Kur'an-ı Kerim'de hatim ve hatim duası var mıdır?

🔴 Soru: Kur'an-ı Kerim'de hatim ve hatim duası var mıdır?

🔴 Cevap: Hatim bir şeyi "tamamlamak, sona erdirmek" demektir. Yani Kuran'ı Kerim-i Fatiha' dan başlayarak Nas suresine kadar bitirmeye hatim denir. Camilerde evlerde "mukabele" okunur. Yani Kur'an-Kerim baştan sona okunur. Bu da Peygamber Efendimiz'den (SAV) süregelen bir gelenektir.

🔴 Biliyorsunuz her Ramazan'da Peygamber Efendimiz, o ramazan ayına kadar indirilmiş olan Kur'an-ı Kerim-i Cebrail'in önünde okur. Mukabele,o karşılıklı olmak demektir. Vefat senesinde Hz. Peygamber (SAV) Kur'an-ı Kerim'i baştan sona Kur'an-ı iki defa hatmetmiştir. Hatim geleneği oradan geliyor tabii...

🔴 Dikkat edilecek hususlar var. Kuran ı Kerim-i baştan sona okumak çok önemli fakat anlayarak okumak daha önemli. Onun için üç günden daha önce Kur'an ı Kerim'i bitirmemek lazım.

🔴 Çünkü o zaman düşünmeden sadece böyle süratla okumak oluyor. Onun için Kur'an-ı düşüne düşüne okumakta fazilet, fayda vardır. Onun için Ashab-ı İkram'dan da Kur'an-ı Kerim bitirildiği zaman evlerde duası da yapılmıştır, bu gelenek bize intikal etmiştir. Bu hatim yapılırken Duha suresinden aşağısı okunur. Ondan sonra her surenin bitiminde "Allahuekber" denir.

https://www.instagram.com/p/Cgzt4Kyl6Aq/

Hatim ne demektir?

🔴 "Hatm ve hıtâm" örtmek, mühürlemek, bir şeyi tamamlayarak sonuna ulaşma anlamlarına gelir. Kur'ân-ı Kerim'i başından sonuna kadar yüzünden veya ezbere okuyarak bitirmek hatim etmek, hatmetmek ya da hatim indirmek olarak adlandırılır.

Mukabele nedir?

🔴 Sözlükte "iki şeyi birbiriyle karşılaştırmak" manalarına gelen mukabele, üç aylarda ve ramazan ayında cami, mescid ve evlerde daha çok sabah, öğle, ikindi namazları öncesinde hafızlar tarafından okunan Kur'an'ı Kerim'i takip etmek suretiyle hatim indirme geleneğine denir.

🔴 Zaman içinde hafızların bu okuyuşları için aynı terim kullanılmıştır. Bu gelenek, Cebrail'in ramazan aylarında her gece Hz. Peygamber'e (SAV) gelerek o ana kadar indirilmiş olan ayet ve sureleri karşılıklı okuyup kontrol etmelerine dayanır. Kur'an'ın ramazan ayında nazil olmaya başlaması, bu ayda yapılan amellerin diğer zamanlara göre daha faziletli kabul edilmesi de geleneğin yaygınlaşmasında etkili olmuştur.

🔴 Resul-i Ekrem'in (SAV) vefatından önceki son ramazanda mukabele iki defa gerçekleşmiştir. Buna "arza-i ahîre" denir. (İbn Sa'd, II, 195). Sahabeden bazıları ramazan ayı gelince aile fertlerini toplayarak onlara mukabele okumuştur. (Nevevî, s.131 vd.)

🔴 Resûl-i Ekrem'in, "Kur'an'ı hatmeden kişinin kabul olunacak bir duası vardır" dediği (Heysemî, VII, 172; Münâvî, Künûzü'l-ḥaḳāʾiḳ, I, 73), kendisinin de hatimden sonra dua ettiği bildirilmekte ve bu dualardan bazıları nakledilmektedir. (Ali Muhammed es-Sehâvî, I, 123; İbnü'l-Cezerî, II, 464)

🔴 İslam ülkelerinde saraylarda da mukabele okuyan hafızlar bulundurulur. İstanbul'daki Topkapı Sarayı Müzesi Hırka-i Saadet Dairesi'nde günün hemen hemen her saatinde mukabele okuma geleneği günümüzde de varlığını sürdürür.

🔴 Müslümanlar Ramazan ayında genellikle camilerde ve bazı evlerde Kur'an okuyup, okutarak hatim indirmeyi gelenek haline getirmişlerdir. Hatim indirmenin belli bir zamanı ve süresi yoktur. Hz. Peygamber'in (SAV) bilhassa geceleri çokça Kur'an okuduğu bilinir.

🔴 Günümüzde Türkiye'de genellikle Kur'an-ı Kerim mukabeleleri, Ramazan ayının ilk gününde başlar ve arefe günü bitirilip duası yapılır. Hatim duasının Ramazan ayındaki bir gece olan Kadir gecesinde yapıldığı da olur.

🔴 Peygamberimiz'in (SAV) "Kur'an-ı Kerim-i hatmeden kişinin kabul olunacak bir duası vardır." dediği ve (Heysemî, VII, 172; Münâvî, Künûzü'l-ḥaḳāʾiḳ, I, 73), kendisinin de hatimden sonra dua ettiği bildirilir. (Ali Muhammed es-Sehâvî, I, 123; İbnü'l-Cezerî, II, 464).

🔴 Peygamberimiz'in (SAV) "Üç günden daha az bir vakitte Kur'an-ı Kerim'i hatmeden kişi, ne okuduğunu anlamamıştır." dediği kaynaklarda geçer. (İbn Mâce, "İḳāmetü'ṣ-ṣalât", 178: Ebû Dâvûd, "Ḳırâʾât", 1; Tirmizî, "Ḳırâʾât", 13;)

https://www.instagram.com/p/CgxHhJjFJr2/

*Bu içerikte DİA mukabele ve hatim maddeleri kullanılmıştır.