Koronavirüs diğer salgınlardan ne kadar tehlikeli? Corona (Korona) Virüsü Nedir?

Koronavirüs, hayvanlarda yaygın olarak görülen bir virüs türüdür. Virüsün 4 alt türü var. Ender olarak hayvanlardan insanlara bulaşabiliyor. Hayvanlardan insanlara bulaştığında oluşan hastalığa 'zoonoz' deniyor. Koronavirüsün insandan insana bulaşabilen türünün ilk örnekleri 2003 yılında ortaya çıkan SARS ve 2019 yılında Suudi Arabistan'da ortaya çıkan MERS salgınlarında görüldü. Şu anda gündemde olan tür ise SARS ve MERS salgınlarındaki türden farklı, daha önce tanımlanmamış yeni bir türü. Kovid-19 görüldüğü bildirilen ülkelerin yetkili sağlık kurumları ve yerel basınından derlenen verilere göre vaka sayıları şu şekilde sıralanıyor: 'Japonya 247, Singapur 50, Tayland 33, Güney Kore 28, Malezya 19, Vietnam 16, Almanya 16, Avustralya 15, ABD 14, Fransa 11, İngiltere 9, Birleşik Arap Emirlikleri 8, Kanada 7, İtalya 3, Hindistan 3, Filipinler 3, Rusya 2, İspanya 2, Nepal 1, Sri Lanka 1, Kamboçya 1, Belçika 1, İsveç 1, Finlandiya 1.' Koronavirüsler genellikle yabani hayvanlarda bulunuyor ancak evcil hayvanlarda da bulunabiliyor. İnsandan insana geçebilen koronavirüslerin sebep olduğu SARS salgınında öne çıkan virüs kaynağı yabani bir kedi türü olan misk kedileriydi. MERS salgınında ise tek hörgüçlü develer öne çıkan virüs kaynağıydı. Yeni koronavirüs salgınında ise tam olarak bir kaynak saptanamamış durumda. İlk zamanlar virüsün yılanlardan yayıldığına dair haberler ortaya çıkmıştı ancak genetik materyali tamamen çözümlendiğinde yeni koronavirüsünün genetik diziliminin yılanlarda değil yarasalarda bulunan koronavirüse yüzde 96 oranında benzediği ifade edildi. Virüsün gen dizilimi SARS'a sebep olan türe de yüzde 80 oranında benzerlik içinde. Salgın ilk başladığında yeni koronavirüs etkeninin insandan insana bulaştığı şüpheli idi ancak toplumda çok hızlı yayılması, hastaların diğer hasta bireylere temas öyküsü varlığı, ülke sınırları dışında da vakaların görülmesi insandan insana yayılımının mümkün olduğunu gösterdi. Hasta kişilerden veya hastalığı taşıyan hayvanlardan bulaş damlacık yoluyla (hapşurma, öksürme sırasında saçılan ve havada asılı kalabilen küçük sıvı damlalarının başka insanlar tarafından solunmasıyla) gerçekleşiyor. Toplumda her kış görülen grip salgınlarında olduğu gibi koronavirüsler de solunum yoluyla yayılıyor. Çin'in kuzeybatısında Şaanşi eyaletinde Kovid-19 taşıyan hamile kadın, sağlıklı bir kız çocuğu dünyaya getirdi. Çin Komünist Partisinin (ÇKP) Hubey Parti Sekreteri Ciang Çaoliang, salgının ortaya çıkmasından bu yana eyaletteki 'zayıf yönetim' gerekçe gösterilerek görevinden alındı. Eyalet yetkilileri, virüsün yol açtığı enfeksiyonu tespit etmek için bilgisayarlı tomografi (CT) taramaları kullanmaya başladı. Hastalığın belirtileri basit bir soğuk algınlığından zatürreye kadar uzanan geniş bir yelpazede dağılıyor. Sık rastlanan en önemli belirtileri ise yüksek ateş, balgamlı öksürük, nefes darlığı. Belirtisini gördüğümüzde doğrudan hastalığı tanıyabileceğimiz spesifik bir belirtisi yok. Çinli bilim insanları virüsle mücadele çerçevesinde iki anti viral ilacı test etmeye başladı. İlaçlarla ilgili klinik test sonuçlarının haftalar içinde açıklanması öngörülüyor. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Kovid-19 salgınının ekonomiye verdiği zararı yönetmek amacıyla işletmelere vergi indirimi dahil yardımda bulunma sözü verdi. Çin'in Guangcou ve Şıncın şehirlerindeki yerel meclisler, Kovid-19 salgınıyla mücadelede şahısları, şirketleri ve yönetimleri seferber etme hazırlığını öngören tasarıları kabul etti. Halihazırda bilinen hastalıklar için birçok tanı yöntemi, araç gereç ve tahlil mevcut. Ancak yeni çıkan bir virüsün ne olduğunu ve hangi özellikleri taşıdığını anlamak için uzun süren analizler gereklidir. Yeni bir virüsün 'yeni' olduğunu anlamak için genetik yapısının çözümlenip daha önce bilinen türlerle karşılaştırılması gerekiyor. Eğer bilinen türlere uymuyorsa bu durumda yeni olduğuna kanaat getiriliyor. 9 Ocak tarihinde de yeni koronavirüsünün genetik yapısı tamamen çözümlendi. Ancak bu karmaşık ve uzun süren işlemlerin daha hızlı ve kolay yapılabilmesi için bilim insanları yöntem geliştirmeye çalışıyor. Bunun için farklı ülkelerde yeni yöntem geliştiren bilim insanları bulgularını DSÖ'nün bu konuya özgü yayına açtığı bir sayfada yayınlıyor. DSÖ de bu rehber niteliğindeki bulguları tüm laboratuvar çalışanlarının açık erişimine sunuyor. Özetle, yeni koronavirüs için birkaç saat veya gün içinde sonuç veren pratik bir tanı koyma aracımız henüz yok. Bu salgını önemli kılan diğer bir husus, virüsün ilk kez ortaya çıkmış olmasından dolayı insanlardaki hastalık sürecinin bilinemezliğidir. 'Virüs bulaşan kişilerden kaçı hasta oluyor, bulaştan kaç gün sonra hastalık ortaya çıkıyor, hastalığın toplam süresi ne kadar' gibi soruların cevapları şu an için belirsiz ve birçok bilim insanı bu soruların cevaplarını bulmak için çalışıyor. Bu belirsizlik tüm müdahale süreçlerini de belirsizleştiriyor ve plan yapmayı zorlaştırıyor. Virüs insanlara bulaştıktan sonra en sık akciğerlere yerleşiyor ve burada çoğalıyor. Virüs yeni olduğu için bağışıklık sistemimiz de virüsü tanımıyor ve karşı koymak için yetersiz kalıyor. Bu durumda zatürre gelişiyor ve akciğerlerin kapasitesi sınırlandığı için hastalar solunum sıkıntısı çekmeye başlıyor. Enfeksiyonun giderek yayılması ile genellikle solunum yetmezliği ile hastalar kaybediliyor. 31 Aralık 2019'da sebebi tespit edilemeyen bir zatürre vakasının DSÖ'ye bildirilmesi ile salgın dünya gündemine geldi. O günü izleyen 4 gün içinde 44 vakanın daha görülmesi ile durum daha da ciddi bir hal aldı. Dünyaca saygın bilimsel dergi Lancet'te yayınlanan bir makalede hastaların önemli bir kısmının Çin'in Wuhan şehrindeki deniz ürünleri toptan pazarına temas hikayesinin olduğu ifade edildi. Bu pazar aynı zamanda yabani hayvanların da canlı olarak satıldığı bir pazar. Hasta kişilerin temas hikayesi alındığında ise pazara ilk temasın 10 Aralık 2019'ta olduğu tespit edildi. 