Son zamanlarda sık görülen hastalık: Adenovirüs

Adenovirüs nedir? 🔸 Son dönemlerde baş gösteren ve yaygın bir hastalık olan 'adenovirüs' ne anlama geldiği merak edilmektedir. 'Adeno' kelimesi İngilizce kökenli olup 'salgı bezi' anlamına gelir. Adenovirüs ise salgı bezlerinin enfeksiyon kapması demektir. 🔸 Adenovirüs, genelde tüm dünyada, her mevsimde yaygın olarak görülen bir solunum yolu hastalığıdır. Fakat kışın soğuğunda solunum yolu olumsuz olarak daha çok etkilenir ve enfeksiyonlara maruz kalır. 🔸 İnsanları enfekte ettiği bilinen 88 adenovirüs bulunur. Sene boyunca dolaşan bu virüsler, grip virüsleri gibi güçlü bir mevsimsellik göstermez. Ani hava değişimleri üst solunum yolları enfeksiyonlarını arttırdı Adenovirüsten en çok etkilenenler 🔸 Zamanla bu rahatsızlık, göz enfeksiyonları, boğaz enfeksiyonları gibi bağışıklığı ciddi anlamda düşüren bir hastalığa dönüşür. 🔸 Fikriyat'ın sorularını yanıtlayan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Kadriye Kart Yaşar'a adenovirüsten en çok çocukların etkilendiğini söyledi ve şu ifadeleri kullandı: 'Bizim çocukluk çağında sıkça gördüğümüz hastalık. Mesela gözde konjonktivit yapabiliyor. Yazın özellikle yüzme havuzlarından bulaşan boğaz ağrısı ya da konjonktivit dediğimiz göz iltihabıyla gözlerde kızarıklık, göz kapaklarında şişme gibi tablolarla seyreden salgınlar yapabiliyor. Bazen de hastanelerde özellikle parmaklar, peçeler ya da aletlerle bulaşan keratokonjonktivit dediğimiz yine gözü ilgilendiren salgınlar yapabiliyorlar ama toplumda diyecek olursanız solunum yolunu etkileyen, hastalıkları oluşturur.' *Konjonktivit nedir? Adenovirüsün belirtileri 🔸 Adenovirüs enfeksiyonu, soğuk algınlığına benzer belirtilerle kendini gösterir. En önemli belirtileri; boğaz ağrısı, nefes alma güçlüğü, burun ve göz akıntısı, göz tahrişi, göz kızarıklığı, hapşırma, baş ağrısı, şiddetli öksürük, kusma, ishal ve ateştir. Diğer hastalıklardan ayırt edici özelliği ise 'gözlerde aşırı hassasiyet, kızarıklık ve akıntının' olmasıdır. 🔸 Bazı kişilerde adenovirüs enfeksiyonu krup veya bronşite neden olabilirken bazı enfeksiyonlarda ayrıca konjonktivit, deri döküntüsü, ishal ve mesane enfeksiyonları gibi problemlere neden olabilir. *Krup nedir? Adenovirüs nasıl bulaşır? 🔸 Yüksek bulaşıcılık özelliği taşıyan bu hastalık, solunum ve temas yoluyla bulaşır. Diğer tüm virüslerde olduğu gibi kalabalık ortamlarda yayılır. 🔸 Hijyene dikkat edilemeyen alanlar, toplu taşımalar, okullar, kreşler, hastane ve yaşlı bakımevleri gibi toplu olarak bulunulan ortamlarda bulaşma hızı daha yüksektir. Önceden de belirttiğimiz gibi yayılma ve bulaşması çocuklarda daha hızlı gerçekleşir. 🔸 Göz hastalığı olan adenovirüs enfeksiyonunda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta, kontakt lenslerdir. Lensler kullanılırken solüsyonun değişim süresine ve hijyene daha çok dikkat edilmelidir. Unutulmamalıdır ki adenovirüs, oda sıcaklığında haftalarca canlılıklarını koruyabilir. Adenovirüsün teşhisi 🔸 Bilhassa kış mevsiminde kendini gösteren bu hastalığın teşhisi diğer virüslerdeki teşhisler ile aynıdır. Bu konuyla alakalı Yaşar, şunları söyledi: 'Teşhis için laboratuvar testleri yapılabiliyor. Ama biz viral hastalıklarda daha çok tanısal amaçlı klinik tanı dediğimiz belirtilerden yaklaşarak tanı koymaya çalışıyoruz. Çünkü hafif hastalıklar bıraktığımız zaman kendi kendine bazen bir ilaç tedavisi vermemiz gerekmeyen, kendi kendine iyileşebilecek hafif hastalıklar şeklinde oluyor. Tanıyı da o yüzden laboratuvar testleri çok pahalı ve uğraşmalı testler olduğu için virüsü göstermeye çalışan o yüzden ancak çok ciddi enfeksiyonlar da genellikle o tür laboratuvar testlerinin PCR gibi veya diğer testleri yapıyoruz.' Hangi çorba hangi hastalığın tedavisine iyi gelir? 