Türk kahvesi çeşitleri hakkında bilgiler

Türk kahvesi kültürü ve geleneği, kahvenin İstanbul'da kahvehanelerde servis edilmeye başlandığı 16. yüzyıla kadar uzanır. Geleneğin, tadını eşsiz yapan ve sosyalleşmeye katkıda bulunan, iki ünlü yönü vardır. TÜRK KAHVESİNİN ASIRLAR AŞAN ÖYKÜSÜNÜ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Bir içecek türü olarak, Türk kahvesinin, özel hazırlama teknikleri vardır ve yıllar öncesine dayanan bu teknikler günümüzde hala kullanılır. Kahve hazırlamada kullanılan geleneksel yöntemler, sanatsal değeri olan, cezve, fincan, havanlar gibi özel araçların ve gümüş takımlarının gelişimine yol açmış; zaman gerektiren hazırlama teknikleri sayesinde, Türk kahvesi lezzeti damaklardaki tadını ve tazeliğini uzun süre korumuştur. Diğer çeşit kahvelerden daha yumuşak, aromalı ve yoğundur. Türk kahvesini, kendine özgü olan aroması, telvesi ve köpüğüyle diğer kahvelerden ayırmak oldukça kolaydır. OSMANLI KAHVEHANELERİ HAKKINDA BİLGİLERİ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Kahvenin asıl hazırlanma şekli birçok ve oldukça detaylı adım ve yetenek gerektirir. Öncelikle, taze kavrulmuş kaliteli kahve çekirdekleri (isteğe göre) toz haline gelen kadar, havan veya öğütücü içinde öğütülür. Sonra, isteğe bağlı olarak, kahve, soğuk su ve şeker cezveye koyulur. Kahve ocağın üzerine yerleştirilip, yüzeyde köpük oluşacak şekilde pişirilir. Son olarak, bir bardak su ve lokumla servis edilir. Güzel bir tada ulaşmak, kahvenin kavrulma şekli ve derecesi gibi bazı yetenekler gerektirir. Bütün kahve çekirdeklerini eşit bir şekilde kavurup biraz beklemek çok önemlidir. Gastronomi alanında UNESCO'nun 'Yaratıcı Şehirler Ağı'nda yer alan Gaziantep, yemekleri kadar ünlü 'menengiç kahvesi'yle de damakları tatlandırıyor. Gaziantep mutfağının vazgeçilmezleri arasında bulunan bu lezzet, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde dağlık alanlarda ekimi yapılmaksızın doğal olarak yetişen menengiç ağaçlarından elde ediliyor. Tadı Antep fıstığını andıran ve sonbaharda ağaçlardan toplanan menengiç taneleri önce kurutuluyor, ardından kavrularak öğütülüyor. Kafein içermeyen ve antiseptik özelliği bulunan kahve, halk arasında 'çitlembik', 'çedene' ve 'çıtlık' gibi isimlerle de anılıyor. Doğal olduğu için sağlığa da faydalı olan kahve, boğaz ağrısına, midedeki ülsere de iyi geliyor. Çocuklar, hamile kadınlar için de tavsiye ediliyor. Yoğun aroması sebebiyle sütle hazırlanan lezzet, 2 farklı şekilde yapıldığı bilinir. Biri, dediğimiz gibi tıpkı klasik Türk kahvesi pişirir gibi su kullanılarak hazırlanır, diğer yöntemde su yerine süt kullanılır. Zeytinli köyünün damak tatlarından dibek kahvesi, taşa oyulmuş bir çukurda kahve çekirdeklerinin 10 kilogramlık demirle ezilerek elekten geçirilmesiyle yapılıyor. Kahve taze taze günlük olarak hazırlanıyor. Rutubetsiz ortamda saklanan kahve çekirdekleri taş dibek içine atılıp burada eziliyor. Yaklaşık 45 dakika elle ezilen kahve çekirdekleri daha sonra elekten geçirilip pişirebilir hale getiriliyor. Sade, az şekerli, şekerli ve orta şekerli olarak servis edilen kahve, taze çekim lezzetini de bu sayede kazanıyor. Mangal ateşinde 3 saati aşkın süre pişirilen mırra kahvesi, Mardin, Gaziantep ve Şanlıurfa'da yoğun tüketiliyor. Acı tadı nedeniyle 'sıra dışı lezzet' olarak nitelendirilen kahve çeşitlerinden mırra, Güneydoğu Anadolu illerine gelen ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Mırranın yapımı, yeşil kahve çekirdeklerinin iyice kavrulup, havanda öğütülmesiyle başlıyor. Daha sonra 'gümgüm' adı verilen büyük cezve içinde mangaldaki közde yaklaşık 2 saat kaynatılan kahve, belli aşamalarda telvesinden ayrıştırılıyor. Kaynadığı sırada birkaç kez süzme, kahve ve su ekleme işlemi gören karışım, tortusundan ayrıldıktan sonra kaküle ile bir süre daha kaynatıldıktan sonra servis için bakır işlemeli, ibriğe benzeyen cezveye aktarılıyor. Bu işlemler dolayısıyla mırranın hazır hale gelmesi 3 saati aşıyor. Mırra, yaşlıdan gence doğru sunuluyor. Geçmişte düğün, taziye gibi özel günlerde ikram edilen mırra, talep üzerine artık kafe ve benzeri işletmelerde yer almaya başladı. Genellikle yemekten sonra içtiğimiz kahve, Kırım Tatar adetlerine göre yemekten önce içiliyor. Tostakay denilen fincandan büyük, kupadan küçük olan bardaklarda tüketilen bu kahve, Türk kahvesinin üzerine iki tatlı kaşığı kaymak koyularak yapılıyor. İçimi Türk kahvesine oranla daha yumuşak olan Tatar kahvesi, kıtlama usulüyle veya doğrudan içine şeker koyularak da içilebiliyor. Tatar kahvesinin antioksidan özelliğinin olması cildin yaşlanmasını geciktirir, cildi ve bütün vücudu serbest radikallerin neden olduğu hastalıklardan korur. Ağrı kesicilerin etkisini arttırıcı özelliği vardır, bazı uzmanlar ağrı kesicilerin etkisini %30 oranından arttırdığını söylemekteler. Süvari kahvesi ya da bir diğer adıyla Tarz-ı Hususi (Tarsusi), sunum tarzıyla dikkati çeken değişik bir Türk kahvesidir. Ege'de Süvari Kahvesi, Akdeniz'de de Tarz-ı Hususi yani kısaca Tarsusi olarak bilinir. Süvari kahvesinin pişirilmesi diğer bildiğimiz klasik Türk kahvesinden farklı değildir. Kahvenin özelliği, kahvenin klasik porselen kahve fincanı yerine ince belli çay bardağında servis edilmesidir. Ayrıca, Süvari'de normal Türk kahvesine kıyasla çok daha az köpük olur. Genellikle sade ve şekersiz olarak hazırlanır. Osmanlı zamanında böyle bir sunum olduğu ve bu sunuma ''Tarz-ı hususi'' adını verdikleri söylenir. Türkiye'de olduğu gibi kahve sevdası Hatay'da da yaygındır. Antakya'da özellikle çifte kavrulmuş koyu kahve içilir. Antakyalılar özellikle misafir geldiğinde koyu Antakya kahvesi ikram edilir. Kahve ikramında genelde tatlı bir veya birkaç ürün ikram edilir. İkram olarak bitter çikolata, lokum, hurma veya minik kurabiye ikram edilir. Özel misafirlere de kahvenin yanında ceviz reçeli sunulur. İki kez kavrulmuş kahve çekirdeği kullanılarak hazırlanan Hatay kahvesi, bizim bildiğimiz kahvelere oranla hem koku hem aroma olarak çok daha sert. Yanında kendi gibi çifte kavrulmuş bir lokumla sunulduğunda ise tadına doyum olmuyor. Manisa'da Osmanlı döneminde gelinlik kızların evlenmek istedikleri erkeklere yaptıkları özel 'cilveli kahve' günümüzde de ilgi görüyor. Osmanlı döneminde kız istemeye gidildiğinde kızların gönlü varsa bu kahveden yapıyorlarmış. Eğer cilveli kahve yapılırsa babalar kızlarına sormadan veriyorlarmış. Ama normal kahve verilirse kızın istemediği anlamına geliyormuş. Kahvenin cilvesi buradan geliyor. Cilveli kahve, klasik Türk kahvesi gibi hazırlanıp fincana konduktan sonra bambaşka bir hale bürünüyor. Fincana dökülen bol köpüklü Türk kahvesinin üzerine çifte kavrulmuş, öğütülmüş badem ve iki çeşit baharattan oluşan karışım dökülüyor. Kahvenin yanında bir kaşık veriliyor. Kahve içilmeden önce bademler yeniyor. Ardından kahve içiliyor. Köpükle badem ezmesinin karışımı özel bir tat oluşturuyor. Dövülmüş bademin kahvenin dibine çökmemesi için mutlaka çifte kavrulmuş olması gerekiyor. Kül kahvesi, klasik usulde Türk kahvesi hazırlarken kullanılan bakır cezvenin, mangalda veya köz üzerinde ısıtılması ile elde edilen kahvedir. Geçmişte bakır cezvenin içinde mangalda yapılan kül kahvesi, ne yazık ki artık yapımı zorlu olduğu için tercih edilmiyor. Ama neyse ki teknoloji bazı değerlerimizi korumaya niyetli. Kül kahvesi makinesi ya da kumda kahve makinesi olarak bilinen makineler sayesinde bu kahveyi aslına çok benzer bir şekilde yapabilirsiniz. Birçok farklı malzemenin Türk kahvesinde kullanılma fikri Türk kahvesinin tadını zenginleştirmiştir. Tarçından çikolataya kakuleden vanilyaya kadar birçok malzeme Türk kahvesi yapımında kullanılmaya başlanmıştır. Damla sakızlı Türk kahvesi de bunlardan birisidir. Damla sakızı, sakız ağacının gövdesinde bulunan reçinenin güneşte kurutulmasıyla elde edilen ve kullanım alanı oldukça geniş bir lezzettir. Damla sakızı, sakız ağacından elde edilen bir reçinedir. Türk mutfağı ve ilaç yapımında kullanılır. İsmi geleneksel olarak üretildiği Sakız Adası'ndan gelmektedir. Aslında sıvı olan damla sakızı güneşte kurutularak sert ve dağılgan yarı saydam damlacıklar haline getirilir. Ağızda çiğnendiğinde yumuşar ve mat parlak beyaz renk alır. Başta buruk bir tadı olmasına rağmen bir süre çiğnendiğinde ağza çam kokusunu andıran bir ferahlık verir. Türk kahvesi hazırlama usulü, genel tüketimin ve kültürel değerin işareti olan, belirli bir tanıtım stratejisi olmadan, aileler ve kahvehaneler tarafından öğrenilir ve sürdürülür. Sadece kahve, su ve isteğe bağlı olarak şekerle yapılan kahve, son dönemlerde biraz daha farklı bir usulde tercih edilmeye başladı. Türk kahvesinin kendine has sert tadını yumuşatmak için süt ile pişirilmeye başlandı. Klasik Türk kahvesi ile aynı şekilde kolayca hazırlanabilen sütlü Türk kahvesi için tek yapmanız gereken, cezveye su yerine süt koymak... Türk kahvesi sadece bir içecek değil aynı zamanda, sosyalleşmek için kültürel boşlukları, toplumsal değerleri ve inançları bir araya getiren toplumsal bir çalışmadır. Türk kahvesinin sosyalleştirme rolü, İstanbul'da, dikkat çeken dekorasyonlarıyla, ilk kahvehanelerin açılmasına dayanır. Kahvehaneler o zamanlarda ve hala, insanların kahve içtiği, sohbet ettiği, haber paylaştığı, kitap okuduğu ve sosyalleştiği yerlerdir. Gelenek başlı başına misafirperverlik, arkadaşlık, nezaket ve eğlence sembolüdür. Tüm bunlar ünlü Türk atasözü 'Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.' ile belirtilir. Bu söz, kahvenin, Türk kültüründe ne kadar önemli olduğunu ve Türk kültürünün ne kadar içine işlemiş olduğunu gösterir. Türk kahvesinin edebiyat üzerinde de muazzam bir etkisi vardır; bu nedenle bu geleneğe ilişkin işlevleri ve duyguları tarif etmek için sayısız şiir ve şarkı yazılmıştır. Gelenek aynı zamanda tasavvuf şiirlerinde, dinsel törenlerde, minyatür el sanatları ve resimlerde yer alır. Bu nedenle gelenek Türk kültüründeki toplulukların ve grupların kimlik ve süreklilik duygularını destekler. DİVAN EDEBİYATI ŞAİRLERİNİN GÖZÜNDEN 'TÜRK KAHVESİ'NİN TARİHİ SÜRECİNİ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Sunulmadı bana kahve deme sen Türk kahvesi kültürü ve geleneği 2013 yılı itibariyle ülkemiz adına 'UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kaydedilmiştir.

Türk kahvesi çeşitleri hakkında bilgiler

Türk kahvesi çeşitleri nelerdir?