NUN-U VASIL

📌 Kur'an-ı Kerim'in tilaveti esnasında bazen sonu tenvin ile biten ve ardından elifle başlayan iki kelime arasında hafifçe altta yazılmış küçük bir ن (nun) harfi görürüz. Bu harf tenvinle biten ve vasıl hemzesi başlayan kelimelerin arasındaki geçişi kolaylaştırmak için konulmuştur.

❗ Öncelikle vasıl hemzesinin ne olduğu konusuna açıklık getirelim. Arapçada ا (elif) harfi ile başlayan bazı kelimeler bazı durumlarda bir başka kelimeden sonra okunurlarsa; yani bir kelimeden elif ile başlayan başka bir kelimeye geçiş esnasında elif harfi okunmaz. Bir önceki kelimenin son harfi direkt olarak eliften sonra gelen ikinci harfe bağlanır. İşte bu şekilde bazı durumlarda okunmayan elife hemze-i vasıl yani bağlantı elifi denilir.

❗ Tenvin ise daha önceki derslerimizde belirtiğimiz üzere bir hareke ve sükunlu nun harfinin toplamıdır.

Hemze-i vasıl ve tenvin kavramlarını açıkladıktan sonra bu iki harf ve hareke geçişinde, tilavet esnasında satırın altına doğru yazılmış küçük nun harfinin nasıl okunması gerektiğini örnekler üzerinden açıklayalım.

Şuara suresi 123. ayet

كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ (kezzebet adun * lmurseliyn)

➡ Bu örnekte tenvin ile biten nun harfinin elif ile başlayan "elmurselun" kelimesine nasıl bağlandığını görüyoruz. Normal şartlarda bu iki kelime arasında nun harfi yoktur ve "elmurselun" kelimesinin başında yer alan elif hemze-i vasıl olduğu için okunmaz. Dolayısıyla ötreli tenvinde bulunan nun harfinin cezimli lam harfine direkt olarak bağlanması gerekir. Ancak iki sessiz harf birbirini okutamayacağı için araya nun-u vasıl eklenerek bağlantı sağlanmaktadır.

Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasında yer alan Şuara suresini dinlemek için tıklayın

كَذَّبَتْ عَادُ نِ الْمُرْسَلِينَ (kezzebet adunilmurseliyn)

➡ Tilavet esnasında satırın altına doğru yazılmış küçük nun harfini gördüğümüz zaman, nun harfinden önceki kelimenin sonunda yer alan tenvindeki cezimli nun harfini okuyuştan kaldırır; onun yerine esreli nun ekleriz. Bu şekilde iki sessiz harf arasındaki geçişe sesli bir harf ekleyerek okuyuşu devam ettirmiş oluruz.

Cuma suresi 11. ayet

اَوْ لَهْوًا نِ انْفَضُّوٓا (evlahven * nfaddu)

➡ Bu örnekte tenvin ile biten nun harfinin elif ile başlayan "infaddu" kelimesine nasıl bağlandığını görüyoruz. Normal şartlarda bu iki kelime arasında nun harfi yoktur ve "infaddu" kelimesinin başında yer alan elif hemze-i vasıl olduğu için okunmaz. Dolayısıyla üstünlü tenvinde bulunan nun harfinin cezimli nun harfine direkt olarak bağlanması gerekir. Ancak iki sessiz harf birbirini okutamayacağı için araya nun-u vasıl eklenerek bağlantı sağlanmaktadır.

Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasında yer alan Cuma suresini dinlemek için tıklayın

اَوْ لَهْوَا نِ انْفَضُّوٓا (evlahveninfaddu)

➡ Tilavet esnasında satırın altına doğru yazılmış küçük nun harfini gördüğümüz zaman, nun harfinden önceki kelimenin sonunda yer alan tenvindeki cezimli nun harfini okuyuştan kaldırır; onun yerine esreli nun ekleriz. Bu şekilde iki sessiz harf arasındaki geçişe sesli bir harf ekleyerek okuyuşu devam ettirmiş oluruz.

✍️Fikriyat #tecvid dersleri serimizin 11. yazısında #tilavet sırasında kelimeler arasında geçişlerin nasıl yapılacağını, söz konusu geçişler sırasında görülen birtakım yol gösterici işaretlerin ne şekilde anlaşılması gerektiği konularına değindik.https://t.co/ApRMG7erJG

— Fikriyat (@fikriyatcom) February 3, 2021

ق DURAĞINDAN SONRAKİ VASIL HEMZESİ

📌Hemze-i vasıl yukarıda da belirttiğimiz gibi geçiş esnasında okunmayan; ancak müstakil olarak okunan hemzedir. Bu sebeple vasıl hemzesi ile başlayan kelimeden önce durulmasına veya direkt geçiş yapılmasına bağlantılı olarak elif okunur veya okunmaz.

❗Kur'an-ı Kerim'de رِزْقَهَا ق اللّٰهُ örneğinde olduğu gibi bazı kelimelerde ق (kaf) durağından sonra vasıl hemzesi yer almaktadır. Bu durumda şayet iki kelime arasında vakıf yapılmadan geçilirse "Allah" kelimesindeki elif okunmaz. Yani iki kelime "rizgahallah" şeklinde okunur.

➡ Ancak şayet kaf durağında durulursa "rizgaha" kelimesini medd-i tabi ile bitirir ve dururuz. Ardından nefes alıp verdikten sonra "Allahu" şeklinde devam ederiz. Bu şekilde vakıf yaptığımız zaman hemze-i vasılın üzerinde fetha varmışçasına; yani رِزْقَهَا ق اَللّٰهُ şeklinde okunur.

❗ Aynı durum مِنْهُ ق اسْمُهُ الْمَسِيحُ örneğinde de söz konusudur. İki kelime arasında kaf durağına bakılmaksızın geçiş yapılırsa "minhusmuhulmesiyh" şeklinde okunur.

➡ Şayet kaf durağında durulursa kelime sanki مِنْهْ ق اِسْمُهُ الْمَسِيحُ şeklinde harekelendirilmiş gibi tilavet edilir. Yani "minh" dedikten sonra durulur. Nefes alıp verildikten sonra "ismuhulmesiyh" şeklinde vasıl hemzesi esrelenerek okunur.

FİKRİYAT

SÜMEYYE ALI JABER