Vasiyet nasıl yerine getirilir?

Vasiyet etmek, insanların gelecekte güzel şekilde yad edilmelerini sağlayacak, insanlara öldükten sonra da sevap kazandıran bir iştir. Varlıklı insanlar, vasiyet bırakarak dünyada kalan evlatlarının geleceklerini garantiye alır ve daha huzurlu hissederler. Hem mal varlıkları üzerinden yapılan vasiyet, adaletli bir şekilde paylaştırıldıysa evlatları tarafından da güzel anılırlar. Tabii ki de vasiyet, sadece varsıl insanlar tarafından yapılan bir işlem değildir. İnsanlar onlar için değerli ve anlamlı olan eşya, kitap, giysi, obje vb. maddeleri de sevdiklerine ve yakınlarına vasiyet edebilirler. İnsanlar sadece yakınlarına vasiyette bulunmazlar. Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına, vakıflara, derneklere, okullara vb. yerlere de vasiyetlerini bağışlayabilirler.

Soru: Vasiyet nasıl yerine getirilir?

🔴 Cevap: Burda bir satış var, bir de vasiyet var, ikisi bir arada bulunmaz.

🔴 Diyor ki: "Annem ölmeden kardeşime satış yapmış". Satış ne olur? Bedelini alırsın ve malı verirsin. Eğer bu şekilde yapmışsa annesi, o daire kardeşinin mülküyetine geçmiştir.

🔴 Bir ikinci yöntem olarak annesine tapuyu devrederek bağışlamış olabilir. Bu da mümkündür. Böyle bir şey yapmışsa, anne yanlış yapmıştır. Ama bu bağış geçerli olur. O daire kardeşinin olur.

🔴 Her hâlükârda ister annesinin daireyi sattığı kardeş para ödemiş olsun, ister ödememiş olsun bu daire kardeşe aittir.

🔴 "Başkasına gitmesin." diye vasiyet etmiş. Satılan mal başkasına vasiyet edilmez ki. "Ben, başkasına gitmesin diye kardeşinize sattım." diyebilir, o da vasiyet olmaz.

https://www.instagram.com/p/CgD_jJplTKA/

Vasiyet Nedir?

🔴 Bitiştirmek, bağlamak ve önermek anlamlarına gelen vasiyet, fıkıhta kişinin malını ölüm sonrasına bağlayarak bir şahsa veya hayır cihetine teberru yoluyla devretmesini ifade eder.

🔴 Ölüme bağlı bu işlemi yapan kişilere mûsî, vasiyetten faydalanacak kişiye ya da hayır cihetine mûsâ leh, vasiyet konusu olan mal ya da menfaate mûsâ bih denir.

🔴 Vasiyet kelimesinin çoğulu vesâyâdır.

🔴 Peygamberimiz (sav), " Allah (CC), amellerinize eklenmek üzere -hayatta iken yaptığınız iyilikler dışında hayırda bulunabilmeniz için- vefatınız sırasında mallarınızın üçte biri üzerinde size tasarruf yetkisi vermiştir" ifadesiyle (İbn Mâce, "Veṣâyâ", 5) vasiyet işleminin meşru kılınışını işaret etmiştir.

Vasiyette bulunurken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

🔴 Vasiyette bulunurken evlatlar arasında adil olmak önemlidir.

🔴 Vasiyette bulunmanın belirli hükümlerinin yanı sıra belli bir usulü vardır. Vasiyet işlemi, sözlü ve yazılı olarak yapılabilir. Her iki durumda da adaletli iki şahit tutulmalı ve vasiyetle ilgili şer'î sınırlara uyulmalıdır.

🔴 Varislere zarar verme niyeti taşınmaması, akrabalık hakları gözetilerek miras alamayan zayıflara vasiyette bulunulması, kişinin kul hakkı veya Allah(CC) haklarıyla ilgili ödenecek borçları varsa bunların zikredilmesi, varislere Allah'a (CC) ve Peygamberimiz'e (sav) itaatin tebliğ edilip güzel ahlaka teşvik edilmesi uygundur.

🔴 Oluşabilecek karışıklıkları önlemek için vasiyetnamenin açık ve anlaşılır bir dille kaleme yazılması, tarihin ve şahitlerin adlarının yazılması, vasiyet konusunun, vasiyet edilen cihetin veya kişinin açıkça belirtilmesi önemlidir.

