Sosyal medya ile geçen süreyi kısıtlamanızı sağlayacak ipuçları

2000'li yıllar pek çok teknolojinin hayatımıza girdiği ve vazgeçilmezimiz haline geldiği yıllar oldu. 🔷🔷🔷 İnternet teknolojileri, 20. yüzyılın son çeyreğinde hızlı bir gelişme gösterdi. Ancak bu teknoloji, kullanıcılara sadece enformasyon sağlıyordu. Kullanıcı hiçbir şekilde içeriğe müdahale edemiyor, geri bildirimde bulunamıyor veya kendisi içerik üreticisi haline gelemiyordu. 2000'li yılların başında Web 2.0 devriminin gerçekleştirilmesiyle internet, kullanıcılarına etkileşimli bir iletişim ortamı sağladı. Web 2.0 kavramı ilk kez Tim O'Reilly tarafından 2004 yılında kullanıldı ve kavram, ikinci nesil internet hizmetlerini kapsıyordu. 🔷🔷🔷 Bu teknolojinin hayatımıza girmesi ile internetin tek taraflı, sadece web sitelerinin kullanıcıya içerik sunduğu, kullanıcının veriye ulaşmak dışında bir şey yapamadığı sürecin sonuna gelindi. Böylece kullanıcılar, kendi sitelerini ve içeriklerini oluşturabilir, iletişimi başlatan ya da sürdüren olabilir, etkileşimde bulunabilir ve ilgili içeriklere geri besleme bırakabilir hale geldiler. 📌 Yani internet kullanıcıları hem içeriği tüketen hem de üreten olma boyutuna geçiş yaptılar. İnternet dünyasında yaşanan bu gelişme, teknolojik açıdan adeta bir devrimdi. 2000 yılında Vikipedi, 2003 yılında Myspace ve 2004 yılında Facebook'un kurulması, sosyal medya anlamında ilk girişimlerdendi. 🔷🔷🔷 2005 yılında video paylaşım sitesi YouTube, 2006 yılında Twitter ve müzik veri akışı sağlayan Spotify, 2009 yılında anlık yer bildirimi yapmayı sağlayan Foursquare, 2010 yılında ise fotoğraf ve video paylaşım uygulaması olan Instagram kuruldu. Tüm bu teknolojilerin yaygın kullanımı ise IOS ve android tabanlı akıllı telefonların hayatımıza girmesi, internetin yaygınlaşması ve bu cihazların her daim elimizin altında bulunması ile gerçekleşti. Tarihin teknolojik anlamda en etkili cihazlarından biri olan iPhone, 2007 yılında Apple CEO'su Steve Jobs tarafından dünyaya tanıtıldı. 🔷🔷🔷 Cihaz, fotoğraf çekebiliyor, renkli dokunmatik bir ekran aracılığıyla internette dolaşabilme imkânı sağlıyor, kısacası bir telefondan daha fazlasını sunarak internetin telefona entegre oluşunu kullanışlı hale getiriyordu. Steve Jobs, bu cihazı tanıtırken 'Mobil cihaz sektörünün 5 yıl ilerisine geçtik' demiş; ilerleyen yıllarda bu sözün doğruluğu defalarca kez kanıtlanmıştı. Öte yandan ilk android telefonun kullanıcılara sunumu ise HTC tarafından 2008 yılında gerçekleştirildi. Android 1.0 sürümü ile dokunmatik ekran ve klavye tuşlarına sahip olan bu cihaz, mouse görevi gören küçük bir joysticke de sahipti. 📌 Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavram İlerleyen süreçte bu cihazlarla kullanılabilecek uygulamalar geliştirilmiş, böylece cihaz üretip satmanın dışında yeni bir alternatif daha teknoloji üreticileri için olanak sağlamıştı. 🔷🔷🔷 Sosyal medya siteleri, geliştirdikleri uygulamalarla kısa zamanda mobil cihazlara entegre olarak daha ulaşılabilir hale geldiler. 2010'lu yıllarda hem akıllı cihazların hem de sosyal medya platformlarının yaygınlığı hızla arttı. 2013 yılına gelindiğinde dünya çapında 1 milyarın üzerinde akıllı telefon satışı gerçekleşti. 3G teknolojisinin hayatımıza girmesi ile her yerde ve her zaman internet bağlantısının olanaklı hale gelmesi, kullanıcıların alışkanlıklarını da tamamen değiştirdi. Hem internet kullanımı hem akıllı mobil cihaz kullanımı hem de sosyal medya platformlarının kullanıcı sayısı her geçen gün artıyor. 🔷🔷🔷 2021 yılı Ocak ayına ilişkin We Are Social ajansının yayımladığı rapora göre dünyada internet, mobil kullanıcı ve sosyal medya istatistikleri şöyle: 📌 Dünyada 4,66 milyar internet kullanıcısı bulunuyor; bu da dünya nüfusunun yüzde 59,5'ine tekabül ediyor. 