bu süreçteki toplumsal atmosfer ve politik mücadeleler anlatılmıştır. Öykülerini daha önce Tan gazetesinde yayımlayan Kemal Tahir, bu öykülerini 'Göl İnsanları' adlı eserinde bir araya getirmiştir. Ankara'da 1942 yılında doğan Mehmet Barlas, lisans derecesini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden aldı. Gazeteciliğe henüz öğrenci iken babasının Son Havadis'inde başlayıp, profesyonel gazeteciliğe Cumhuriyet'le birlikte adım attı. İsmail Cem'in TRT Genel Müdürlüğü yaptığı dönemde iç ve dış haberler danışmanlığı yaptı. 1968 yılında Gazeteciler Cemiyeti'nin düzenlediği yarışmada, inceleme dalında birincilik ödülü aldı. Birçok gazetede köşe yazarlığı ve yöneticilik yaptı. TGRT'de günlük haber yorumculuğu yaptı. Barlas 2000 tarihli 'Türkiye'de Darbeler ve Kavgalar Dönemi', 'Turgut Özal'ın Anıları' (2000) ve 2001 tarihli 'Türkiye Üzerine Pazarlıklar' kitaplarını yazdı. 2003 yılında kızı Ela Barlas ile bir haber programı hazırladı ve sundu. Aldığı bakanlık teklifini siyasetçi değil, gazeteci olduğu gerekçesiyle geri çevirdi. 2008 yılı içinde kısa bir süre ATV'de ana haber sunuculuğu yaptı. NTV televizyon kanalında Emre Kongar'la birlikte Yorum Farkı adında bir program yapmış olup, şu anda NTV Radyo'da Makam Farkı adlı programı düzenlemektedir. Okan Üniversitesi Mütevelli Heyetindedir. (Kaynak: Sabah, Yeni Şafak)

Kemal Tahir'in son gecesi

DÜN DÜNDÜR-MEHMET BARLAS KİTABI