Zamanda yolculuk mümkün mü? Solucan deliği nedir?🕐🕜🕣

Solucan deliği: Uzay zamanın nokta tasarımı ve zamanda bir kısayol olan kuramsal topolojik bir vasfıdır. Topoloji, yüzeylerin ve genel şekillerin özelliklerini inceleyen, fakat uzunluk ve açılarla ilgilenmeyen geometri dalıdır. Genel Görelilik Kuramı: Albert Einstein tarafından geliştirilen genel görelilik kuramı esasen bir kütleçekim kuramıdır. Kapalı zamansal eğriler :Eğri, geçmişten geleceğe uzanırken bazı uzay zamanlarında bu eğriler kesişir ve kapalı zamansal eğriler oluşturur. Parametre: Bir koniğin odağından çıkan dikeyin konikle kesiştiği noktaya değin olan parçanın uzunluğuma denir. Einstein'ın 1905 yılında yayınladığı 'On the electrodynamics of moving bodies' başlıklı makalesinde yazdığı 'Özel Görelilik Kuramı' ile birbirlerine göre sabit hızla hareket eden eylemsiz iki gözlem çerçevesi arasındaki olayı yorumlamıştır. 1935 yılında, fizikçiler Albert Einstein ve Nathan Rosen, 'Genel Görelilik' kuramını ele alarak uzay ve zaman içerisinde köprülerin yer aldığı önermesi savundular. Uzay ve zamanda iki farklı noktayı birbirine bağlayan ve teorik olarak kısa geçişler oluşturarak mesafe ve yolculuk süresini azaltabilen bu yolları, Einstein ve Rosen ikilisi köprüler ya da solucan delikleri olarak isimlendirdi. Madde ve enerjinin varlığı küçük etkide de olsa zamanı büker. Çok büyük enerjiler ise, zamanın kendi içinde katlanmasına sebep olabilir. Kapalı zamansal eğrileri ilk ortaya atan kişi ise matematikçi Kurt Gödel olmuştu. Bu nedenle kuramsal zaman makinelerinin ilki ona aittir. Karadelikler de olası zaman makinesi adayları arasında yer alıyor. Kara delik, astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesne olarak da adlandırılabilir. İsminden de anlaşılacağı gibi, bir kara delik görmeyeceğiniz kadar siyahtır. Bunun sebebi, kara deliklerin yoğun bir şekilde çekim gücüne sahip olması. Işık bile bir kara delikten kaçamaz. Günümüz şartlarında bir kara deliği saptamanın tek yolu, çevresinde oluşan cisimleri incelemekten geçer. Örneğin bir yıldız, kara deliğe doğru çekilmeye başlarsa, devasa miktarda x ışını yayar ve bilim insanları da aslında bunu görür. Görelilik kuramlarına göre zaman, farklı koşullardaki gözlemciler için farklı hızlarda akabilir. Örneğin siz sabitken size göre hareket eden bir cisimde zaman daha yavaş geçer. Bu, düşük hızlarda fark edilmeyecek kadar küçük bir farktır. Ancak hız farkı, ışık hızına yaklaştıkça bu etki gözle görülür büyüklüklere ulaşır. Bu olgu, zamanın kısalması olarak bilinir ve deneysel olarak gösterilmiştir. Zamanın kısalmasını kullanılarak kolayca geleceğe yolculuk edilebilir. Söz gelimi 2018 yılında, 20 yaşında bir astronotun ışığın yüzde 99.5'i kadar hızla hareket eden bir uzay gemisi ile beş yıl sürecek bir yolculuğa çıktığını varsayalım. Astronot gezegene 25 yaşında dönecektir. Ancak Dünya 2023 değil, 2068 yılında olacaktır. Böylece astronot 50 yıl geleceğe yolculuk yapmış olacaktır. İlkokulu beraber okuduğu akranları, 70 yaşında olacaklardır. Daha yüksek hızlara çıkarak astronotun daha uzak geleceğe yolculuk etmesi de mümkündür. 1968 yapımı ünlü 'Maymunlar Gezegeni' filmi, tam da böyle bir zamanda yolculuk fikri üstüne kuruludur. Zamanın akışını etkileyen tek unsur hız değildir. Kütle çekimi de uzay-zamanı bükerek zamanın akışını değiştirir. Kütle çekimi arttıkça zaman yavaşlar. Uydulara göre bizim geleceğe yolculuk etmemizin sebebi de tam olarak budur. Dünya yüzeyinde kütle çekimi, uzaya kıyasla çok daha yüksektir. Bundan dolayı Dünya yüzeyinde zaman, boş uzaya göre daha yavaş geçer. Dünya'nın kütlesi çok büyük olmadığı için bu yavaşlama ancak atom saatleri gibi çok hassas saatlerle tespit edilebilir ve pratik fark yaratan bir zamanda yolculuk yapılamaz. Ancak, nötron yıldızları ya da kara delikler gibi kütle çekiminin yüksek olduğu bir yere yolculuk ederek, gözle görülür şekilde zamanın yavaşlaması sağlanabilir. Böyle bir ortama girip çıkan bir uzay gemisi, asırlar hatta belki milyonlarca yıl geleceğe yolculuk edebilir. Yıldızlararası filminde gerçekleşen zaman yolculuğu tam da bu türden bir zaman yolculuğuydu. Einstein'ın Genel Görelilik denklemlerinin bir çözümünün Einstein-Rosen köprüsü adı verilen çok özel bir yapı oluşturduğu görülür. 1935 yılında, fizikçiler Albert Einstein ve Nathan Rosen, 'Genel Görelilik' kuramını ele alarak uzay ve zaman içerisinde köprülerin yer aldığı önermesi savundular. Uzay ve zamanda iki farklı noktayı birbirine bağlayan ve teorik olarak kısa geçişler oluşturarak mesafe ve yolculuk süresini azaltabilen bu yolları, Einstein ve Rosen ikilisi köprüler ya da solucan delikleri olarak isimlendirdi. Genel olarak beyaz delikler ve kara delikler arasındaki bağlantıya solucan deliği denmektedir Solucan delikleri bir zamandan diğer bir zaman ve bir mekandan diğer bir mekana aynı anda açılan birer tüneller olarak hayal edilebilir. Bu özelliği sayesinde solucan deliği bir zaman makinası görevi görür. Evreni düz bir kağıt gibi düşünerek bu kağıdı rulo şeklinde saralım ve tam ortasına bir yuvarlak delik açalım. Kağıt yüzeyinde hareket etmektense delik kullanıldığında kağıt üzerindeki bir noktadan diğerine daha kısa zamanda gidilecektir. Bunu evren ölçeğinde baz alırsak evrenin uzak bir noktasına kestirme yollardan gitmek mümkün olabilecektir. İşte bu kestirme yollar solucan delikleridir. Solucan deliklerinin mutlaka bir girişi bir de çıkışı olmak zorundadır ve bu giriş çıkışları birbirine bağlayan boğazlar olmalıdır. Solucan delikleri iki ağız ve bu iki ağzı birbirine bağlayan bir boğazdan oluşur. Ağızlar büyük olasılıkla küreseldirler. Boğaz kısmı ise doğrusal bir uzantı şeklindedir, fakat aynı zamanda da döngüseldir ve konvansiyonel bir rotanın gerektirdiğinden daha uzun bir yol gerektirir. Kara deliklere düşen bir şey asla dışarı çıkamaz ve kara deliklerin içine düşen her şey, kara deliğin merkezindeki 'tekilliğe ulaştığında' parçalanarak yok olur. Solucan deliklerine düşen bir astronot ise uzayda iki solucan deliği birbirine bağlıysa, ışıktan hızlı yolculuk ederek evrenin başka bir yerinde ortaya çıkabilir (örneğin uzak bir galakside) ya da zamanda seyahat ederek geçmişe gidebilir. Genel Görelilik kuramının bazı çözümleri; solucan deliğinin her iki ağzında da bir kara delik bulunduğunu ön görüyor. Ancak, 'ölmek' üzere olan bir yıldızın çöküşüyle doğal olarak oluşan bir kara deliğin kendisi bir solucan deliği oluşturmaz. Solucan deliklerinin uzayın bir noktasında başka bir zamandaki başka bir noktasına açılan tüneller olduğu düşünülmektedir. Bilim kurguda zamanda yolculuğun solucan deliklerinin aracılığıyla yapılabileceğine inanılmaktadır. 1943 yılında ortaya atılan 'Büyükbaba paradoksu', geçmişe yolculuk yapan kişinin gelecekteki durumunu değiştirecek seçimler yapmasının yaratacağı çıkmazı tanımlamak için kullanılmıştır. Bir zaman makinesine geçip geçmişe, atalarınızdan birini öldürmeye gittiğinizi varsayın. Bu durum, sizin dünyaya gelmenize yol açacak olayları engellemek anlamına gelecektir. Eğer büyükbabanız ölürse, anneniz ya da babanız doğamayacak, dolayısıyla geçmişe gidip onların babasını öldüren birisi de hiç dünyaya gelemeyecektir. Solucan deliklerinin her ne kadar teorik olarak olması mümkün olsa da Einstein'ın denklemleri delikten girerek diğer tarafa ulaşmak için 'sonsuz' süre geçmesi gerektiğini göstermektedir. Solucan delikleri kütle çekim etkileri nedeniyle çok kısa süre hayatta kalabilirler. Bu nedenle böyle bir deliğin uzayda gözlenmesi beklenmez. Evrende solucan deliklerini uzun süre açık tutacak bir maddenin mevcut olduğunu öne süren teoriler bulunmaktadır. Bu madde 'tuhaf madde' olarak anılır. Tuhaf maddenin özelliği maddenin sergilediği kütleçekim etkisinin tersine kütleyi itmesidir. Yine teorik olarak solucan deliklerinin içlerine tuhaf maddeden yerleştirerek onların daha uzun süre açık kalmasını sağlamak mümkündür. 'Görecelilik Teorisi' bir nesnenin hızı ışık hızına yaklaştıkça zamanın yavaşladığını belirtir. Bilim adamları uzay mekiği hızında bile astronotların birkaç nanosaniye geleceğe yolculuk yapabildiklerini keşfettiler. Solucan delikleri keşfedilebilseydi, geleceğe olduğu gibi geçmişe de yolculuk etmemizi sağlardı. Zamanda yolculuk olanaklı olsa bile bunun 21. yüzyıl teknolojisinin çok ötesinde gerçekleşeceğini söyleyebiliriz. Bir solucan deliğinin oluşturulması için çok yüksek enerji gereklidir. Solucan deliği oluşturulabilse bile atomlarla karşılaştırılabilecek boyutlarda küçük olacaktır.

Zamanda yolculuk mümkün mü? Solucan deliği nedir?🕐🕜🕣

HABER OKUMA KILAVUZU