Vasiyet türleri

🔴 Allah'a(CC) iman ve itaat içerikli vasiyetnameler İslam tarihinde ayrı bir literatür oluşturmuştur. Birçok ünlü âlim vasiyetname yazmıştır.

🔴 Ölüm anında gerçekleştirilen vasiyetleri düzenleyen çalışmalar da yapılmıştır.

🔴 Bir vasiyetname türü de siyasi vasiyetnamelerdir. Bunlar özellikle hanedan yönetimlerinde bir sonraki devlet başkanlarını belirlemede büyük önem taşımaktadır. Ayrıca bazı vasiyetnameler devletin genel stratejisi ve amaçlarını belirleyen siyasi belgeler olarak önem taşımaktadır.

https://www.instagram.com/p/CgABcS2Fru1/

Vasiyet ile ilgili ayetler

🔴 "Birinize ölüm yaklaştığı vakit, eğer geride mal bırakıyorsa, anaya, babaya ve yakın akrabaya meşrû bir biçimde vasiyette bulunmak size farz kılındı. Bu, takvâ sahiplerinin yerine getirmesi gereken bir borçtur."

(Bakara Suresi,180. ayet)

🔴 "Kim de vasiyet edenin haksızlığa meylinden veya günaha düşmesinden haklı bir endişe duyar da, mirasçılar arasında bir uzlaşma sağlamak üzere vasiyette değişikliğe giderse, bu takdirde ona bir günah yoktur. Doğrusu Allah(CC), çok bağışlayıcıdır, engin merhamet sahibidir."

(Bakara Suresi, 182. ayet)

🔴 "Ey iman edenler! Birinize ölüm gelip çattığı zaman vasiyet esnâsında sizden adâletli iki kişi; şâyet ölüm musîbeti yolculuk yaparken sizi yakalarsa sizden olmayanlardan iki kişi aranızda şâhitlik yapsın. Eğer şâhitlerden şüphelenirseniz, namazdan sonra onları alıkoyun ve kendilerine şöyle yemin ettirin: "Vallahi, akrabamız bile olsa biz yeminimizi hiçbir menfaat karşılığında satmayız ve Allah'ın emâneti olan bu şâhitliği de asla gizlemeyiz. Böyle yaparsak mutlaka günahkârlardan oluruz."

(Mâide Suresi, 106. ayet)

🔴 "Kendilerine ölüm gelip de geride eşler bırakacak olanlarınız, onların bir yıl süreyle evlerinden çıkarılmadan geçimlerinin sağlanmasını vasiyet etsinler. Şâyet onlar kendi istekleriyle çıkıp giderlerse, kendileri hakkında meşrû olarak yaptıklarından dolayı size bir günah yoktur. Allah(CC), kudreti dâimâ üstün gelen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olandır." (Bakara Suresi, 240. ayet)

🔴 "İbrâhim Allah'a(CC) teslimiyeti oğullarına da vasiyet etti. Yâkub da: "Oğullarım! Bakın, Allah sizin için bu dinî seçti. O halde siz de başka değil ancak müslümanlar olarak can verin!" dedi." (Bakara Suresi,132. ayet)

🔴 "Çocuklarınızın mirastan payları konusunda Allah(CC) size şu emirleri veriyor: Erkek çocuğun payı, kız çocuğun payının iki katıdır. Eğer çocukların hepsi kız ve ikiden fazlaysa, mirasın üçte ikisi onlarındır. Eğer kız çocuk tekse mirasın yarısını alır. Ölenin çocuğu varsa, geriye bıraktığı maldan ana-babasından her birine altıda bir pay düşer. Eğer çocuğu yoksa, tek vârisi de ana-babasıysa, o takdirde mirasın üçte biri annenindir. Ölenin kardeşleri varsa, o zaman annenin payı altıda birdir. Bütün bu taksimler, ölenin yaptığı vasiyet yerine getirildikten ve varsa borcu ödendikten sonra yapılacaktır. Ana babanız ve çocuklarınızdan hangisinin faydaları itibariyle size daha yakın olduğunu siz bilemezsiniz. Bütün bunlar Allah (CC) tarafından belirlenmiş ve mutlaka sahiplerine verilmesi gereken paylardır. Şüphesiz ki Allah(CC), her şeyi hakkiyle bilen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olandır." (Nisa Suresi, 11. ayet)

*Bu içerikte kaynak olarak, DİA vasiyet maddesi kullanılmıştır.