Tunus’taki protestoların beş soruda özeti

"Arap Baharı" ile başlayan süreçte halkın elde ettiği çoğulculuk, daha fazla temsil hakkı, sivil toplumun güçlenmesi ve ifade özgürlüğü gibi demokratik kazanımları korumayı başaran Tunus, devrimin yıl dönümü kutlamalarına ülke genelinde kitlesel protestoların gölgesinde giriyor.

Yaşananları özetlemek için öne çıkan beş soru ve cevapları şöyle sıralanıyor:

GÖSTERİLER NASIL BAŞLADI?

Tunus'ta Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) talepleri doğrultusunda 2018 bütçesindeki vergilerin arttırılması ve kamu harcamalarının kısılması gibi kemer sıkma kararları, yılbaşında uygulanmaya başlayınca mal ve hizmetlerde zam furyasına yol açtı.

Ülkedeki yüksek işsizlik, Tunus dinarının değer kaybı ve artan enflasyona eklenen hayat pahalılığı ekonomik öfkeye yol açtı.

Pazartesi günü başlayan protestolarda bir kişinin hayatını kaybetmesiyle gösteriler ülke geneline yayıldı. Akşam karanlığındaki protestoların artmasıyla, zaman zaman yağma, yol kapatma, güvenlik güçlerine ait araç ve merkezlerin yakılması, özel mülke zarar verme gibi olaylar yaşandı.

KİMLER PROTESTO EDİYOR?

Protestocular, Tunus toplumunun farklı gruplarından gelmesine rağmen, gösterilerde genelde işsizlik ve ekonomik sıkıntılardan etkilenen gençlerin ön planda olması dikkati çekiyor.

Tunus İçişleri Bakanlığı, şu ana kadar gözaltına alınanlardan yüzde 54,9'unun 20-30 yaş aralığında olduğunu duyurdu. Tunus genelinde düşük gelirli kentlerde ve mahallelerde daha yoğun protestolar gözleniyor.

PROTESTOLARA NE YOL AÇIYOR?

Özellikle son bütçe kanununun getirdiği fiyat ve vergi artışları gösterilerin arkasındaki itici güç olarak ortaya çıkıyor.

Öte yandan, "Arap Baharı"nda yaşanan devrim sonrasında ekonomik kalkınmanın bir türlü gerçekleşmemesi, göstericilerin siyasi elite karşı biriken öfkesinin nedeni olarak gösteriliyor.

SİYASİ OTORİTENİN TEPKİSİ NASIL?

Tunus'ta siyasetçiler göstericilerin taleplerini anladıklarını açıklamalarına rağmen, hükümet ve muhalefet yaşananlarla ilgili birbirini suçluyor.

Tunus Başabakanı Yusuf Şahid, muhalefetteki Hakçı Cephe'yi şiddet olaylarını "kışkırtmakla" suçlarken, Halkçı Cephe, gösterileri desteklediğini ancak şiddetin hükümete yaradığını iddia ediyor.

Güvenlik tedbirlerini arttıran Tunus İçişleri Bakanlığı, gösterilerde, yağma, yol kapatma, devlet malına ve özel mülke zarar verme gibi ihlaller suçlamasıyla son dört günde sekiz yüze yakın kişiyi gözaltına aldı ve gözaltılar devam ediyor.

NE OLMASI BEKLENİYOR?

Tunus, pazar günü devrimin yedinci yıl dönümü kutlamalarına hazırlanırken ülke genelinde kitlesel protestoların geniş katılımla sürmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi'nin ulusal uzlaşı hükümetine taraf siyasi partiler, sendikalar ve iş dünyasından temsilcilerle Kartaca Sarayı'nda bugün gerçekleştireceği toplantıdan gelecek mesajlar gösterilerin seyrine etki edebilir.

Bazı analistler, vergi ve fiyat artışlarının ertelenmesinin, ekonomik kaynaklı öfkenin dinmesini sağlayabileceği yorumunu yapıyor.