Sosyal medyanın günah ve sevapları

Sosyal medya artık hayatımızın içine girdi. Aynı evin içinde bile telefonlarla haberleşir olduk. Neredeyse dilimiz yerine parmaklarımız konuşuyor. Eskiden komşu evlerinde yapılan dedikodular şimdi WhatsApp gruplarına taşındı. Yenilen yemekten alınan hediyeye, yapılan yardımdan ilişki durumuna kadar her şey milyonlarca kişiyle paylaşılıyor. Sosyal ağlarda paylaşım yapmazsa kişi kendini kötü hissediyor. Hayatımızı teknolojinin oluşturduğu bu yeni sosyal ortamda geçiriyorsak, bunu inancımızın kurallarından da bağımsız sayamayız.

Dilimiz yerine parmaklarımız konuşuyor diye gıybet yapmadığımızı mı sanıyoruz? Olmayan bir bilgiyi paylaşmak yalan söylemek sayılmıyor mu? Sadece siz görüyorsunuz diye uygunsuz görüntüleri izlemek haram değil mi?

Bu konuda kafalar karışık. Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu, sosyal medyanın günah, sevap, haram ve helallerini Sabah'a anlattı. Hatipoğlu: "Ahirette dudak, dil, parmaklar, her harf her satır sorgulanacak. Allah ağzımıza sus diyecek organlar konuşacak. Harama girmeyin, yanlış haber paylaşmayın, haberi araştırmadan kişi hakkında yorum yapmayın. İftirayı paylaşmış olabilirsiniz. Bunlara her beğeni atan kişi Allah katına kul hakkı ile çıkacak. Allah'ın gözünden kaçamazsınız" diyor.

NEFSİNİZİ POHPOHLAMAYIN

- Yapılan yardımları kişilerin fotoğraflarıyla birlikte sosyal medyadan paylaşmak dinen uygun mu?
- Görüntüsü paylaşılan kişinin bulunduğu çevrede rencide olma durumu var mı öncelikle buna bakmalıyız. İkincisi yardımı yapan kişinin niyeti önemli. Diğer paylaşımlarından niyetinin ne olduğu anlaşılır. "İyilikte yardımlaşın" diyor Peygamberimiz. Farz olan zekât gibi iyilikler aleni verilmelidir. "Kişinin ben zekâtımı verdim" deme hakkı var, teşvik için. Sadaka niyetindeki iyiliklerin ise paylaşılmaması gerekir. Ölçü şu olmalı. Hz. Ali dört lirası olduğunda; birini gece, birini gündüz, birini açık verir, birini de gizlerdi. Demek ki açıktan da verilebilir gizli de. Bu kişinin duruşuyla alakalı. Yapılan iyilik açık olduğunda bazı kişiler sizin hakkınızda kötü algı oluşturup "Yaptığı iyiliği gösteriyor" der. İkincisi nefsiniz de pohpohlanmış olur. "Ne kadar büyük bir adammışım 10 kişiye ayakkabı giydirdim" şeklinde şeytan sizinle uğraşabilir.

YEMEK FOTOĞRAFI YÜKLEMEYİN

- Sosyal medyada yemek fotoğrafı paylaşmak caiz mi, güzel sofralar paylaşarak günah işliyor muyuz?
- Nerede paylaştığımız önemli. Tamamen tüketici olan, zevkine sefasına düşkün bir görüntü içinde paylaşırsak bu problem oluşturur. Başkalarını bizim yakaladığımız imkânları yakalamaya zorlayabilir. Sosyal medyayı durumu iyi olanlar da olmayanlar da hatta çocuklar da kullanıyor. Bu toplumdaki çatışmanın, karşılıklı hesaplaşmanın da yolunu açar. Kul hakkına girer. Kişilerin dedikodularına, hasetlerine sebep olabilirsiniz. Böylece hem günaha girmiş hem de günaha davet etmiş olursunuz. Bu haset, yemeği paylaşma günahından bile büyük. Bir yemekte birkaç yüz lirayı birden harcayıp kalkanlar da var, o parayla bir ay geçinenler de. Temkinli olmamız gerekir. Daha özenli hesaplar açabiliriz. Hesabımızı gizleyebiliriz. Sizinle aynı durumda olan insanlar görsün sadece. Bir çocuk görse ve gidip annesinden o yemeği istese, annesi de durumu el vermediği için yapamasa bakın kaç probleme yol açacaksınız.

ALLAH AĞZIMIZA SUS DİYECEK ORGANLAR KONUŞACAK

- Ahirette paylaştıklarımızdan sorgulanacak mıyız?
- "Ahiret âleminde hiç hesaba katmadığınız şeylerden sorgulanacaksınız" diye bir ayet var. Ahirette dudak, dil, göz, parmaklar, her harf her satır sorgulanacak. Allah ağzımıza sus diyecek organlar konuşacak. Harama girmeyin, yanlış haber paylaşmayın, araştırmadan kişi hakkında yorum yapmayın. İftirayı paylaşmış olabilirsiniz. Bunlara her beğeni atan kişi Allah katına kul hakkı ile çıkacak. Allah'ın gözünden kaçamazsınız.

BEĞENİRKEN 10 KEZ DÜŞÜNÜN

Hakkında yanlış haber yapılan, iftiraya uğrayan ünlüler, siyasetçiler, din adamları hepsi ahirette alacaklı olacaklar. Bir şeyi beğenirken 10 kez düşünün. Günah sadece içki, zina kumar değildir. Haset, insanın eliyle diliyle işlediği günah bunlardan daha fecidir. Hz. Peygamberimiz: "Kişi içki içmiş olabilir, zina yapmış olabilir ama yalan şahitlik yapamaz" diyor. Yalan şahitlik kamuyu ilgilendiriyor.

DM'DEN YÜRÜMEK ÇİRKİN BİR HAREKET

- "DM'den yürüme" olayı var hocam. Evli ya da bekârlar beğendikleri kadınlara özel mesaj atıyorlar. Kadınlar da erkeklere atabiliyor...
- Çok çirkin bir hareket. Bir kadın evli ya ada bekâr, bir erkek ona âşık oldu diyelim (zıttı da olabilir). Telefonunu bulup ona bir mesaj yazıp "Sizi seviyorum" dedi. Evli olana bunu atmaması gerekiyor. Bekâr olanı ise sevebilir, insanlar aşklarından sorgulanmaz ancak karşı taraf ben şu anda evlenmeyi düşünmüyorum dediğinde bu orada bitmeli. Ancak bu tek gecelik ilişki gibi teklifler haramdır.

ERKEĞİN DEKOLTESİ DE MAKBUL DEĞİL

- En çok tıklananlar cinsel temalı içerikler oluyor. Bu görüntüleri izlemek günah mı?
- Bu direk haram ve günahtır. Erkek için de kadın için de geçerli. Erkeğin de giyinmesinin bir ölçüsü olmalı. Göğsünün dörtte üçü açık, bütün hatlarını belli edecek şekilde giyinen erkeklerin giysisi makbul müdür? Bütün suç günah kadınlardaymış gibi haksızlık etmemeli.

ÇOCUĞUNUZA NAZAR DEĞEBİLİR

- Çocuklarımızın fotoğraflarını paylaşmamız çocuğumuza zarar verebilir mi, nazar değebilir mi?
- Çocuklarınızın fotoğraflarını paylaşmak onların aleyhinde dedikodu ve haset duygularının oluşmasına sebep olabilir. Nazara da sebep olabilir. Yakından da uzaktan da etkiler, paylaşmamak daha doğru.

ALDIĞINIZ HEDİYEYİ PAYLAŞMAYIN

- Eşiyle gittiği yemeği, aldığı hediyeyi, yeni ev, araba gibi aile hayatını gösterecek paylaşımlar dinen sakıncalı mı?
- Durumu iyi olmayan, eşiyle problemi olan insanlar var. Bunlar bu tür paylaşımlar gördüğünde "Neden bende yok?" diye düşünürler. Bu onların da hakkı. Çocuğu güzel bir ayakkabı gördü ve istiyor. Alamayan bir babanın ne çektiğini ben bilirim. Çünkü ben de bir babayım ve yıllarca alamadım. Gözümün yaşardığı çok an olmuştur. Bu paylaşımlar toplumdaki bir arada bulunma, kucaklaşma duygularını yok edebiliyor. Maalesef nefrete yol açabiliyor.

KARŞI CİNSİN FOTOĞRAFINI LİKE'LARKEN DİKKAT

- Evli kadın ya da erkek karşı cinsten birinin güzel giyinmiş, çekici bir fotoğrafını beğenirse günaha girer mi?
- Beğenmesi doğru değil. Harama teşvik edecek, başka duyguların kabarmasına sebep olacak paylaşımlar da doğru değildir.

- Bu tür paylaşımları beğenmek aldatmaya girer mi?
- Hayır, nikâhsız, gayri resmi yakınlaşmalara biz aldatma diyoruz.

SANAL FLÖRT HARAMDIR

- Nasıl olsa fiziksel olarak bir araya gelmiyoruz diye sanal olarak yazışıp, üstü kapalı flört edenler de var. Bu haram mıdır?
- Haramdır. Bizi yanlış ortama sürükleyen her şey haramdır. Peygamber Efendimiz karanlığın çöktüğü bir gün sokakta eşiyle fısıltı halinde konuşuyor. Etrafta kimse de yok. Sahabeden biri sokağa giriyor. Peygamberimizin bir kadınla konuştuğunu görünce hemen geri dönüyor. Efendimiz bunu görüp sahabeyi çağırıyor: "Bak bu benim eşim" diyor. Sahabe: "Efendimiz ben sizin yanlış yapmayacağınızı bilirim" diye karşılık veriyor. Efendimiz: "Şeytan insanın damarındaki kan kadar hızlı ilerler. Kimle konuştuğumu görmeni istedim" diyor. Bizi töhmete sokacak ortamlardan sakınmamız gerekiyor. Mesajlaşmak, beğeni de bunun içinde.

