Tecvid dersleri 9 - Sekte kuralı
Fikriyat tecvid dersleri serisine sekte kuralı ile devam ediyoruz. Kur’an-ı Kerim tilavetinde nadiren karşılaştığımız bir kuralda olsa da sektenin ne olduğunu bilmek, nerede ve ne şekilde yapılması gerektiğini kavramak, ayet-i kerimeleri okurken meydana gelmesi muhtemel olan anlam bozukluklularını gidermek açısından oldukça önemlidir.
SEKTE
Sekte, Arapçada se-ke-te fiilinden türeyen bir kelime olup susmak anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'deki 4 ayet-i kerimde سكت (sekte) işareti bulunmaktadır. Sekte işaretinin bulunduğu yerde durulur ancak vakıf yapılmaz.
❗️ Yani sekte işaretinin görüldüğü yerde harfin harekesi telaffuz edilerek bir müddet ses kesilir ve nefes alınıp verilmez.
Tecvit ulemasının üzerinde icma ettiği toplam dört ayette sekte kuralı bulunmaktadır. Bu ayet-i kerimeler şu şekildedir:
1) KEHF SURESİ 1-2. AYET
عِوَجاً • قَيِّماً (iveca gayyime)
Kehf suresinin 1. ayetinin sonunda sekte işareti bulunmaktadır. Şayet iki ayet arasında geçiş yapılmadan durulursa sekte kuralı uygulanmaz çünkü vakıf yapılmış olunur. Yani birinci ayetin sonunda ivaca diye dururuz ve daha sonra ikinci ayete geçeriz.
Ancak şayet birinci ayeti ikinci ayete bağlamak istersek iveca deyip bir saniye kadar sesi kestikten sonra gayyimen diye devam etmemiz gerekir. Sesi keserken nefes alıp vermemek gerekir. Tam olarak bu nokta sektenin vakıftan ayrıldığı noktadır. Sektede nefes alınıp verilmez. Vakıf yerlerinde ve ayet sonlarında ise durulduğunda nefes alıp vermek serbesttir.
2) YASİN SURESİ 52. AYET
مِنْ مَرْقَدِنَا هٰذَا (min mergadina haza)
Bu ayet-i kerimede mana bozukluğuna yer vermemek için mergadina ve haza kelimelerinin arasında sekte yapmak veya mim durağında durmak gerekir. Şayet durak var diye vakıf yapılırsa mergadina kelimesinden sonra durulur, nefes alınır ve haza diye devam edilir.
Ancak sekte yapılmak istenirse, mergadina kelimesinden sonra durulur, bir saniye kadar ses kesilir, nefes alıp vermeden haza kelimesine devam edilir.
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından ayetleri dinlemek için tıklayın
3) KIYAME SURESİ 27. AYET
وَقِيلَ مَنْ رَاقٍ (ve giyle men rag)
Normal şartlarda sakin nun harfinden sonra ra geldiği için idğam-ı bila gunne kuralı meydana gelir ve مَرَّاقٍ (merrag) şeklinde okunur. Ancak bu kelimenin manası "çorbacı" olduğu için mana bozukluğu meydana gelir.
Ayetin dinleyen açısından yanlış anlaşılmaması sebebiyle bu ayet-i kerimede men kelimesinden sonra sekte yapmak gerekir. Yani ve gıyle men okunduktan sonra –kısa bir süreliğine nefes alıp vermeden ses kesilir- ve ragin şeklinde devam edilir.
4) MUTAFFİN SURESİ 14. AYET
كَلَّ بَلْ رَانَ (kella bel rane)
Normal şartlarda sakin lam harfinden sonra ra harfi geldiği için idğam-ı mütegaribeyn kuralı meydana gelir ve بَرَّانَ (berrane) şeklinde okunur. Ancak b kelimenin manası "küpçü" olduğu için mana bozukluğu meydana gelir.
Ayetin dinleyen açısından yanlış anlaşılmaması sebebiyle bu ayet-i kerimede bel kelimesinden sonra sekte yapmak gerekir. Yani kella bel okunduktan sonra –kısa bir süreliğine nefes alıp vermeden ses kesilir- ve ran şeklinde devam edilir.
HA-İ SEKTE
Bazı kıraat imamlarına göre yukarıda belirttiğimiz dört mekanın haricinde ayet sonunda bulunan ve son harfi he olan şu yedi yerde daha sekte yapmak gerekir.
Bakara suresindeki لَمْ يَتَسَنَّهْ , En'am suresindeki وَاقْتَدِهْ , Karia suresindeki مَاهِيَهْ ve Hakka suresindeki كِتَابِيَهْ، حِسَابِيَهْ، مَالِيَهْ ve سُلْطَانِيَهْ.
Bazı kıraat âlimlerine göre bu kelimelerden sonraki kelimeye geçerken vakıf değil vasıl yapılmak istenirse sekte kuralı uygulanır.
Yani örneğin Hakka suresinde maliyeh kelimesinden sonra geçiş yapılmak istenirse 'maliyeh'ten sonra bir süre nefes alıp vermeksizin ses kesilir ve daha sonra heleke anniy şeklinde devam edilir.
FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER