Yaşam kaynağımızı bilinçli kullanmak için: Su okuryazarlığı

◼ İnsanlık ve canlılar için hayat kaynağı olan su, doğanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Canlılar ve doğa için hayati değer taşıyan bu kaynak ne yazık ki sınırsız değil. ◼ Bu nedenden dolayı suyun bir damlasının bile ziyan edilmemesi gerekiyor. Boşa akan her damla ekosistemin geleceğini tehdit ediyor. Türkiye'de bulunan 10 büyük nehir ◼ Dünyanın büyük bir kısmı su ile kaplıdır. Fakat temiz içme su kaynaklarındaki yetersizlikler, atmosferde yaşanan iklim değişiklikleri, su kaynaklarının yanlış kullanımı ve devletlerin su kullanımına yönelik önlem almaması sonucunda zarar gören ve azalan kaynaklar, su yönetiminin ne denli önemli olduğunu ortaya çıkarmıştır. ◼ Artan dünya nüfusu, plansız kentleşme, tarım ve sanayileşme sonucunda son yüzyılda su kullanımının 6 kat arttığı görülür. Artan çevre kirliliği de buna eklenince temiz suya ulaşım iyice zorlaşır. ◼ Bilim adamları gelecek yıllarda suya bağlı küresel mücadelelerin yaşanacağını öngörüyor. Dünya'da ve Türkiye'de kullanılabilir temiz su kaynakları sınırlıdır. ◼ Yerkürenin 4/3'ü sularla kaplıdır. Bu suların yüzey alanı 510 milyon kilometredir. Fakat söz konusu su miktarının hepsine ulaşabilmek mümkün değildir. Çünkü suların %97,5'i okyanus ve denizlerde tuzlu su olarak bulunurken yalnızca %2,5'i tatlı sudur. Türkiye'de bulunan 10 şifali su ◼ Dünya'da suyun üç kullanım alanı bulunur. Bunlar evsel, tarımsal ve endüstrideki tüketim alanlarıdır. Dünya'da tüketilen suyun yaklaşık olarak % 67'si tarımda, % 23'ü endüstride ve % 10'u konutlarda kullanılır. ◼ Türkiye'de de suyun genel olarak üç kullanım alanı vardır. Bu alanlar, dünya ile paralel olarak evsel, tarımsal ve endüstrideki tüketimdir. Bunun %74'ü tarım sektöründe, %11'i sanayi sektöründe ve %15'i evsel (içme-kullanma suyu) olarak tüketilir. ◼ Dünya'da, 844 milyon insan temiz suya erişemiyor. Her sene sağlıklı, içilebilecek nitelikte su bulamayan ve büyük kısmı çocuk olan yaklaşık 10 milyon kişi salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor. ◼ Artan nüfusun belli alanlarda yoğunlaşması, temiz suya ulaşmayı güçleştiriyor. Gelişen teknoloji ile birlikte su sorununun çözümünde gerek Türkiye'de gerekse dünyada su arıtma tesisleri ön plana çıkmıştır. Okyanus ve denizlerdeki tuzlu suyu kullanılabilir nitelikte dönüştürme çalışmaları gün geçtikçe daha çok başvurulan bir yöntem olsa da maliyeti yüksek olduğu için her ülke tarafından tercih edilmiyor. ◼ Çevreyi ve doğal kaynakları korumak ve kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların en önemli görevlerinden biridir. Suyun sağlık için yaşamsal önemi bireylerin temiz ve güvenli suya ulaşması insan haklarındandır. Bu konuda küresel anlamda tüm insanların bilinçlendirilmesi su okuryazarlığı ile mümkün olur. Kuruyan nehirler ve kıyametin ayak sesleri Su Okuryazarlığı ◼ Su okuryazarlığı, suyun ekosistemdeki hareketini ve etkileşimini anlamak, su kullanımı hakkında birey ve toplum bazında bilinçli karar almak olarak tanımlanabilir. Suyun hayati önemi, su döngüsü, küresel boyuttaki su kaynaklarının tanınması, suyun sürdürülebilirliği ve korunması ile ilgili farkındalık kazanmaktır. ◼ Suyun önemini vurgulamak, iklim değişikliği ve kuraklaşma sorununa dikkat çekmek, içilebilir su kaynaklarının korunması ve çoğaltılması noktasında görülür adımların atılmasını sağlamak için 1993 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 22 Mart'ı 'Dünya Su Günü' ilan etmiştir. ◼ Yaşam kaynağımız olan suyun okuryazarlığı, eğitim ve uygulama adımları ile yürütülür. Su, tüm yaş grubundaki insanları ilgilendiren bir sorundur. ◼ İnsanın ve doğal yaşamın devam edebilmesi için alternatifi olmayan tek kaynak sudur. Doğal ve yitirilebilir bir kaynak olan suyun korunması, doğal su kaynaklarının zarara uğratılmadan aktif bir şekilde kullanılması, tüketimde her açıdan akıllıca paylaşım yapılması (tarım, enerji, sanayi ve evsel kullanımda), su bilincinin küçük yaşlarda çocuklara kazandırılması en önemli eğitim unsurlarıdır. Çölde bir vaha: Darbat Vadisi ◼ Su okuryazarlığı dersi toplumun farkındalık ve sorumluluk kazanmasını hedefler. Bu ders aracılığıyla kişi kendi yaşamı ve gözlemleriyle suyun davranışlarını öğrenir ve su ayak izini hesaplayabilir. ◼ Su okuryazarlığı dersini çocuklara erken yaşlarda vermek bireyde su kullanım bilincinin kalıcı hale gelmesini sağlarken aynı zamanda doğaya ve geleceğe katkı sunar. *Su ayak izi nedir? Bir mal ya da hizmetin bütün üretim ve tüketim zincirindeki süreçlerinde harcanan su miktarıdır. Suyun ekonomi içindeki rolünün ve su yönetiminin ekonomik kalkınmada nasıl bir araç olarak kullanılabileceğini anlatır. ◼ Su okuryazarlığı eğitimi ile su tüketiminin çevre ve dünya bazındaki etkisini anlayan, su tasarrufu yapan ve su ayak izini önemseyen bireyler yetiştirilir. Dünyanın ortak geleceği için, sürdürülebilir bir ekosistem, doğaya saygılı ve sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmek su okuryazarlığı eğitiminin ana hedefi olmalıdır. Peki, suyun bilinçli kullanılması için neler yapılabilir? ◼ Bireysel önlemler kitlesel olarak yapıldığında etkili olur. Suyun bilinçli kullanılması yönünde devletlerin önlem alması daha büyük ve hızlı bir gelişimin görülmesini sağlar. ◾ Yağmur suyunu toplayarak sürdürebilirliğini sağlamak oldukça önemli bir adım olabilir. Fakat bu tüm kurum binalarında ve yapılarda uygulanan bir yöntem olduğunda fayda sağlar. ◾ Okyanus ve denizlerdeki suyu kullanabilir özelliğe getirme çalışmalarına yetkililer tarafından önem verilmeli ve bu çalışmalardaki maliyeti azaltmaya yönelik teknolojik donanımlar geliştirilmelidir. ◾ Sanayi tesislerinin üretimlerinde açığa çıkan atıkları ve zararlı kimyasalları denize dökmeleri caydırıcı şekilde cezalandırılmalıdır. Kanallar üzerine yerleşen şehirler Bireysel bazda ise: ◾ Diş fırçalarken suyu kapatın. ◾ Bozuk muslukların tamirini geciktirmeyin. ◾ Bulaşıkları makinede yıkayın. ◾ Çamaşır ve bulaşık makinelerini tam doldurmadan çalıştırmayın. ◾ Meyve ve sebze yıkanan su ile bitkileri sulayabilirsiniz. ◾ Tuvalet kağıtlarını klozete atmayın. Bu durum iki kere sifona basmanıza neden olabilir. ◾ Duş sürenizi kısa tutmaya özen gösterin.