Prematüre bebeklerin gelişiminde müzik desteği

İnsan dediğimiz varlık, doğmadan önce müzikle tanışır ve müziği duyabilir. Erken doğumlarda küveze alınan bebeklerin kulakları da aşırı hassastır. Ancak susturucularının zamanından önce çıkarılması, beyinlerinin sese ve sessizliğe zamanından önce ve ani maruz kalması nedeniyle stresi meydana getirebiliyor. Yapılan çalışmalara göre gelişimin bu kritik dönemde bebeklere kontrol altında dinletilen müziğin kalp ve nefes ritimlerinin düzenlenmesine yardım ettiği, ayrıca uyku ve beslenme üzerinde de olumlu etkileri olduğu ortaya çıktı. Müziğin tanımını 'organize edilmiş sesler olarak yapan İsviçre merkezli bir çalışma, prematüre beyinleri müzik ile korumanın mümkün olup olmadığını araştırdı. Müziğin yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde meydana getirdiği etkiyi inceleyen bu çalışma, aynı zamanda bu alanda bir ilk olarak kabul ediliyor. Bulgular, çalışmanın doğru yolda, orijinal bir çözüme doğru gittiğini gösteriyor. Bazıları planlanandan aylar önce doğmuş prematüre bebekler arasında her gün düzenli olarak müziğe maruz bırakılanlarda beyin işlevlerinin diğerlerine göre daha iyi geliştiği gözlemlendi. Makalenin yazarlarından biri olan ve Cenevre Üniversitesi ile Cenevre Üniversite Hastaneleri sinirbilimcilerden Lara Lordier, 'Gün boyu uygun zamanlarda keyifli uyaranlar planladık. Uyanma ve uyku zamanlarına müzik eşlik etti ve uyanma safhalarını etkileşimi müzikle destekledik.' der. Ekip bu araştırma için 39'u prematüre, yüzde 24'ü normal zamanda doğmuş bebekle çalıştı. Erken doğan bebekler arasından yalnızca 20 tanesi müzik desteği aldı. Bebeklere zil, arp ve Şehnai yani Hint kavalı (Hint fakirlerinin yılanları dans ettirdikleri flütün bir türevi) ile haftada 5 kez 8 dakika boyunca sakinleştirici fon müziği dinletildi. Yenidoğanları en çok sakinleştiren enstrümanın Şehnai olduğu görüldü. Kullanılan müzik, günün farklı bölümleri için özel olarak düzenlendi; örneğin uyanma ve beslenme için ayrı müzikler kullanıldı. Yapılan çalışmalarda hangi bebeğin müzik tedavisi aldığı, ailelere ya da sağlık çalışanlarına bildirilmedi. Denemelerde tüm bebeklere uyandıkları fark edildiğinde kulaklık takıldı ancak kontrol grubunun kulaklıkları müzik çalmıyor, dışarıdan gelen sesleri geçiriyordu. Yapılan deneyde her üç grupta bulunan bebeklerin MR görüntüsü alındığında araştırmacılar için bekledikleri sonuca tam olarak ulaştıkları görüldü. Müzik dinleyen bebeklerin beyinlerindeki nöral ağların bilinenden çok daha fazla işlevsel bağlantı kurmuş olduğu ve normal doğumlarla büyük benzerlikler meydana geldiği gözlemlendi. Özellikle alınan bilginin değerlendirilerek tepki için ilgili alana yönlendirilmesinden sorumlu olan 'Salience' ağındaki bağlantıların önemli ölçüde değiştiği fark edildi. Müzik dinletilen bebeklerde bu ağda sinirsel aktivitelerin güçlendiği; ayrıca işitsel, duyu-motor, frontal, talamus ve mutluluk hissinden sorumlu olan precuneus ağlarına yayıldığı da izlendi. Ne yazık ki bu durumun tersi de doğru çıktı: Yani müzik terapisi almayan prematüre bebeklerde daha düşük işlevsel bağlantılar oluştu ve bu eksiklik en çok Salience ağlarında fark edildi. Yapılan araştırmalar, doğumu takip eden birkaç gün içerisinde erken doğan bebeklerde çevre algısının ve duyusal uyaranların diğerlerine göre çok farklı olduğunu öne çıkardı. Uzmanlara göre yoğun bakım ünitesinde bebekler genellikle yoruluyor, açıp kapanan kapı sesleri ve alarmlar gibi uyaranların yarattığı strese maruz kalıyorlar. Bu ani etkiler, erken doğanlarda önemli beyin aktivitelerinin gelişimi için gereken enerjinin boşa harcanmasına sebep oluyor. Sakinleştirici müzik ise bu ani uyaranlar bastırmanın en iyi yolu olabiliyor. Çalışmayı yöneten HUG Gelişim ve Büyüme Bölümü Başkanı Petra Hüppi, 'Doğum sonrası bu tür bebeklerin beyinleri henüz olgunlaşmamıştır. Bu yüzden ana rahmindekinden çok farklı koşullarda, Yaşam Bakım Ünitesi (YBÜ), inkübatör gibi ortamlarda farklı koşullar altında gelişimin devam etmesi sağlanmalıdır.' yorumunda bulunur. Hüppi, 'Bebeğin, rahatsız edici duyusal uyaranlarla dolu bir ortamda kaldığında sinir ağlarının normal gelişmiyor olması, beynin neden olgunlaşmadığını açıklıyor.' şeklinde açıklamalarına devam eder. Çalışmaya katılan bebekler, şimdi 6 yaşındalar. Araştırmacılar, yenidoğan servisinde dinlemiş oldukları müziğin bu çocuklara yıllar içinde sunduğu faydaları sonunda gözlemleyebilecekler. (Derlenmiştir.)

Prematüre bebeklerin gelişiminde müzik desteği

İnsan doğmadan müzikle tanışıyor