YORUM YAPARAK KUL HAKKINA GİREBİLİRSİNİZ

- Fotoğrafların altına kötü yorum yapanlar günaha giriyor mu?
- Kişilerin kendileriyle hesaplaşması daha doğrudur. Başkalarının alanlarına girmeyin. Bir insan bizim onaylamadığımız tarzda sanatçı olabilir, içki ortamında olabilir ama o ortamı yaşayan insanı linç etmek de doğru değil. Kimsenin paltosuna, ayakkabısına, kaşına gözüne, kilosuna takılmayın. Herkesin hayatı kendine. İnsaflı, düzeyli, ölçülü olmak gerekiyor. Yanlış yapana yanlış yorum yapmak sizin tekelinizde değil, hesabını Allah'a verecek.

AYŞECİM AHMETÇİM DİYE YAZMAYIN

- Karşı cinsten iki iş arkadaşı WhatsApp üzerinden yazışırken nelere dikkat etmeli?
- Mesela mesai arkadaşınızla işle ilgili bir şey görüşeceksiniz ve yazdınız. "Ayşe Abla" ayrı şey, "Ayşecim" demek ayrı şey. Özellikle hanım ve bey olarak hitap edilmeli. Çünkü farklı tabirler karşı tarafta yanlış anlaşılmaya sebep olabilir.

- Bu tür bir yazışmaları eşler görünce birbirine "Neden Ayşecim ya da Ahmetçim dedin?" diye hesap sorabilir mi?
- Sorabilir. Evlilik bir anlaşmadır. Erkek ya da kadın evlenmeden önce tarzlarını birbiriyle paylaşmalılar. Kimlerle görüşüp görüşülmemesi gerektiği karşılıklı onayla belirlenmeli.

TELEFONDA ŞİFRE OLMAMALI

- Karı-koca birbirlerinin telefonuna bakabilir mi?
- Tüm ailenin telefonları açıkta olmalı, çocuklar da dâhil buna. Telefonlar şifreli olmamalı. Eşler birbirlerinin telefonuna bakabilmeli. Kimsenin kimseden saklı gizlisi olmalı.

YOUTUBER OLACAĞIM DERKEN GÜNAH İŞLEMEYİN

- Şu an fenomen olmak çok popüler. Özellikle gençler hem ünlü olmak hem de çok para kazanmak istiyor. Instagram fenomeni olmak ya da YouTuber olma durumunun dinen bir sakıncası var mı?
- Bir insan bunu meslek edinebilir, buradan çok da para kazanabilir ancak para kazanmanın da bir onuru ve haysiyeti olmalı. Para kazanırken başkalarının hakkına girmemeli. İnsanların, çocukların izlemesinin sakıncalı olacağı videolar paylaşmamalı. Sadece kişilerin inisiyatifine bırakılmamalı. Hukuken de haklar korunmalı. Bir insan hakkında olmayan şeyleri varmış gibi gösteren videoları paylaşmak Allah katında günahtır.

- Sosyal medyada kurumlar, fenomenler, ünlüler "Paylaşımımızı beğenin, beş arkadaşınızı etiketleyin size şu hediyeleri vereceğiz" diyorlar. Bu kazanılan hediyeler helal mi haram mı?
- Ekleyeceğiniz kişilerden müsaade almanız gerekiyor. Sormadan etiketlemek başkalarının hakkına giriyor. Eğer sormadan etiketleyip kazanırsanız bu günah. Ancak rızası olursa o hediyeyi alabilirsiniz. Hediyenin zararlı olmaması helal bir şey olması gerekiyor. Kitap olabilir ancak içki haramdır.

ÖZELİNİZ SİZE KALSIN

- Sosyal medya ilişkisi ya da evliliği biten çiftler hemen birbirini takip etmeyi bırakıp engelliyor. Sonrasında göndermeler, iddialar geliyor...
- Dinimiz "Allah'ın örttüğünü ört" der. Boşandıktan sonra karı-koca arasındaki münasebetlerin anlatılmasını Peygamberimiz onursuzluk olarak nitelendiriyor. Özel iki kişinin arasında sır olarak kalmalı.

- Hayırlı Cumalar paylaşımları yaparak sevap kazanılır mı?
- Cumayı, bayramı, hayrı paylaşmanın hiçbir sakıncası yok. Ebette sevaptır. "Hayra yönlendiren hayrı yapmış gibidir"

Sabah