Modern çağın hastalığı: Anksiyete

Her insan günlük yaşam koşullarında değişik konularla ilgili kaygı duyabilir. Yetişmesi gereken bir iş, sınav, sağlık, para, çocuklar ve aileyle ilgili sorunlar birçok insanı kaygılandırabilir. Aslında kaygı yaşamın normal bir parçasıdır. Bu yüzden kaygı, bir ölçüde bizim günlük sorunlarla baş edebilmemiz için hazırlıklı olmamızı, bir tehlike durumunda da hızlı karar verip kurtulmamızı sağlar denebilir. Normalde bu tür kaygı hafiftir ve baş edilebilir düzeydedir. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde ise 'sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu' söz konusudur. Aşırı endişeye sahip kişilerin günlük yaşamını olumsuz yönde etkiler ve hatta olağan yaşam etkinliklerini sürdürmesini engeller. Bu kişiler, her durumda olası en kötü sonucu düşünürler. Her şey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir. Anksiyete bozukluğu aşırı endişe ve kaygı genellikle sağlık, aile, para ya da iş gibi konularla ilgilidir. Denetlenemez nitelikte olan endişe hali en az altı ay boyunca hemen her gün vardır ve gün boyunca sürer. Her 100 kişiden 5-6'sı yaşamlarının herhangi bir zamanın bu rahatsızlığı yaşayabilir. Yaşla birlikte kaygı duyarlılığı artar. Yaşlılıkta en sık görülen anksiyete bozukluğudur. Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uygunsuz olan, aşırı olan denetlenemeyen nitelikteki endişe hastalığın temel belirtisidir. Çoğu zaman kişi endişelerinin aşırı olduğunun farkındadır fakat endişelenmelerini denetleyemeyerek bir türlü sakinleşemezler. Çevrelerinde 'aşırı evhamlı' olarak tanınırlar. Yorgunluk, dikkat bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü, en ufak sesle kolayca irkilme, uykuya dalamama ve gece sık sık uyanma diğer önemli belirtilerdir. Hissettiği korkuya kendini kaptıran kişi, yavaş yavaş zaman ve mekan algısından sıyrılabilir. Anksiyete sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: Nedensiz yorgunluk, baş ağrısı ve kas ağrıları, yutma güçlüğü, titreme ve seğirmeler, terleme, tahammülsüzlük, bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır. Yüksek işlevli anksiyete bozukluğunda anksiyetenin en büyük silahlarından biri kendinize karşı gereğinden fazla acımasız olmanız ve negatif eleştirilerle sürekli kendinize yüklenmenizdir. Zamanla kendinize karşı kullandığınız bu negatif dil bir obsesyon halini alarak yıkıcı sonuçlara zemin hazırlayabilir. Stresler yaygın anksiyete bozukluğunun gelişiminde önemli rol oynar. Çocukluk dönemi ve genç erişkinlik çağları arasında başlayan bu psikolojik rahatsızlık, yavaş ve sinsi bir gelişim gösterir. Hastalığın belirtileri dönem dönem iyileşmeler ve alevlenmeler gösterir. Stresli yaşam olayları olduğunda belirtiler çoğunlukla kötüleşir. Hastalığın oluşmasında 'kalıtsal etkenler, beyin nörokimyasındaki değişiklikler, kişilik özellikleri ve stres verici yaşam olayları' etkilidir. Hastalar yorgunluk, gerginlik, kas ağrısı ve baş ağrısı gibi bedensel belirtiler nedeniyle çoğu zaman psikiyatri dışı branş hekimlerine başvururlar ve doğru tanının konması ve uygun biçimde tedavi edilmesi gecikebilir. Kişinin sürekli kendisiyle çatışma halinde bulunması özgüvenini sarsıp korkak bir kişiliğe bürünmesine yol açar. Kendini kontrol edemeyen ve bir anda ne olduğunu kavrayamayan kişi aşırı ter dökmeye başlar. Toplum içerisinde anksiyete bozukluğu popüler hale gelmesinin Prof. Dr. Nevzat Tarhan şöyle açıklıyor: 'İnsanların zihinsel yükü ve hayattan beklentisi arttı. Beklenti düzeyleri yükselmesiyle beraber sosyal dayanakları azaldı. Bunun üzerine insan yalnızlaştı, yalnızlaştıkça da aksiyete ortaya çıktı. Bu durum modern yaşamın sonucudur. İnsanlar kapital sistemin çalışma tarzının bedelini ödüyor.' Toplumda en sık rastlanan anksiyete (kaygı) bozuklukları; obsesif - kompulsif bozukluklar, panik ataklar, travmatik stres bozukluğu, genel anksiyete bozukluları, sosyal fobi ve belirli bir obje ya da duruma karşı geliştirilen fobiler olarak sıralanabilir. İlk yapılması gereken bir psikiyatri uzmanına başvurmaktır. İlk başvuruda kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirmenin yanı sıra, bu belirtilerin herhangi bir fiziksel hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için bazı incelemeler yapılır. Anksiyete bozukluğu tedavisinde antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar depresyonun ve başka anksiyete bozukluklarının tedavisinde de kullanılır. Tedavinin amacıysa kaygı ve gerginliğin hızla tedavi edilmesidir. Tedavide kullanılan ilaçların ciddi yan etkileri ve bağımlılık riskleri yoktur.

Modern çağın hastalığı: Anksiyete

KAYGILANMAK NORMAL MİDİR?