1 Ocak 2020 tarihinde de pazar kapatıldı. Şu ana kadar salgının başlangıç noktası tam olarak tespit edilmemiş olmakla birlikte resmi kurumlar ilk başlangıç noktasının Wuhan şehri olduğu konusunda hemfikir. Koronavirüs salgınının en fazla etkili olduğu Çin'de hastalığın daha fazla yayılmasını önlemek amacıyla insanlara risk altında olup olmadıklarını bildiren bir telefon uygulaması geliştirildi. Salgınının yarattığı endişe nedeniyle Pasifik Okyanusu'na kıyısı olan ülkelerde demirleyecek liman bulamayan kruvaziyer, Kamboçya tarafından kabul edildi. Dünya GSM Birliği (GSMA), 24-27 Şubat'ta İspanya'nın Barselona kentinde yapılması planlanan ancak Kovid-19 salgınından dolayı 40'a yakın mobil teknoloji şirketinin katılmama kararı aldığı Mobil Dünya Kongresi'nin (MWC) iptal edildiğini açıkladı. Salgın durumlarında virüsün bulaştığı her hasta ölmüyor, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan toplumsal gruplar bir bulaş olması durumunda hayati risk altında. Bağışıklık sistemi zayıf olan riskli grupların başında yaşlılar, çocuklar ve gebeler yer alıyor. Ayrıca astım, KOAH, böbrek yetmezliği vb. kronik hastalıkları olanlar da risk grubunda yer alıyor. Ancak şu anki yeni koronavirüs salgınında ilk bulgulara göre 25 yaş ve üzerindeki kişilerde hastalık daha fazla. Ölüm vakalarının çoğunda (5 kişiden 4'ünde) eşlik eden kronik hastalıkların (Hipertansiyon, Diyabet vb.) olduğu da belirtiliyor. Yani kronik hastalıkları olan bireylerin de bu salgın için risk altındaki grupta yer aldığı söylenebilir. Risk altında olan bir grup da sağlık çalışanlarıdır. Özellikle tanı konulan veya şüpheli hastaların izole edildiği kuruluşlarda çalışan sağlık çalışanları yüksek risk altında. Hastalığın etkeni olan virüs henüz yeni keşfedildiği için henüz bir aşısı yok. Aşı çalışmaları hızla başlamış durumda ancak geliştirilecek bir aşının hazırlıklarının aylar, piyasaya çıkışının ise yıllar sürebileceği ifade ediliyor. Bu sebeple aşı çalışmaları uzun vadeli çözümler arasında. Hastalığın yeni olmasından ötürü önceden belirlenmiş bir tedavisi de bulunmuyor. Mevcut vakalara sadece destekleyici tedavi sunuluyor. Örneğin, solunum yetersizliği gelişenlere mekanik solunum cihazları ile solunum desteği sunuluyor, bağışıklık sistemi zayıf olduğu için mevcut hastalığa yeni enfeksiyonların da eklenmemesi için önlem alınabiliyor. Her ne kadar aşısı olmasa da toplumun bu hastalıktan korunması için yapılabilecek bazı müdahaleler hastalığın önlenmesi için çok önemli. Örneğin şu anda toplumsal düzeyde en önemli müdahale karantina çalışmaları. Kesin tanı almış veya şüpheli vakaların toplumdan izole edilmesi, salgının kitlesel boyuta ulaştığı şehirlerde ise toplu yaşam alanlarının karantinaya alınması örneklerden bazıları. Bir salgında hastalık etkeninin (virüs, bakteri veya mantar olabilir) kişiden kişiye bulaşma hızı, bulaştığı kişilerde şiddetli hastalık ortaya çıkma oranı, hastalık ortaya çıkan kişiler arasındaki ölüm oranı da salgının ne düzeyde önemli olduğuna işaret eder. Daha önce görülen koronavirüs salgınlarından SARS salgınında her 100 hastanın 11'i, MERS salgınında ise her 100 hastanın 35'i ölümle sonuçlanmıştı. Mevcut salgında net bir ölümlülük oranından bahsetmek şu an için mümkün olmasa da hasta ve ölen kişi sayıları incelendiğinde bu oranın SARS ve MERS'e göre daha düşük olduğu, yaklaşık olarak yüzde 3-4 düzeyinde olduğu söylenebilir.

Koronavirüs diğer salgınlardan ne kadar tehlikeli? Corona (Korona) Virüsü Nedir?

Koronavirüs nedir?