🔸 Adenovirüs belirtisi ile hastaneye giden hastalara doktor muayenesinden sonra antijen testi ile PCR testleri yapılmaktadır. Bu testlerde virüsün ürettiği belirli maddeler tespit edilerek teşhis edilebilir. 🔸Adenovirüsün teşhis ve testi hakkında Yaşar, şunları söyledi: 'Genel olarak normal mesela 3 yaşında, 5 yaşında bir çocukta ağzında, boğazında iltihap ya da gözünde iltihap, ateş ile beraber kırgınlık, nezle gibi bir tablo gördüğümüzde, diğer virüsler olmadığına konjonktivit yapıyorsa biraz adenovirüs virüsü biraz daha ayırt edici olarak görebiliyoruz. Çünkü diğerlerinin konjonktivit dediğimiz gözü etkileme ihtimali yok neredeyse. Ama adenovirüsler mesela boğaz iltihabı yaptıklarında ya da üst solunum yolu enfeksiyonu yaptığında gözümüzü de etkileyebiliyor. İşte göz enfeksiyonu da varsa o yaş çocuklarda, genç erişkinlerde genellikle adenovirüsler olabileceğini düşünüyoruz.' Adenovirüsün tedavisi 🔸 Adenovirüs enfeksiyonları için özel bir tedavi yoktur. Çoğu hafif semptomlara neden olduğundan hiç tedavi de gerektirmeyebilir. Tedaviye ihtiyaç duyulduğunda uzmanlar semptomları hafifletmek için reçete verebilir. 🔸 Adenovirüsün tedavisinde kullanılan yöntemler hakkında Yaşar 'Adenovirüsün tedavisinde de genellikle semptomatik yaklaşıyoruz. Bazen böyle yenidoğan gibi özellikli gruplarda mesela yenidoğan 1 aylık bebeklerde bazen hastanede yatırarak takip edebiliyoruz. Yüksek ateşi varsa ateş düşürücü ya da serum tedavisiyle destek tedavi ilaçları veriyoruz. Ama spesifik bir antiviral dediğimiz virüse etkili özel bir ilacı yok. Mesela gripte kullandığımız gibi bir ilacı yok. Bazen immün yetmezliği olan yani bağışıklık sistemi zayıf olan bazı kanserli ya da AIDS gibi hastalarda bu tür virüs enfeksiyonları fırsatçı, böyle ciddi tablolar yapabileceği için bazı viral ilaçları kullanabiliyoruz. Ama dediğim gibi sadece bu özel gruplarda.' ifadelerini kullandı. Virüs aşılarının açmazları 🔸 Komplike olmayan enfeksiyonları olan hastalara genellikle yatak istirahati, izolasyon, iyi hijyen (yayılmayı önlemek için), reçetesiz satılan ateş düşürücü ilaçlar ve bol sıvı tüketmesi önerilir. Konjonktivit için suni gözyaşı damları, ciddi şekilde tıkanmış ya da burun akıntısı gözlemlendiğinde ise bir solunum yolu açıcı ilaç önerilebilir. 🔸 Genel olarak serum, ateş düşürücü, boğaz ağrısına iyi gelebilecek pastiller gibi ilaçlarla tedavinin gerçekleştiğini ifade eden Prof. Dr. Yaşar, şunları da ekledi: 'Konjonktivit olduğunda muhakkak göz hekiminin değerlendirmesini ve gözün ne kadar etkilendiğini bize söylemesini istiyoruz. Bazen bununla ilgili damlalar konjonktiva dediğimiz gözün kızaran beyaz kısmına etkili olabilecek ilaçlar, damlalar verebiliyorlar. Onları kullanabiliyoruz ama genel olarak destek tedavisi verdiğimizi söyleyebiliriz.' Adenovirüsden korunmak için nasıl önlem almak gerekir? 🔸 Kış aylarında rastlanan bu solunum yolu virüsünden korunmanın en iyi yolu, ellerin sık sık sabun ve suyla yıkanmasıdır. Prof. Dr. Yaşar virüsten nasıl korunacağımızı şöyle açıkladı: 'Influenzada ya da koronavirüste olduğu gibi solunum yoluyla bulaştığı için bizim özellikle hasta olan kişilerin maske takması, hijyene dikkat edilmesi gerekiyor. Ellerimizi yüzümüze, gözümüze sürmemek yani genel ev hijyenine dikkat edilmesi, kalabalık ortamlara girildiğinde de özellikle maske kullanılmasını tavsiye edebiliriz.' *İnfluenza nedir? Genellikle grip olarak bilinen bu hastalık, yaşamı tehdit eden bulaşıcı hastalıklardan biri olarak kabul edilen solunum yollarının akut viral enfeksiyonu olarak adlandırılır. Mikroplar düşmanımız mı? 🔸 Tüm bunların yanında hasta olmanız durumunda evde kalmalı ve enfekte kişi diğer insanlarla özel ve mutfak eşyalarını (bardakları) ayırarak virüsten korunabilirsiniz. 🔸 Hastalarla yakın temastan kaçınmak bu hastalığa yakalanma riskini en aza indirir. Hasta olmanız durumunda ellerinizi sık sık yıkayarak, mendile veya kolunuzun üst kısmına öksürüp hapşırarak yayılmasını engelleyebilirsiniz.