📌 4,2 milyar sosyal medya kullanıcısı, dünya nüfusunun yüzde 53'ünden fazlasını oluşturuyor. 📌 5,22 milyar mobil kullanıcısı ise dünya nüfusunun yüzde 66,6'sına karşılık geliyor. Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz. İstatistiklere göre, dünyada bir bireyin günlük ortalama internet kullanma süresi 6 saat 54 dakika. 🔷🔷🔷 Dünyada internette en fazla vakit geçiren ülkelerin başında 10 saat 56 dakika ile Filipinler geliyor. Son sırada ise 4 saat 25 dakika ile Japonya yer alıyor. 12. sırada yer alan Türkiye ise 7 saat 54 dakika ile dünya ortalamasının üzerinde bulunuyor. Yani günün üçte birini internette harcadığımızı söyleyebiliriz. Dünya ortalamasına göre bir sosyal medya kullanıcısı, her gün 2 saat 25 dakikasını sosyal medyaya harcıyor. Bu da her hafta 17 saati sosyal medyaya ayırmak demek. 🔷🔷🔷 Dünyada sosyal medyada en fazla vakit geçiren ülkelerin başında 4 saat 15 dakika ile Filipinler geliyor. Son sırada ise 51 dakika ile Japonya yer alıyor. Türkiye ise 2 saat 57 dakika ile dünya ortalamasının üzerinde bulunuyor. Dünyada sosyal medya kullanım oranı sıralamasında 14. sırada yer alan Türkiye'de kullanıcılar, haftada yaklaşık 21 saati sosyal mecralarda geçiriyorlar. Sosyal medya ile ilgili Türkiye'ye dair istatistiklere baktığımızda durum oldukça ciddi görünüyor. 🔷🔷🔷 Zira günün yaklaşık 3 saatini sosyal medyada oldukça ciddi bir süre. Rakamın ortalama olduğu da düşünüldüğünde kimimiz sosyal medyada daha az vakit geçirirken kimimizin çok daha uzun saatler bu platformlarda vakit harcadığımız gerçeği ortaya çıkıyor. Bu durum, akıllara bazı soruları da getiriyor: 📌 Sosyal medya bağımlısı olabilir miyiz? 📌 Sosyal medya bağımlısı olduğumuzu nasıl anlarız? 📌 Sosyal medyada geçen süreyi nasıl kısıtlayabiliriz? İnternet bağımlılığı kavramı, ilk olarak Dr. Ivan Goldberg tarafından 1996 yılında kullanıldı. Onun tanımlaması bilgisayar, internet, siber, sosyal medya bağımlılığı gibi kavramlara kapı açtı. 🔷🔷🔷 Goldberg, kişinin internet bağımlısı olup olmadığı ile ilgili bazı kriterler belirlemişti. Ona göre 12 ay içinde bu belirtilerden üç veya daha fazlası varsa klinik açıdan bozulmaya yol açan teknolojik bir bağımlılıkla karşı karşıya olabiliriz: 📌 İnternetten keyif alabilmek için belirgin olarak artan kullanım süresi veya aynı sürede kullanım ile alınan keyifte azalma olması. 📌 Kullanımdan sonra belli bir süre ara verildiğinde oluşan 'yoksunluk' hissi. 📌 Planlanandan daha fazla süre harcanmaya başlaması. 📌 Kullanımı bırakmak ya da denetim altına almak için gösterilen çabanın boşa çıkması. 📌 İnternet ile ilgili eylemlere daha uzun süreler ayırmak. 📌 Bu teknolojilerin kullanımı nedeniyle toplumsal, mesleki etkinlikler ya da hobileri bırakmak veya azaltmak. 📌 Kullanımın yol açtığı uykusuzluk, ilişki problemleri, randevulara geç kalma gibi sorunlara rağmen devam etmek. Sosyal medya kullanımının ve bağımlılığının artmasına dair yapılan araştırmaların çoğu, sosyolog ve iletişim bilimci Elihu Katz'ın ortaya attığı Kullanımlar ve Doyumlar kuramına dayanır. 🔷🔷🔷 Yaklaşıma göre insanlar sosyolojik ve psikolojik kökenli ihtiyaçlarını, medyadan ya da diğer kaynaklardan giderebilmek amacıyla bazı beklentilere girerler ve bu teknolojileri kullanarak bu gereksinimlerini giderirler. Bu anlamda bakıldığında sosyal medya da bireylerin günlük yaşamlarında ihtiyaç duydukları ihtiyaçları sağlayan bir teknolojidir. Kişiler eğlence, arkadaş edinme, bilgilenme, rahatlama, sosyal etkileşim sağlama gibi ihtiyaçlarını bu platformlardan sağlarlar. 📌 Dijital tahakkümün son perdesi: WhatsApp ne yapmaya çalışıyor? Sosyal medya ile geçen süreyi kısıtlamak söz konusu olduğunda aslında yapılması gereken ilk şey, bu mecraları neden ve hangi amaçlarla kullandığınızı ortaya koymak. 🔷🔷🔷 Eğer sosyal medyada geçirdiğiniz zamanın hangi ihtiyacınızı giderdiğini saptayabilirseniz, bu konuda kısıtlamaya gitmeniz ve alışkanlıklarınızı değiştirmeniz daha kolay olacaktır. Sosyal medyayı pek çoğumuz Katz'ın teorisinde olduğu gibi eğlence, arkadaş edinme, bilgilenme, rahatlama, sosyal etkileşim sağlama gibi ihtiyaçlarımız için kullanıyoruz. 🔷🔷🔷 Özellikle pandemi süreci ile birlikte yaşamımızın kısıtlanması, alışkanlıklarımızın değişmesi, aktivitelerimizin azalması gibi etkenler sosyal medyada geçirdiğimiz süreyi arttırıyor. Bu nedenle sosyal medyada geçirdiğiniz süreyi, farklı bir alternatifle değiştirmeniz, en etkili yöntemlerden biri olacaktır. Bir hobi edinmek, kitap okumak, spor yapmak gibi beyninizi aktif olarak etkin kılan faaliyetler sosyal medyaya olan ilginizi de azaltacaktır. Sosyal medya kimimiz için iş hayatımızın bir parçası olsa da pek çoğumuz sadece sosyal hayatlarımız için bu mecraları kullanıyoruz. 🔷🔷🔷 Bir iş gerçekleştirirken, ders çalışırken ya da bir hobi ile uğraşırken bildirimlerin gelmesi, hem dikkat dağıtıcı oluyor hem de bir uyarıcı olarak zihnimizi meşgul ediyor. Bu nedenle bildirimleri kaldırmak, verimliliğimizi arttıran ve konsantrasyonumuzu bozmayan bir adım olacaktır. Öte yandan tüm bildirimleri belirli bir saatte kontrol etmek ve bunun dışına çıkmamak da sosyal medyada geçirdiğimiz zamanı azaltan bir yöntem. 📌 Yapay zeka alanında hangi noktadayız? Sosyal medya kullanımının mobil cihazlara erişim ile daha da artması, telefonların elimizden düşmemesi, bu platformlara bizi daha bağımlı hale getiriyor. 🔷🔷🔷 Sürekli sosyal medya hesaplarını kontrol etmek, sayfa yenilemek pek çoğumuz için vazgeçilmez hale geliyor. Ancak bu durum özellikle uyku sürecinin en verimli olduğu gece saatlerinde oldukça tehlikeli. Ekrana bakmak ve telefon ışığına maruz kalmak, melatonin hormonunun salgılanmasına engel oluyor, uyku düzenini bozuyor, verimli bir uykuyu engelliyor ve derin uykuya geçiş sürecini zorlaştırıyor. Bu nedenle özellikle gece saatlerinde telefonu fiziksel olarak kendinizden uzak bir yere ya da odaya koymanız tavsiye ediliyor. Pek çoğumuzun sabah kalkar kalkmaz ilk yaptığı şey, telefonlara sarılıp bildirimleri ve sosyal medya hesaplarımızı kontrol etmek. 🔷🔷🔷 Bunun yerine güne doğal akışında başlamak; kişisel bir amaç, hedef ya da yapılacaklar listesi hazırlamakla o günü sürdürmek gerekiyor. Uzmanlar güne sosyal medya ile başlamanın 'başkalarının o gün neler yapacağınıza karar vermesi' ile aynı anlama geldiği belirtiyorlar. Kimi zaman kullanmasak da hesap oluşturduğumuz ve silmediğimiz için telefonlarımızda çok sayıda sosyal medya uygulaması bulundurabiliyoruz. 🔷🔷🔷 Bu konuda arınmak, sosyal medya uygulamalarını size en çok katkı sağladığını düşündüğünüz uygulamalarla sınırlamak, bu platformları sadece kontrol amacıyla bile olsa kullanmamanızı sağlayacak ve geçirdiğiniz süreyi azaltacaktır. Her uygulamada olmasa da kimi sosyal medya uygulamalarında geçirdiğiniz süreyi görebilmeniz mümkün. 🔷🔷🔷 Üstelik bir süre belirlemeniz ve bu süreyi aştığınızda bildirim almanız da sağlanıyor. Kendinize gerçekçi bir hedef koyup zamanla bu süreyi daha da azaltarak kullanım sürenizi kısıtlayabilirsiniz. Böylece ilerlemeniz her geçen gün kolaylaşacak ve başarı hissi bu konudaki motivasyonunuzu arttıracaktır.

Sosyal medya ile geçen süreyi kısıtlamanızı sağlayacak ipuçları

SOSYAL MEDYA HANGİ YENİLİKLE HAYATIMIZA GİRDİ?